Verbied alle gebruik van de telefoon in het verkeer, zowel bellen als appen

Ik moet zeggen dat ik heel blij ben dat minister Schultz voornemens is appen op de fiets (eigenlijk gaat het om het bedienen van de touchscreen tijdens het fietsen) te verbieden. Inderdaad laat alle onderzoek - maar ook gezond verstand - zien dat het wegkijken van het verkeer terwijl je tegelijkertijd aan het verkeer deelneemt zeer gevaarlijk en zelfs dodelijk kan zijn voor jezelf en voor anderen.

Maar minister Schultz gaat niet ver genoeg. Inmiddels laat een boekenkast vol onderzoek zien dat alleen het verdelen van onze aandacht gedurende het deelnemen aan het verkeer tot ongelukken leidt. Wij - mensen - zijn niet in staat om te multitasken; het uitvoeren van twee of meer informatieverwerkende-/denkprocessen tegelijkertijd.

Belangrijk hier is dat het niet om geautomatiseerde handelingen gaat zoals lopen, eten enzovoort - al vragen deze handelingen ook enige aandacht, vooral in onbekende situaties zoals de straat oversteken in Londen! Wat wij wel kunnen, als informatieverwerkende wezens met maar 1 brein, is schakelen tussen taken die ons denken vereisen: zogenoemde task switching. Maar schakeling tussen taken brengt drie problemen met zich mee die allen ons handelen negatief beïnvloeden.

Ten eerste leidt het schakelen tussen taken tot het maken van meer fouten bij de het uitvoeren van de taken. Ten tweede leidt schakelen tot het gebruik van meer tijd om de taken uit te voeren. En ten slotte leidt het schakelen tot een verlies aan concentratie en waarneming.

Fractie van een seconde

Wat betekent dit voor het verkeer. Bij het manoeuvreren in het verkeer is het onze taak om goed en geconcentreerd op de weg te letten en dus alles goed waar te nemen - auto's, fietsers, voetgangers, enzovoort - zo dat wij dan nauwkeurig en snel kunnen handelen. Vaak moet je in een fractie van een seconde handelen. En wat als wij tegelijkertijd een tweede taak aan het uitvoeren zijn terwijl wij in onze auto of op onze fiets aan het rijden zijn waar wij ook over moeten denken zoals praten met iemand over de telefoon?

Onderzoek laat zien dat wij later en onnauwkeuriger reageren op onverwachte verkeerssituaties omdat wij die situaties later of zelfs niet waarnemen (0,5 seconde later iets waarnemen bij 130 km/u betekent 18m later remmen oftewel bijna 5 keer de gemiddelde lengte van een auto in Nederland!).

En het maakt niets uit of wij handsfree bellen of bellen met telefoon in de hand; het gaat niet om het fysieke handelen (een broodje eten en de auto besturen) maar om het mentale handelen (met onze gedachten ergens elders bezig zijn). Het gevolg is meer ongelukken, meer verkeersslachtoffers en meer verkeersdoden. Gek genoeg, een zeer ingenieus onderzoek laat zien dat ons rijgedrag nadeliger beïnvloed wordt door telefoneren dan door het rijden met een slokje te veel op!

Met andere woorden: Minister Schultz, neem de nodige tweede stap en verbied alle gebruik van de telefoon in het verkeer, zowel bellen als appen.

^{Paul A. Kirschner is Universiteitshoogleraar aan de Open Universiteit.}