Vorig jaar zijn meer dan 100.000 gebruikte auto's uit Duitsland geïmporteerd. Volgens het genoemde onderzoek van Vereniging Aanpak Tellerfraude (VAT) zaten daar dus twintigduizend auto's bij met een verdachte kilometerstand.
De kans dat je als Nederlandse consument een Duitse occasion treft met een teruggedraaide teller is volgens VAT maar liefst acht keer groter dan bij Nederlandse auto's.
De VAT, een initiatief van brancheorganisaties RAI, BOVAG, ANWB en de Vereniging van Nederlandse Autoleasemaatschappijen (VNA), heeft samen met de RDW het afgelopen jaar bij een steekproef meer dan vijfduizend gebruikte auto's onderzocht. Het ging om wagens die vanuit Duitsland werden ingevoerd en ter keuring bij de RDW werden aangeboden.
Bij een aantal auto's ontstond twijfel over de juistheid van de kilometerstand. Deze voertuigen zijn verder onderzocht door te kijken naar zaken als de vermelding van kilometerstanden in onderhoudsboekjes, en op zachte factoren, zoals bijvoorbeeld slijtage van de bekleding. Ook werd er gekeken naar databases, zoals garantiesystemen van autofabrikanten.
In een aantal gevallen is de historie van auto's zelfs door een recherchebureau verder uitgeplozen, waarbij het spoor naar eerdere eigenaren in Duitsland werd gevolgd.
In totaal was bij 21,6 procent van de onderzochte auto's de tellerstand op z'n minst twijfelachtig. Bij ongeveer de helft daarvan (10,7 procent) was de tellerstand aantoonbaar teruggedraaid. De VAT concludeert dat dit cijfer representatief is en dat bij meer dan 20 procent van alle uit Duitsland geïmporteerde occasions de tellerstand niet correct is.
Nog veel ruimte voor geknoei
Anders dan in Nederland worden in Duitsland de kilometerstanden van auto's niet geregistreerd. In Nederland hebben we al sinds jaar en dag de Nationale Autopas, die bijhoudt of de kilometerstand van een auto wel of niet klopt.
Garagebedrijven moeten voor iedere auto verplicht bij een apk of een onderhoudsbeurt de kilometerstand doorgeven aan de RDW. Als een teller wordt teruggedraaid, komt dat via dit NAP-register onherroepelijk aan het licht. Het percentage Nederlandse auto's met een verdachte kilometerstand is hierdoor gedaald tot 2,76 procent.
Het is dus een min of meer waterdicht systeem. Maar nu we het probleem van tellerfraude binnen Nederland eindelijk vrijwel hebben opgelost, halen we het via Duitsland weer binnen.
Want de Duitsers zijn pas in mei dit jaar begonnen met verplichte registratie van kilometerstanden. Die verplichting geldt alleen bij de HU (Hauptuntersuchung) - zoals de apk daar heet - en dat is maar één keer per twee jaar. Bovendien is die keuring pas verplicht vanaf het derde levensjaar van de auto. Dus in de eerste drie jaar kan er alsnog van alles gebeuren met de kilometerteller.
"In Duitsland zelf is tellerfraude dan ook een serieus probleem", zegt Rob Henneveld, consultant op het gebied van de internationale occasionhandel.
"Volgens een schatting van de ADAC (automobilistenvereniging, red.) heeft in Duitsland 40 procent van de auto's een teruggedraaide teller." Daarom ligt het voor de hand dat tussen de duizenden Duitse auto's die naar Nederland komen, veel exemplaren zijn waarvan de teller ooit is teruggedraaid.
"Bovendien worden tellers juist teruggedraaid bij crossborderverkeer", zegt Martin Huisman, bestuurslid van de VAT. "Juist op het moment dat een auto over de grens gaat, worden tellers teruggedraaid."
Auto raakt besmet door terugdraaien van tellerstand
De schade die je daardoor lijdt, is aanzienlijk. Volgens de VAT bedraagt de gemiddelde schade 1.500 euro per auto. Om te beginnen betaal je meer dan de auto feitelijk waard is. De kilometerstand bepaalt in belangrijke mate de waarde van een occasion. Als de auto meer heeft gelopen dan er op de teller staat, heb je dus te veel betaald. Tegen de tijd dat je de auto wegdoet, zal de restwaarde ook lager zijn dan je aanvankelijk had begroot.
