Oorlog met Rusland? Tachtig cybersoldaten staan klaar
Is Nederland werkelijk in cyberoorlog met de Russen? En hoe staat het met onze digitale troepenmacht? ,,Je kunt een bom op een vliegbasis gooien, maar je kunt ook de hoogtemeters hacken.''
Nederland is in cyberoorlog met Rusland, zei Defensieminister Ank Bijleveld (CDA) zondag. Even later nuanceerde de bewindsvrouw die oorlogstaal, maar de boodschap is helder: defensie moet ter land, ter zee en in de lucht paraat zijn, maar zeker ook in het universum van de eentjes en nulletjes. Neem het recente voorbeeld van de Russische spionnen die probeerden kernwapenorganisatie OPCW te hacken. Bijleveld: ,,De aard van oorlogsvoering is veranderd.'' Is Nederland daar klaar voor? Vier vragen.
1. Is Nederland in cyberoorlog met Rusland?
Die vraag is lastig te beantwoorden. Bij een klassieke oorlog is het eenvoudig: zodra er bommen vallen of tanks oprukken is er weinig te raden over. Maar hoe kwalificeer je het spionnenwerk van Rusland bij de OPCW?
Of de uit de hand gelopen computeraanval in Oekraïne, die in 2017 wereldwijd netwerken trof, inclusief containerterminals in de Rotterdamse haven. Sabotage of oorlogsdaad? ,,Ook onder experts is veel onduidelijkheid over de definitie'', zegt Sico van der Meer, cyberdeskundige bij Instituut Clingendael. ,,Bij een oorlog denk je aan flinke schade, gewonden en doden. Dat is nu vaak niet het geval, het gaat vooral om economische schade. Daarmee lijkt een echte cyberoorlog nog ver weg. Al is de dreiging groot en divers.'' Dagelijks worden digitale militaire aanvallen van andere landen afgeslagen, meldde het kabinet eerder.
2. Wie zijn de tegenstanders?
Van der Meer: ,,Rusland probeert westerse democratieën de destabiliseren, met behalve hacks ook complete trollenlegers die discussies op sociale media proberen te sturen. Chinezen staan bekend om hun bedrijfsspionage, maar bijvoorbeeld de VS neuzen ook in gegevens en netwerken van andere landen.''
Deze naties beschikken over grote legers cybersoldaten. De Amerikaanse digitale eenheid telt dit jaar 6200 man, in Rusland en China werken naar schatting tienduizenden cyberspionnen, hackers en IT-professionals in overheidsdienst. Zij kunnen op afstand proberen bij netwerken in te breken, maar ook van dichtbij, zoals bij het OPCW-kantoor in Den Haag gebeurde. Complicerende factor op het virtuele strijdtoneel: veel is onzichtbaar en amper te traceren. ,,Je kunt een cyberaanval eigenlijk altijd ontkennen'', zegt Van der Meer. ,,En soms laten hackers doelbewust sporen na die juist naar andere landen wijzen.''
(Artikel gaat verder na de foto)
3. Wat doet Nederland op dit gebied?
Nederland staat digitaal z'n mannetje, zeggen experts. Zo hadden de spionnen van de geheime diensten AIVD en MIVD eerder dit jaar maar wat graag willen pronken met de sleutelrol die ze speelden bij de infiltratie van de Russische hackersgroep Cozy Bear. Maar over geheime missies wordt nu eenmaal niet gesproken.
Wat wel bekend is: het Nederlandse Defensie Cyber Commando, opgericht in 2014, telt inmiddels zo'n 80 mannen en vrouwen (begroting: jaarlijks 16,5 miljoen euro). Deze cybersoldaten verzorgen de digitale beveiliging van de netwerken en wapensystemen van Defensie, maar worden nu ook klaargestoomd om mee te gaan op militaire missies, zodat ze in oorlogsgebied ten strijde kunnen trekken. Bijvoorbeeld om netwerken van de vijand te hacken, of om wapens onklaar te maken of stroomvoorzieningen lam te leggen. De cybermilitair gaat op pad met laptop en usb-modem in plaats van mitrailleur en handgranaat: ,,Als je een vliegveld moet uitschakelen'', zegt een Defensiewoordvoerder. ,,Dan kun je er een bom op gooien, maar je kunt ook het systeem van de hoogtemeters hacken en uitschakelen. Dan heb je hetzelfde bereikt, maar de luchthaven is na de oorlog nog gewoon bruikbaar.''
(Artikel gaat verder na de foto)
4. Wie zijn die cybersoldaten?
De cybereenheid bestaat uit een gemêleerd gezelschap, zegt de woordvoerder van het ministerie. ,,Het is een heel diverse club: er zijn mensen die eerder in het bedrijfsleven zaten, collega's in uniform maar ook het meer stereotype hacker, met iets te groot shirt en paardenstaart.''
