Donorkinderen: Verbied Spaanse IVF-kliniek die in Nederland stellen werft

Vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen die in Nederland weinig mogelijkheden hebben hun kinderwens te vervullen, zoeken hun heil steeds vaker in het buitenland. IVF Spain hield in mei en september twee drukbezochte bijeenkomsten in een hotel in Amersfoort. Bezoekers kregen informatie over de behandeling in Spanje en konden gebruik maken van miniconsultaties met Spaanse gynaecologen.

Ook maakte de kliniek reclame op de Nederlandse televisie. Donorkinderen hebben klachten ingediend bij de Reclame Code Commissie. Die behandelt de zaak donderdag. ,,Wij vinden het niet kunnen dat in Nederland reclame wordt gemaakt voor handelingen die in strijd zijn met de Nederlandse wet’’, zegt Ties van der Meer, voorzitter van Stichting Donorkind.

,,Mensen worden in Nederland al voorbereid. Met de miniconsultaties begint eigenlijk al een behandeltraject, waarvan ze weten dat het gaat om anonieme donoren. Dat kan niet door de beugel.’’

In Nederland is het gebruik van anonieme eicel- en spermadonoren sinds 2004 wettelijk verboden. Kinderen hebben volgens internationale verdragen het recht om te weten van wie ze afstammen. Spanje heeft zo’n verbod niet. Daardoor is het aanbod van donoren groot.

Volgens IVF Spain, dat niet bereikbaar is voor commentaar, zijn de donoren vooral jonge studentes. Het slagingspercentage is relatief hoog . ,,Op deze manier heeft IVF Spain een verscheidenheid aan donoren die de verschillende fysieke kenmerken van de ontvangende families dekken, om de baby en de toekomstige ouders er zoveel mogelijk hetzelfde uit te laten zien’’, stelt de kliniek op de site.

IVF Spain is in 2010 opgericht door de Baskische arts Jon Aizpurua. In tegenstelling tot in Nederland mogen in Spanje ook vrouwen boven de 45 jaar een vruchtbaarheidsbehandeling ondergaan. Hoeveel Nederlanders daadwerkelijk naar IVF Spain gaan, is niet bekend. In 2013 ging het volgens de kliniek zelf om ongeveer honderd vrouwen per jaar.

Bij de werving richt de kliniek zich vooral op Noordwest-Europa. Vanwege de striktere regelgeving, zien de Spanjaarden hier een grote markt. Er is ook een steunpunt in Nederland.

Van der Meer: ,,Ze prijzen op hun website aan dat Spanje een van de meest vooruitstrevende wetgevingen heeft. Maar het gaat hier om het georganiseerd afnemen van de rechten van kinderen. Dat noem ik niet vooruitstrevend.’’

De activiteiten van IVF Spain worden al jaren met argusogen bekeken. Vijf jaar geleden maakte de NVOG, beroepsvereniging van gynaecologen, al bezwaar tegen de Spaanse praktijken. Fiom, centrum voor afstammingsvragen, toonde zich een halfjaar geleden al bezorgd over het toenemend aantal Nederlanders dat naar het buitenland gaat voor draagmoeders en anonieme donoren. Werving moet verboden worden, aldus Fiom.

Het stoort Stichting Donorkind dat zelfs Nederlandse klinieken vrouwen doorverwijzen naar het buitenland, omdat de wachtlijsten daar korter zijn. Freya, de vereniging voor mensen met vruchtbaarheidsproblemen, werd zelfs gesponsord door de Spaanse kliniek. Stichting Donorkind heeft brieven naar Kamerleden en het ministerie van VWS gestuurd. ,,Het ministerie moet hier ingrijpen’’, zegt Van der Meer.

VWS heeft eerder bij monde van toenmalig minister Edith Schippers gezegd niets te kunnen doen tegen IVF Spain. ,,Het hebben van een steunpunt in Nederland dat informatie verstrekt, is niet verboden’’, antwoordde Schippers destijds op Kamervragen.

,,Het in Nederland aanprijzen van vruchtbaarheidsbehandelingen die uitgevoerd worden in een buiten Nederland gevestigde kliniek of het bemiddelen daarbij is volgens de Nederlandse wetgeving toegestaan.''

Dat betekent niet dat het ministerie de activiteiten onderschrijft. ,,Zeker omdat in dit geval reclame wordt verstrekt over activiteiten die in Nederland anders gereguleerd of zelfs verboden zijn.’’