Als de mens geen maatregelen neemt om de natuur beter te beschermen, zullen veel zoogdiersoorten naar verwachting binnen vijftig jaar uitsterven, stellen onderzoekers aan de Universiteit van Aarhus in het wetenschappelijke blad PNAS.
In de afgelopen 450 miljoen is het vijf keer voorgekomen dat de aarde dergelijke grote milieuveranderingen doormaakte, waarbij dier- en plantensoorten massaal uitstierven. Elke keer dat dit gebeurde, zorgde evolutie ervoor dat de gaten zich langzaam weer opvulden. De laatste massa-extinctie was 65 miljoen jaar geleden, toen alle dinosauriërs uitstierven.
Wetenschappers zijn het er grotendeels over eens dat momenteel een zesde massa-extinctie gaande is, met als grote verschil dat mensen in plaats van natuurrampen hiervan de oorzaak zijn. Het gaat bovendien zo snel, dat zelfs evolutie het niet kan bijhouden, schrijven de onderzoekers.
Om tot die conclusie te komen, gebruikten de wetenschappers een uitgebreide database van zoogdieren, die bestond uit dieren die nog steeds bestaan en honderden soorten die in het recente verleden leefden en uitstierven terwijl de mens zich over de aardbol verspreidde.
Niet elke diersoort die uitsterft hoeft schok te zijn
De onderzoekers keken ook naar de impact die het uitsterven van diersoorten op de natuur heeft. Zo hoeft niet elke soort die uitsterft een schok te zijn, zeggen zij.
Hoofdonderzoeker en paleontoloog Matt Davis legt dit uit aan de hand van een voorbeeld: "Grote zoogdieren, zoals grondluiaards en sabeltandtijgers die ongeveer tienduizend jaar geleden uitstierven, waren evolutionair zeer verschillend. Aangezien zij maar een paar nauw verwante familieleden hadden, betekende hun uitsterven dat complete takken van de evolutionaire stamboom werden afgehakt".
"Er zijn honderden soorten spitsmuizen, dus zij kunnen het wel hebben dat een paar soorten uitsterven. Er waren slechts vier soorten sabeltandtijgers en die zijn allemaal uitgestorven".
Aziatische olifanten hebben 33 procent kans om volgende eeuw te halen
De onderzoekers keken ook naar zoogdieren die nu dreigen uit te sterven. De zwarte neushoorn loopt bijvoorbeeld groot risico om binnen vijftig jaar te verdwijnen. Aziatische olifanten zouden minder dan 33 procent kans hebben om de volgende eeuw te halen.
Met behulp van krachtige computers en geavanceerde evolutionaire simulaties stelden de onderzoekers vast hoelang het herstel duurt als ernstig bedreigde diersoorten uitsterven.
In het meest positieve scenario, namelijk als mensen stoppen met het vernietigen van leefgebieden en het uitroeien van diersoorten, hebben zoogdieren drie tot vijf miljoen jaar nodig hebben om op hetzelfde niveau terug te keren.
Niet alleen slecht nieuws
Toch hebben de onderzoekers niet alleen slecht nieuws. Hun data- en meetmodellen kunnen worden ingezet om te achterhalen welke diersoorten evolutionair het onderscheidendst zijn. Door juist die soorten te beschermen, kunnen de ernstigste extincties worden voorkomen, menen de wetenschappers.
"Het is veel gemakkelijker om de biodiversiteit nu te redden, dan deze later opnieuw te laten evolueren", vat Davis treffend samen.
NUjij: Uitgelichte reacties