Westerse leiders mogen kiezen: Saudi-Arabië sancties opleggen of de handelsrelatie redden
De dood van journalist Jamal Khashoggi stelt westerse leiders voor een dilemma. Stellen ze sancties in tegen Saudi-Arabië of gaan de handelsbelangen voor?
Donald Trump was het afgelopen weekend het meest open van alle westerse leiders. Al gelooft hij de uitleg van Saudi-Arabië over de dood van journalist Jamal Khashoggi niet echt, hij heeft weinig zin om vele honderden miljoenen aan handel op het spel te zetten. In precies hetzelfde dilemma bevinden zich alle westerse leiders.
Jamal Khashoggi leeft niet meer, zoveel is zeker. Maar wat er precies met hem is gebeurd, op 2 oktober in het Saudische consulaat in Istanbul, of waar zijn lichaam is gebleven, is nog altijd onduidelijk. Terwijl de
Toegegeven
Saudische autoriteiten steeds meer betrokkenheid bij zijn dood moeten toegeven, komt het moment dichterbij dat het Westen sancties moet opleggen. Maar voorlopig wagen alleen de Duitsers zich daaraan.
De afgelopen dagen zochten Turkse onderzoekers in de bossen bij Istanbul naar sporen van het lichaam van Khashoggi. Daar zou het lichaam mogelijk zijn gedumpt. De Saudiërs zeggen zelf niet te weten waar het lichaam is gebleven.
Dat hij in hun handen is overleden, geven ze inmiddels wel toe. Het was een ongeluk, heet het. Ze hadden Khashoggi enigszins dwingend willen vragen of hij van zijn nieuwe woonplaats in het Amerikaanse Viriginia naar Saudi-Arabië wilde terugkeren. Daarvoor was een speciaal team naar Istanbul afgereisd. Maar toen hij niet meewerkte, liepen de dingen uit de hand. Een poging om hem de mond te snoeren zou hem per ongeluk fataal zijn geworden.
“Een verschrikkelijke fout”, noemde minister van buitenlandse zaken Adel al-Jabir het afgelopen weekeinde tegen persbureau Reuters. “Een tragedie.” Hoe en wat kon hij verder niet vertellen. Volgens Al-Jabir doet Saudi-Arabië er alles aan om de onderste steen boven te krijgen.
Het Saudische verhaal verandert zo vaak dat het eerder een uitvlucht dan een uitleg lijkt
In ieder geval zijn er 18 mensen gearresteerd, maar veel is nog onduidelijk. Zoveel, dat ministers van de Franse, Duitse, Engelse en Canadese regeringen zich genoodzaakt zagen kritische woorden te spreken over het Saudische verhaal. Dat lijkt zo vaak te veranderen dat het eerder een uitvlucht dan een uitleg lijkt.
Ook de Nederlandse premier Rutte toonde zich kritisch. “De onderste steen moet boven”, zei hij afgelopen weekeinde. “Wat is er precies gebeurd? Wie is er verantwoordelijk? Het is belangrijk dat er diepgravend onderzoek komt”, zei hij. Rutte voegde zich daarmee in de rij van regeringsvertegenwoordigers die harde woorden spraken. “Niet geloofwaardig”, zei de Britse minister Dominic Raab over het verhaal. De Britten eisen een volledig onderzoek. Ook de Amerikaanse president Trump wil het naadje van de kous weten.
Het meest voortvarend reageerde de Duitse minister Heiko Maas. De Duitse regering levert geen wapens meer aan Saudi-Arabië tot de zaak is opgelost, zei Maas. Ook in de Verenigde Staten, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk gaan stemmen op om wapenleveranties op te schorten, maar daarvan is voorlopig nog geen sprake.
Zo voert het westen de druk op Saudi-Arabië verder op. Tot het moment dat Khashoggi verdween, leek het Westen juist een fijne bondgenoot te hebben aan de enigszins moderne kroonprins. Maar hoe meer het erop lijkt dat Mohammad bin Salman meer met de dood van Khashoggi te maken heeft dan hij wil toegeven, hoe meer ook de handel in gevaar komt.
Lees ook:
Saudi-Arabië bevestigt de dood van journalist Khashoggi, achttien arrestaties
De Saudische autoriteiten bevestigden de dood van journalist Jamal Khashoggi. Volgens de Saudische openbaar aanklager is er op het consulaat in Istanbul een gevecht tussen hem en mensen die hij daar ontmoette uitgebroken dat heeft geleid tot zijn dood, meldt de Saudische staatstelevisie.
Na de zaak-Khashoggi is ‘MBS’ niet langer de toffe jonge prins
De wereld hoeft geen illusies meer te koesteren over de ‘hervormingsgezinde’ Saudische kroonprins Mohammed bin Salman.