Het Verenigd Koninkrijk (VK) en de EU-lidstaten die na de Brexit overblijven (EU27 in het kort) onderhandelen momenteel over het zogenoemde terugtredingsakkoord; de voorwaarden waaronder de Britten de EU verlaten.
De belangrijkste punten hierin zijn de rechten van EU-burgers in het VK (en andersom), de openstaande rekening die de Britten nog moeten betalen en de grens tussen Noord-Ierland en Ierland.
Als deze onderhandelingen niet slagen, dan stappen de Britten op 29 maart uit de EU zonder een akkoord over de toekomstige handelsrelatie.
Slagen de onderhandelingen wel, dan komen de Britten tot eind 2020 in een transitieperiode terecht. Pas tijdens die transitieperiode zal er worden gesproken over de toekomstige handelsrelatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk.
Er wordt geen doorbraak verwacht
De top van deze week werd enkele weken terug nog "het uur van de waarheid" genoemd, maar inmiddels denkt eigenlijk niemand dat meer. "We zijn momenteel terug bij waar we waren in Salzburg", zegt Europa-expert Rem Korteweg van Instituut Clingendael.
Ook premier Mark Rutte zei woensdag tijdens het Kamerdebat dat hij geen doorbraak verwacht: "Het loopt moeizaam. Dat wordt geen fraai compromis."
Rutte bevestigt hiermee eigenlijk alleen maar wat al werd verwacht. Michel Barnier, de onderhandelaar namens de EU, zei eerder deze week al dat er meer tijd nodig is.
Het grootste obstakel is de grens met Ierland
"Het draait nog steeds allemaal om de Ierse grens", vertelt Korteweg. Premier Rutte noemt de Ierse grens het "laatste belangrijke vraagstuk" in de Brexit-onderhandelingen. Andere belangrijke onderwerpen, zoals de rekening van de uittreding, lijken volgens Rutte "wel te landen".
Waar gaat de Ierse grenskwestie precies over? Kort gezegd: Op het Ierse eiland grenzen Noord-Ierland (onderdeel van het VK) en Ierland (EU-lid) met elkaar. Omdat het VK en de EU straks te maken krijgen met douanetarieven en verschillende standaarden, moeten er controles uitgevoerd worden.
Maar zowel de EU als het VK wil voorkomen dat er een harde grens tussen Noord-Ierland en Ierland ontstaat. Het VK wil daarnaast ook absoluut niet dat er een "grens in de Ierse Zee" komt te liggen tussen Noord-Ierland en het Verenigd Koninkrijk.
Voor de EU en Ierland is het bovendien geen optie om een douanegrens om het hele Ierse eiland te leggen, omdat Ierland dan buiten de EU komt te liggen.
Het is een erg gevoelige kwestie
De partijen zitten dus in een impasse. Dat heeft ook te maken met de gevoeligheid van de situatie. Minister-president Rutte wijst woensdag in een Kamerdebat op het akkoord van Belfast. Dat in 1998 gesloten akkoord was het begin van een langdurige periode van rust en vrede op het Ierse eiland. Daarmee wisten de pro-Ieren en pro-Britten een decennialange bloedige strijd achter zich te laten.
Het terugkeren van eens grens is voor velen een pijnlijke herinnering aan het verleden. Volgens sommigen is het bovendien in strijd met het akkoord van Belfast.
"Dit ligt buitengewoon gevoelig", zei Rutte. De premier vindt dat een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland moet worden voorkomen. "We willen niet terug naar de oude situatie", meent hij.
Het Ierse plan is slechts een noodplan
Waar nu over onderhandeld wordt, heet in het Engels de Irish backstop: een soort noodoplossing voor als er na de eventuele transitieperiode geen vergaande handelsovereenkomst ligt.
De EU wil zo voorkomen dat er alsnog een grens ontstaat tussen Noord-Ierland en Ierland, als de onderhandelingen over de toekomstige handelsrelatie op niets uitlopen.
Maar het kan dus ook dat er tijdens die onderhandelingen over een handelsdeal een andere oplossing wordt gevonden voor de Ierse grens.
Er wordt gewerkt aan een compromis
Het is niet alsof er helemaal geen beweging is. Zowel EU-onderhandelaar Michel Barnier als de Britse premier Theresa May heeft gezegd dat er nog een deal mogelijk is en dat de wil er bij beide partijen wel is.
Volgens sommige bronnen zou de EU nu akkoord gaan met een plan waarbij niet alleen Noord-Ierland, maar het hele VK in een douane-unie blijft. Maar de Britten willen dat daar een tijdslimiet op zit, zodat ze niet oneindig in die douane-unie vast blijven zitten.
De EU wil juist dat er een oplossing wordt gevonden zonder tijdslimiet, zodat de unie later niet alsnog met hetzelfde probleem zit. De Ierse premier benadrukte dat later ook nog eens. Daarom wordt nu gesproken over een backstop to the backstop: een noodoplossing voor als de nu besproken noodoplossing afloopt.
Er is nog uitstel mogelijk
Als er niet op tijd een akkoord wordt gesloten, zijn er twee mogelijkheden. Als er geen overeenstemming bereikt kan worden over de Ierse grens, dan is er ook geen terugtredingsakkoord en evenmin een transitieperiode. "De chaotische Brexit", noemt Korteweg van Instituut Clingendael dit scenario.
Maar zo hoeft het niet te lopen. De Europese regeringsleiders kunnen besluiten de klok even stil te zetten. Daar is wel een unaniem besluit voor nodig. En, legt Korteweg uit, die tijdsdruk is nu nog een erg handig drukmiddel in de onderhandelingen.