Wie over onze toekomstige mode praat, heeft het al snel over het milieu. Zo ook ontwerper Rosanne van der Meer. "Het huidige systeem vreet aan ons. Er worden veel klimaatproblemen benoemd en aangepakt, maar de modesector wordt over het hoofd gezien. En dat terwijl er sprake is van veel vervuiling en misstanden."
Van der Meer is gemotiveerd om dat te veranderen. "We willen de grote bedrijven inspireren om het anders te gaan doen." De grote bedrijven zorgen ook voor enorme hoeveelheid kleding. "Er is weinig waardering meer voor vanuit de markt en de consument. Een shirt van 8 euro, dat doet bijna pijn."
Onze manier van winkelen zal veranderen, denkt Van der Meer. "Virtueel shoppen, het gebruik van avatars. Kleding die op je lijf geprojecteerd wordt om te zien hoe het staat." Er wordt al gewerkt aan virtueel dingen passen. Maar het zal nog verder gaan. "Denk aan een bodyscan waardoor je precies je maten weet. Als je gaat winkelen, log je in en dan wordt alles in jouw maat uitgekozen."
Van de Meer pleit voor hergebruik
Van der Meer ziet het liefst dat de focus meer zal komen te liggen op het hergebruiken van kleding. De ontwerper richt zich met haar eigen bedrijf The Girl and the Machine op het 3D-breien van gepersonaliseerde en op maat gemaakte kleding. "We willen dat mode een persoonlijk product is en geen eenheidsworst." Daarnaast is wol goed te gebruiken voor kleding met een extra functie. "Breisels lenen zich bijvoorbeeld goed voor het gebruiken van sensoren. Die kun je verwerken in een kledingstuk om bijvoorbeeld druk te geven of verlichting te brengen die nodig is vanwege gezondheidsredenen of esthetisch belang."
Er ging een lang proces aan het idee vooraf, vooral omdat Van der Meer en haar klasgenoot merkten dat ze de modewereld een moeilijke business vonden. "Deprimerend bijna, als je nadenkt over wat de sector voor gevolgen heeft: vervuiling, uitbuiting en overproductie. Daarom wilden we nadenken over de vraag hoe we uit deze situatie komen. En of dat denkbaar is." Dus werd er gezocht naar technologie voor het oplossen van de problemen.
Zo viel de keuze op breien. "Elk materiaal heeft voor- en nadelen. Breiwerk is de techniek van de toekomst en kan in veel materialen worden vervaardigd. Wol is een hernieuwbare bron en blijft lang mooi", aldus de ontwerper. Het is daarnaast een natuurlijk materiaal en het vervuilt niet als het in de grond eindigt. "Breien wordt daarnaast gedaan met één of meerdere draden, die je na het gebruik weer uit elkaar kunt halen." Het maken van 1 kilo gebreide kleding kost bovendien twintig keer minder energie dan het maken van 1 kilo geweven kleding.
Breiende robot is 'een dure grap'
Voor het project is hulp nodig van een 3D-breimachine, een soort breiende robot. "Dat is een dure grap, maar het uiteindelijke doel is om er eentje naar Nederland te krijgen." Het project richt zich niet op massaproductie, maar op productie op aanvraag. Dat ziet Van der Meer in de toekomst meer gebeuren. "Alles op maat gemaakt, dat maakt kleding dan ook persoonlijker." Inmiddels is het project van Van der Meer opgepikt door Climate KIC, waardoor er via de TU Delft een kleine Europese startsubsidie beschikbaar is.
Het ethische dilemma dat met zo'n machine ontstaat, vindt Van der Meer wel ingewikkeld. "Wat voor gevolgen heeft het voor de werkgelegenheid als er breimachines komen?" Dat is een nadeel van de automatiseringsslag en daar moeten oplossingen voor bedacht worden, aldus Van der Meer. "Daar denken we over na. We willen de wereld verbeteren en geloven in welvaart voor iedereen", aldus de ontwerper. "We zijn idealisten, dat weten we, maar je kunt ook achteroverleunen en niets doen. Als we mensen maar aan het denken kunnen zetten."
Het project The Girl and the Machine van Rosanne van der Meer is onderdeel van Crowdfunding Dutch Design in het Klokgebouw in Eindhoven en de hele week te bezoeken.