De meeste echt goede hackers zijn ooit als hobbyist begonnen, achter de eigen pc: ,,Zij willen een netwerk of computer echt doorgronden, van a tot z begrijpen. Ik ken hackers die totaal geen diploma hebben en toch supergoed zijn'', zegt Frank Groenewegen van cybersecuritybedrijf Fox-IT, dat ook Defensiepersoneel opleidt. ,,Ze kijken als een dief naar het hang- en sluitwerk van een huis: waar zit ruimte? Hoe komen we binnen? Wat kan ik inzetten?''
Eén probleem: Nederland telt slechts ongeveer honderd top-hackers. ,,Er is een expertisetekort, we vissen allemaal in dezelfde vijver. Bij bedrijven verdienen hackers vaak beter, is flexibel werken mogelijk, zijn er betere arbeidsvoorwaarden'' zegt Groenewegen. Al biedt hacken in overheidsdienst ook bijzondere mogelijkheden. ,,Stel: je bent op missie in Afghanistan en je mag daar om terroristen te pakken het telecomnetwerk hacken. Dat je zo kunt werken aan vrede en veiligheid weegt voor sommigen ook mee.''
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
NVWA doet strafrechtelijk onderzoek naar bakfietsfabrikant Babboe
-
PREMIUM
Wanneer is te veel sporten gevaarlijk? Cardioloog legt uit wat een sporthart is en welke risico’s er zijn
Sporten is gezond, ook voor je hart. Maar in een klein aantal gevallen kan een intensieve belasting van het hart nadelig of zelfs fataal zijn. Als je heel veel sport, verandert je hart van grootte en vorm, dat wordt wel een sporthart genoemd. Cardioloog Frank Timmermans legt uit wanneer te veel sporten ongezond wordt en welke risico’s je loopt. -
Pufjes voor astmapatiënten bijna niet meer te krijgen: ‘Alle zeilen worden nu bijgezet’
Er is een groot tekort aan het populaire inhalatiemedicijn salbutamol aerosol, ook wel bekend als het pufje. Vooral kinderen tot 7 jaar die nog te jong zijn voor alternatieven kunnen hier acute problemen door krijgen. Experts maken zich zorgen. ,,We moeten nu alles op alles zetten om ervoor te zorgen dat patiënten hier geen schade van ondervinden.” -
PREMIUM
Nederlandse kinderen al op hun 9de naar de brugklas: ‘De eerste twee jaar vond ik heftig’
Achtstegroepers zijn volop bezig met kiezen van hun middelbare school en het valt op dat kinderen er steeds jonger naartoe gaan. Of dat wenselijk is, daar zijn de meningen over verdeeld. ,,Het is niet altijd een succesverhaal.”Amsterdam -
PREMIUM
Baudet ontkent, maar na onthulling over Russische beïnvloeding kijkt iedereen weer naar hem
Als het in Den Haag gaat over Russische inmenging of omkoping, kijken andere politici al jaren direct naar Forum voor Democratie. Thierry Baudet zelf is ‘helemaal klaar’ met de ‘misdadige aantijgingen’. Maar hij voorziet zijn tegenstanders wel steeds van munitie.
-
PREMIUMDe wijkagent
Ze hebben hulp nodig, maar ouder echtpaar zorgt voor zoveel overlast dat de buren het helemaal zat zijn
-
-
-
Lezers over inspiratie door recepten zonder vlees of vis: ‘Een maaltijd zonder is geen maaltijd’
Jumbo en Plus, maar ook Unilevermerken Knorr en Conimex, gaan meer recepten op hun verpakkingen aanbieden die zonder vlees of vis worden gemaakt. Ongeveer de helft wordt vegetarisch. Aan de hand van dit actuele thema leggen we onze lezers in de Kwestie graag een vraag voor. -
Khalid Kasem krijgt waarschuwing voor ‘verwijtbaar’ handelen
Khalid Kasem heeft volgens de Amsterdamse deken van de Orde van Advocaten tuchtrechtelijk verwijtbaar gehandeld, door het aanbod te doen ‘een derde’ te betalen. De presentator en oud-advocaat krijgt daarvoor een waarschuwing. Bewijs dat Kasem daadwerkelijk een ambtenaar heeft omgekocht heeft de deken niet gevonden. Dat is de uitkomst van het onderzoek, dat startte nadat het AD in januari publiceerde over geluidsopnames gemaakt door Peter R. de Vries.
-
Schoonmaaktip
Je huis weer ‘lenteproof’: maak deze fout niet met je vitrage
-
306
Geheime operatie is klaar, maar wie gaat ervoor dokken? Hoger btw-tarief blijkt een optie
Operatie Beethoven, het kabinetsplan om grote bedrijven als ASML in Nederland te houden, is af. Vraag is nu: wie draait op voor de kosten? Bedrijven, rijken, erfgenamen en woningeigenaren zijn mogelijk de klos. Of gaat iedereen meer betalen aan btw op boodschappen en de bioscoop? De Tweede Kamer moet kiezen, blijkt uit een kabinetsbrief die deze site heeft ingezien. -
-
51
Dierenartskosten verschillen enorm per praktijk: 340 euro of 135 euro voor dezelfde behandeling