Knoeien met de kilometerstand heeft ook effect op het onderhoud. Bepaalde uitgebreide onderhoudsbeurten worden niet uitgevoerd, omdat je denkt dat de auto daar nog niet aan toe is. Met name voor het tijdig wisselen van de distributieriem kan een teruggedraaide teller desastreuze gevolgen hebben.
De auto is in feite besmet geraakt. Het lukt je nooit meer om de oorspronkelijke kilometerstand op de teller te zetten. De rest van de levensduur blijft het een auto waarmee gerotzooid is. Dat heeft niet alleen een negatief effect op de waarde, maar ook op de verkoopbaarheid van de auto.
Mogelijkheden voor particuliere kopers zijn beperkt
Het is lastig om een teruggedraaide kilometerstand te herkennen. Je kunt bijvoorbeeld in de onderhoudsboekjes kijken of de kilometerstanden overeenkomen met de tellerstand. Maar ook die zaken bieden geen garantie.
In heel Europa worden onderhoudsboekjes gestolen bij slordige autobedrijven die de boekjes in de dashboardkastjes van hun handelswaar laten liggen. Vervolgens worden die boekjes gebruikt om jou ervan te overtuigen dat de kilometerstand van een auto correct is.
Het gebeurt ook vaak dat er onder de motorkap een kilometerstand wordt opgeschreven met krijt of met een witte stift. Dat gebeurt vaak als de distributieriem gewisseld is. Ook zo'n krabbeltje onder de motorkap is te vervalsen.
Daarmee zijn voor de particuliere autokoper de mogelijkheden wel zo'n beetje uitgeput. De autobedrijven hebben meer mogelijkheden. Zij kunnen soms in het motormanagementsysteem van de auto de originele kilometerstand terugvinden.
"Het terugdraaien van de kilometerteller gebeurt bij moderne auto's via software", vertelt Henneveld. "Maar zeker bij de premiummerken staat in het managementsysteem van de auto de kilometerstand op wel zes of zelfs acht plaatsen geregistreerd. Bij het terugdraaien van de teller worden vrijwel nooit al die plekken aangeraakt", aldus de consultant.
"Dat betekent dat ergens in de systemen van de auto altijd nog de originele kilometerstand te vinden moet zijn. Het probleem is dat zelfs de dealer dat niet altijd kan terugvinden. Soms kan alleen de fabrikant dat."
Moet je met een boog om alle occasions heen lopen?
Als je geen enkel risico wil lopen, kun je natuurlijk alle geïmporteerde occasions laten staan. Via de RDW of via allerlei apps kun je eenvoudig het kenteken van een occasion controleren. Als de datum eerste afgifte in Nederland een paar jaar later is dan de datum eerste toelating, heb je met een importauto te maken. Daar kun je vervolgens met een grote boog omheen lopen. "Maar dat is geen optie", zegt Tom Huyskens, woordvoerder van brancheorganisatie BOVAG.
"Er worden gebruikte auto's geïmporteerd, omdat er op de Nederlandse markt te weinig aanbod is van de auto's die de consument zoekt. De klant in ons land zoekt auto's van zo'n vier jaar oud, op benzine, met lage kilometerstanden. Die zijn er in Nederland te weinig, dus je ontkomt niet aan geïmporteerde auto's."
Geen 100 procent zekerheid
Volgens Huyskens biedt de BOVAG-garantie voldoende zekerheid om de consument te behoeden voor auto's met niet-kloppende tellerstanden. "En omdat die garantie van toepassing is, mag je verwachten dat juist de BOVAG-bedrijven een auto heel goed onderzoeken voordat ze die inkopen."
Maar ook dat onderzoek geeft geen 100 procent zekerheid, vindt Huisman van de VAT. "De belangrijkste conclusie uit het onderzoek van de VAT is dat het ook voor professionals in de autohandel moeilijk is om aan te tonen of de kilometerstand van een voertuig correct is of niet."
Zijn advies aan de consument is dus om zich van tevoren in te dekken tegen een kat in de zak. "Koop een geïmporteerde occasion alleen bij een autobedrijf waar je vertrouwen in hebt. Ga naar een adres waarvan je weet dat je erop kunt terugvallen als blijkt dat je auto een probleem heeft."
Tenslotte heeft Huisman ook nog een bemoedigend woord. "Je moet de geïmporteerde Duitse occasions beslist niet laten staan. Weliswaar heeft een op de vijf een verdachte kilometerteller, maar dat betekent ook dat er met vier op de vijf geen probleem is."