Nederland moet diep nadenken over de vergaande gevolgen van het Marrakesh migratieakkoord
Vanuit de volkenrechtelijke traditie van Hugo de Groot onthaalt Nederland verdragen en akkoorden als Bergredes. Met zijn protestante politieke cultuur geloven bestuurders er echt in. Het ‘niet-bindende’ VN-Klimaatakkoord uit 2015 resulteerde in een Klimaatwet en Energietransitie. Op 10 en 11 december lanceert de VN in Marrakesh een migratieakkoord, wederom ‘niet-bindend’, maar met mogelijk vergaande gevolgen. Tekent Nederland blindelings?
Het Global Compact van de VN kadert migratie in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Daaruit putten migranten mensenrechten, ongeacht hun status. De woorden ‘legale en illegale migratie’ komen niet voor. Het migratieakkoord spreekt over ‘reguliere en niet-reguliere migratie’. Het ontwikkelt een juridisch kanaal voor arbeidsmigratie, naast het al bestaande kanaal voor asielzoekers op basis van de Conventie van Genève. Wie migreert wegens klimaatverandering en woestijnvorming, is ook welkom.
Het akkoord leest als een rechtencataloog voor migranten. Het land van bestemming verleent toegang tot de arbeidsmarkt en verstrekt visa, het liefst ‘multiple entry’. Aan de grens gelden alle rechten, ongeacht status; detentie kan enkel bij ‘hoogste uitzondering’. De migrant heeft toegang tot sociale basisvoorzieningen, zoals gezondheidszorg en onderwijs. Er geldt wederzijdse erkenning van diploma’s en ‘niet formeel verworven vaardigheden’. Plus het recht op gezinshereniging. Evenals een mechanisme om uitkeringen en pensioenen mee te nemen naar een ander land, inclusief land van herkomst. Wie deze tekst plaatst in de context van de huidige migratiedruk vanuit Afrika naar Europa, ontwaart een soort gemeenschappelijke arbeidsmarkt van beide continenten. Van Kaapstad tot de Noordkaap.
Dit migratieakkoord is niet-bindend. Zoals het klimaatakkoord, dat de rechterlijke macht in Nederland echter bindend maakt. In de zaak Urgenda, een groep klimaatactivisten versus de Nederlandse Staat, stelde het Gerechtshof in Den Haag dat Nederland ‘te weinig’ doet tegen klimaatverandering. Over 10 jaar moet de CO2-uitstoot ten minste met 25 procent zijn gedaald.
De (klimaat)rechter gaat op de stoel van de regering zitten. In regeringsbeleid zijn cijfers vaak ‘streefcijfers’; geen wetten van Meden en Perzen. De klimaatwetenschap is jong, nog onvoldragen en erg polariserend. Naast de mens is invloed van de zon op het klimaat zeer groot. De Haagse rechter kan de zon niet dagvaarden, dus is de staat de klos. Het Hof stoelt zijn uitspraak op artikel 2 (recht op leven) en artikel 8 (recht op privacy) van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Gekunsteld. De Hoge Raad dient deze uitspraak in cassatie te vernietigen. Het Gerechtshof miskent de scheiding der machten en waant zich ook wetgever en bestuurder tegelijk.
Het migratieakkoord maakt het de rechter makkelijker. Het ent migratie op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Zo wordt het een ‘mensenrecht’. De Nederlandse grondwet plaatst internationaal recht boven de eigen rechtsorde. Juridisch abracadabra is overbodig. De Nederlandse samenleving moet de gevolgen absorberen. Of zij dat kan, speelt geen rol. Zoals bij het klimaatakkoord. De rechter gidst het Gidsland.
Andere landen zijn minder legalistisch. Amerika verliet het klimaatakkoord. In 2017 vond de grootste reductie van CO2-uitstoot overigens plaats in Amerika. Het handhaaft strenge milieuwetten; vraag het aan Volkswagen. Het wil geen migratieakkoord. President Trump zet het Amerikaanse leger in om de zuidgrens te beschermen tegen een migrantenkaravaan uit Midden-Amerika. Rusland heeft lak aan global warming. Die maakt Siberische olie- en gasvoorraden juist toegankelijker. Rusland is geen populair migratieland. China ziet mensen als grondstof. Onaangenaam voor migranten. En het gaat door met steenkolencentrales tot 2030. Zoals gepland. India laat zich niet afremmen door het klimaatakkoord. Japan ontving in 2017 20 duizend asielverzoeken. Goedgekeurd: 20! De meeste landen pretenderen legalisme, maar praktiseren opportunisme.
Een rechter die kostenplaatjes miskent, is wereldvreemd. De Duitse Rekenkamer becijferde onlangs dat de Energiewende al 160 miljard euro heeft gekost: ‘De CO2-doelen zijn niet bereikt en zullen niet worden bereikt’. Nederland koerst met zijn energietransitie – beraamde kosten 200 miljard euro – naar dezelfde uitkomst. Hongarije tekent het migratieakkoord niet; Polen, Denemarken en Oostenrijk twijfelen. Trouwens: arbeidsmigratie waarheen? Zuid-Europa heeft zelfs hoge werkloosheid bij hoogconjunctuur. Oost-Europa weigert migranten. Resteren landen als Duitsland en Nederland.
Nederland denkt beter eerst diep na over de gevolgen van ‘Marrakesh’, voordat het tekent. Uit blind geloof.