Dance events of wielerwalhalla, ook de vuilstort wordt 'gerecycled'

• Sjors Beukeboom

  redacteur Online

Fietsen op een vuilnisbelt. Het kan vanaf vandaag op de VAM-berg in Wijster. De afvalheuvel, die het hoogste punt van Drenthe is, werd de afgelopen maanden verbouwd tot wielerparcours en is nu open voor het publiek.

Het dorpje boven Hoogeveen is niet de eerste plaats waar een vuilnisbelt tot een recreatiegebied is omgevormd. In heel Nederland ondergaan stortplaatsen metamorfoses, tot bijvoorbeeld golfbanen of skihellingen.

Op ruim 6000 plaatsen in Nederland is in het verleden vuilnis gestort. Volgens Erik Kuiper van Afvalzorg, een organisatie die zich bezighoudt met de herontwikkeling van stortplaatsen, hadden veel steden en dorpen in de jaren 30 en 40 hun eigen stortplaats. "Er werd een gat ver van de bewoonde wereld gegraven, en die werd met organisch afval opgevuld. Tegenwoordig zijn deze plaatsen nauwelijks meer in het landschap op te merken", zegt Kuiper, die Afvalzorg over de herinrichting van voormalige stortplaatsen adviseert.

Dat zijn de moderne stortplaatsen wel. Kuiper zegt dat in de jaren 50 tot en met 70 ook minder organisch en zelfs verontreinigd afval gedumpt werd. "Zo ontstonden de huidige stortplaatsen, met veiligheidsmaatregelen zoals onder-afdichting en waterzuivering."

En die raken langzaam maar zeker vol. Op basis van de eindhoogte en de toegestane hoeveelheid afval wordt een stortplaats 'af' verklaard. "Daarna is het doel de stortplaats weer toegankelijk voor het publiek te maken", zegt Kuiper. "Dan wordt de bult vaak een tweede leven ingeblazen, net zoals met de VAM-berg in Wijster is gedaan."

De afvalbult bij Wijster moet nu het wielerwalhalla van Drenthe worden. De VAM-berg is niet de eerste, en ook niet de laatste stortplaats die in Drenthe voor fietsrecreatie wordt ingericht. De omgeving van de Baggelhuizerplassen, vlak bij Assen, kent ook een geschiedenis als vuilstort.

De Drentse gedeputeerde Henk Brink verwacht dat er op een vuilstort in Emmen ook een fietsgebied wordt ingericht. "Het zijn spontane keuzes, al die wielerrecreatie, maar het past wel goed om Drenthe als fietsprovincie op de kaart te zetten."

Volgens Kuiper wordt bij herinrichting relatief vaak gekozen voor een fietsparcours, maar is het 'tweede leven' van afvalbergen de laatste jaren wel veranderd. "In de jaren 90 waren golfbanen, zoals het Naarderbos, een populair initiatief. Daar is de schwung letterlijk en figuurlijk uit."

Kuiper zegt dat sportrecreatie nog steeds wel in trek is. De voormalige stortplaats van de gemeente Katwijk is daar een voorbeeld van. Op een oude belt werden nieuwe hockeyvelden en een atletiekbaan gebouwd.

Voormalige stortplaatsen worden ook nog steeds voor natuur en recreatie ingezet, maar de laatste tijd zijn duurzame herinrichtingen helemaal favoriet. Stortplaatsexploitanten kiezen bijvoorbeeld voor zonneparken, zegt Kuiper. "In Lelystad wordt er momenteel gekeken naar het groeien van bamboe en olifantengras, dat gebruikt kan worden in kleding en autodashboards."

De voormalige stortplaats bij Spaarnwoude is wellicht een van de bekendste voorbeelden. Daar ontstonden tientallen jaren geleden al heuvels door vuilstort. Het gebied onderging een metamorfose: nu zijn er een indoorskibaan, mountainbikeparcours, klimwand en een uitzichtpunt.

"Daarnaast biedt het recreatiegebied een locatie voor grote muziekevenementen, zoals Awakenings en Dutch Valley, maar ook Armin van Buuren heeft er wel eens opgetreden", zegt Kuiper. "Er zullen zich maar weinig mensen realiseren dat onder dit gebied een oude stortlocatie ligt."