Steeds grotere groep extreem-rechts is bereid tot geweld
De opkomst van extreem-rechts baart niet alleen in Nederland zorgen. Andere West-Europese landen signaleren dezelfde trend.
Het extreem-rechtse gedachtengoed groeit, en daarmee mogelijk ook het geweld. Want extreem-rechtse mensen hebben, zeggen veiligheidsdiensten, bijzonder vaak een fascinatie voor wapens en geweld.
Afgelopen dinsdag maakte de Nederlandse veiligheidsdienst AIVD bekend dat ze zich zorgen maakt om ‘het klimaat dat in Nederland ontstaat’. De dienst constateert dat Nederland de laatste jaren een opleving meemaakt van het rechts-extremisme, dat groeit in zelfvertrouwen.
Het aantal extreem-rechtse personen in Duitsland blijft groeien: het zijn er nu ongeveer 25.500
'Groeiende gevaar'
Dat bericht moet de Zweedse politiechef Erik Nord bekend in de oren hebben geklonken. Afgelopen zomer, toen in de straten van Stockholm plots 200 mensen met groen-witte vlaggen stonden te demonstreren tegen de EU, immigranten en homo’s, vertelde hij ongeveer hetzelfde aan de Zweedse bevolking. “Extreem-rechtse mensen zijn actiever dan vijf, zes jaar geleden”, zei hij. In aantal zouden ze van enkele honderden naar duizenden zijn gegroeid.
Ook was het Nederlandse geluid vast herkenbaar voor de pas gepensioneerde Mark Rowley, tot vorig jaar nog hoofd van de afdeling terrorisme van de Britse politie. Hij waarschuwde in zijn afscheidsspeech voor het ‘groeiende gevaar van het rechts-extremisme’.
Rowley onthulde dat in 2017 in het Verenigd Koninkrijk zeker vier rechtse aanslagen werden verijdeld, meer dan ooit. Tot op dat moment was het publiek er slechts van één op de hoogte, van een man die met een bijl en een machete van plan was toe te slaan op een homofeest.
In aantallen haalt extreem-rechts nog lang niet het islamistische geweld in. Dat is bij alle veiligheidsdiensten prioriteit nummer één. Maar nu klinkt daarnaast bij allemaal een vergelijkbaar soort ongerustheid als de AIVD heeft. Ze zien het aantal aanhangers groeien. Ze zien steeds openlijker vreemdelingenhaat. Ze zien dat mensen die ze volstrekt niet in beeld hadden, razendsnel bereid zijn tot stevige vormen van geweld.
Chemnitz
Het voorbeeld van de extreem-rechtse cel die vorige week in Chemnitz werd opgerold, ligt nog vers in het geheugen. Maar een jaar gelden werden in Duitsland ook al eens zeven mensen gearresteerd die van plan waren aanslagen te plegen op politiemensen, joden, asielzoekers en moslims. Bijzonder was dat geen van de leden bij onderzoeken naar rechts-extremistische groepen eerder in beeld was gekomen.
Er is soms een vloeiende overgang van agressieve retoriek naar daadwerkelijke geweldsdaden
Net als toen in 2017 de Schotse politie in Edinburgh bij toeval het appartement van een man binnenviel die tot op dat moment in geen enkel signaleringsbestand voorkwam. Daar troffen ze een bijzonder dodelijke bom op het punt van voltooiing, naast stapels neonazistische pamfletten.
De Duitse veiligheidsdienst geeft de meest exacte gegevens over de groei van extreem-rechts. In het laatste jaarverslag staat dat hun aantal in 2017 opnieuw groeide, net als in het jaar ervoor, en daarvoor, en daarvoor. Nu telt Duitsland ongeveer 25.500 extreem-rechtse personen.
Propaganda
De Duitsers zijn vooral bezorgd om het relatief hoge aandeel mensen in die groep dat bereid is geweld te gebruiken. De Duitsers telden 12.700 mensen die zijn ‘georiënteerd op geweld’. Ook wijzen ze erop dat er bij rechts-extremisten heel regelmatig wapens worden aangetroffen.
“Er is soms een vloeiende overgang van agressieve retoriek naar daadwerkelijke geweldsdaden”, schrijft de Duitse veiligheidsdienst, die net als de Nederlandse AIVD wijst op de versterkende werking die haatdragende berichten op internet kunnen hebben. Daar zijn ook in Engeland zorgen over. Rowley, onlangs tegen de BBC: “Ze bedienen zich van effectieve propaganda. Ze creëren intolerantie en wantrouwen tegen instituties.”
Net als de AIVD zien ook andere veiligheidsdiensten twee mechanismen: een steeds openlijker vreemdelingenhaat, soms op grote bijeenkomsten waarvoor grootschalig reclame wordt gemaakt.
In Duitsland kwamen in de zomer van 2017 een paar keer duizenden mensen bijeen. Tegelijk bedienen de meest radicale van hen zich van steeds heimelijker communicatie. Net als de Nederlandse AIVD ontdekte de Duitse evenknie dat Facebook inmiddels minder populair is voor onderlinge communicatie.'
Lees ook:
AIVD waarschuwt voor rechts-extremistisch geweld
De inlichtingendienst AIVD signaleert een nieuwe vorm van ongeorganiseerd rechts-extremisme. Die is niet zozeer anti-islam, maar iedere ‘migrant’ moet het ontgelden. Migranten zíjn moslim, is de gedachte.
Nederlandse rechts-extremisten wijken uit naar VKontakte, het Russische Facebook
Een rondgang op het Russische sociale medium Vkontakte (VK) leert dat er aan rechts-extremistische uitlatingen geen gebrek is op de site. Waar tegenhanger Facebook wars is van dergelijke berichten en actief beleid voert om deze te herkennen en te verwijderen, gebeurt dit amper of niet op VK.