De Italiaanse regering van de populistische partijen Lega en de Vijfsterrenbeweging ligt op ramkoers met Brussel over het voornemen om flink meer geld uit te geven en het begrotingstekort verder te laten oplopen. Dat is vooral riskant vanwege de gevolgen voor de toch al hoge Italiaanse staatsschuld.
De Europese Commissie heeft de Italiaanse regering dinsdag formeel verzocht een nieuwe ontwerpbegroting voor 2019 in te leveren. Het is voor het eerst dat het dagelijks bestuur van de EU een begroting van een euroland verwerpt. Rome krijgt maximaal drie weken de tijd om de cijfers voor Brussel aanvaardbaar te maken.
Volgens vicevoorzitter Valdis Dombrovskis is het besluit “betreurenswaardig”, maar “er is geen alternatief”. De brief die minister van Financiën Giovanni Tria maandag naar Brussel stuurde om de cijfers toe te lichten, was niet bevredigend. “De Italiaanse regering gaat in volle bewustzijn tegen de begrotingsafspraken in. Regels zijn regels, voor iedereen. Het breken van die regels schaadt het vertrouwen.”
Hij wees op de last van de Italiaanse staatsschuld, die vorig jaar ruim 131 procent van nationaal inkomen bedroeg, “offwel 37.000 euro per Italiaanse burger”, aldus Dombrovskis.
De eerste conceptbegroting van de eurosceptische coalitieregering van Lega en de de Vijfsterrenbeweging werd begin vorige week in Brussel ingeleverd. Toen was al duidelijk dat de cijfers te veel afwijken van de Europese regels. Het begrotingstekort loopt volgend jaar op naar 2,4 procent van het nationaal inomen terwijl 0,8 was afgesproken. Rome wil 37 miljard euro meer uitgeven.
Italiaanse staatsrente fors opgelopen
Op financiële markten is de marktrente voor Italiaanse staatsobligaties de afgelopen maanden fors opgelopen. Ook staan de beurskoersen van Italiaanse banken onder druk, omdat die vaak stevig hebben belegd in Italiaans staatspapier. De verwevenheid tussen banken en de staatsfinanciën is hiermee groot.
Een meevaller voor Italië is dat kredietbeoordelaar Moody's het oordeel voor Italië niet heeft verlaagd tot de zogenoemde 'junkstatus', wat zou betekenen dat bepaalde institutionele investeerders, zoals pensioenfondsen, niet meer in Italiaanse staatsschuld mogen beleggen.
Moody's hanteert nu een Baa3 rating voor Italië, wat net boven het junkniveau is. De vooruitzichten voor het land worden als 'stabiel' beoordeeld.
Italiaanse aandelen daalden dinsdag in lijn met een bredere neergang van beurzen in Europa, De marktrente voor de tienjarige staatsobligatie bleef redelijk stabiel op 3,47 procent.
Italië kan klappen verwachten
Volgens zakenbank Goldman Sachs kan Italië het nog zwaar krijgen. Econoom Silvia Ardagna gaf begin deze week in een rapport aan dat de marktsituatie in Italië "wellicht eerst moet verslechteren, voordat verbetering optreedt."
De econoom van Goldman Sachs wijst erop dat de Italiaanse regering z'n poot stijf houdt in het gevecht met Brussel over de begroting.
De redenering van Goldman Sachs-econoom Ardagna is dat een volgende dreun voor Italiaanse staatsobligaties (lees: nog hogere leenrentes) en Italiaanse bankaandelen wellicht de enige manier is om de Italiaanse regering van koers te doen wijzigen.
"Beleggers begrijpen dat het er niet alleen om gaat een juiste waardering te geven van het eindspel, maar dat het ook gaat om het pad daarnaartoe - en de risico's die dat meebrengt", meldde Ardagna maandag in een rapport.
"Vanuit dit oogpunt zijn we van mening dat spanningen op de financiële markt in Italië eerst zouden moeten toenemen om voldoende druk uit te oefenen op de Italiaanse politiek. Dit kan een prikkel geven voor een politieke koerswijziging en een andere retoriek. "
