Progressieven hadden gehoopt op het begin van een linkse opstanding in Vlaanderen. Die is er niet gekomen.

“Ik vind het moeilijk om die conclusie te trekken. Geen grote vooruitgang is in deze context misschien een achteruitgang. Maar je kan ook niet spreken van een duidelijke verrechtsing. Er zijn gewoon twee duidelijke blokken en tussen die blokken is er sprake van een status quo. Er zijn vooral verschuivingen tussen sp.a, Groen en PVDA en aan de andere kant tussen N-VA en Vlaams Belang. In Gent bijvoorbeeld verliest het groenrode kartel, maar dat verlies wordt voor een stuk opgevangen door PVDA. De rest van dat verlies gaat naar Open Vld. Die partij zat mee in het bestuur. Dus ook hier is geen sprake van een afstraffing van het progressieve beleid in Gent. Aangezien de Gentse Open Vld zeker niet de meest rechtse liberalen van het land zijn, is echt rechts zelfs kleiner geworden in Gent.”

Toch is er in heel Vlaanderen de verontrustende terugkeer van het Vlaams Belang.

“N-VA heeft campagne gevoerd voor het VB. Als je de thema’s veiligheid, identiteit en migratie nadrukkelijk op de agenda zet, dan wakker je de haat aan. En daar profiteert het Vlaams Belang van. Dat zijn dé thema’s van extreemrechts en dat is dus in het voordeel van het VB. N-VA heeft op dat vlak ook een probleem. Het discours van Francken is radicaalrechts, maar in de omzetting naar het beleid lukt dat niet altijd. Als je op Twitter schreeuwt dat je alle migranten gaat tegenhouden, maar als dat in de praktijk niet lijkt te lukken, dan groeit het Vlaams Belang. Het VB teert ook op het anti-establishmentgevoel bij een deel van de bevolking. N-VA deed dat vroeger ook, maar ze kan steeds moeilijker maskeren dat ze helemaal deel uitmaakt van het establishment. Je kan dat nog een beetje verbergen door constant oppositie te voeren tegen je eigen regering, maar dat is een beetje doorzichtig.”

Bij een deel van links was de strategie: Bart De Wever een eerste tik uitdelen bij de gemeenteraadsverkiezingen en dan volledig uittellen in 2019.

“De Antwerpse situatie is speciaal. Het progressieve kartel werd uit elkaar gespeeld. Achteraf kan je je alleen maar afvragen, hoe zij het samen gedaan zouden hebben. Er zijn ook tegenvoorbeelden voor het Antwerpse succes van N-VA. In Gent en Brugge zijn zij het die klappen krijgen. Ik denk niet dat er reden is om de hoop voor 2019 op te geven. Kijk ook naar het verlies van MR aan Franstalige kant. Het lijkt heel onzeker dat de huidige coalitie na 2019 kan verdergezet worden.”

Brussel mag stilaan de trofee van meest progressieve grootstad overnemen van Gent.

“Thema’s als luchtkwaliteit en mobiliteit staan hoog op de agenda. In Brussel werden die nog nooit op een ernstige manier aangepakt. De roep om verandering is groot en Ecolo en PVDA/PTB hebben daarvan geprofiteerd. De ‘autopartijen’ hebben het niet goed gedaan.”

Na de verkiezingen zijn er alleen maar winnaars. Sp.a heeft het deze keer wel heel moeilijk om die peptalk geloofwaardig te vertolken.

“Sp.a is over het algemeen de grote verliezer. Op links zijn Groen en PVDA de winnaars. Maar nogmaals: het gaat om een verschuiving binnen het linkse blok. Dat kan snel weer keren. Ik hoorde Jinnih Beels zeggen dat er zich de voorbije weken heel veel nieuwe mensen hebben aangemeld bij sp.a. Laten we nu hopen dat ze niet wachten tot april om werk te maken van de campagne voor 2019. Sp.a moet wel opboksen tegen de internationale neergang van de sociaaldemocratie. In Vlaanderen lijkt die zich nu ook door te zetten. De socialistische partij heeft geen duidelijk verhaal. N-VA en Groen hebben dat wel. Ze hebben lang gezegd: het kapitalisme is slecht en wij gaan dat hervormen. Die hervormingen waren succesvol, maar de afgelopen tientallen jaren viel dat stil. Sp.a zal er voor moeten zorgen dat mensen opnieuw trots zijn om op de socialisten te stemmen.”