Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.

Amerikaanse dominee vrijgelaten in Turkije

Na de mislukte coup in 2016 werd Brunson opgepakt op verdenking van banden met de Koerdische terreurbeweging PKK en de beweging van de islamitische geestelijke Fethullah Gülen.

De Amerikaanse pastor Andrew Brunson is vrijdag veroordeeld, maar mag wel naar huis.
De Amerikaanse pastor Andrew Brunson is vrijdag veroordeeld, maar mag wel naar huis. Foto AFP

De Amerikaanse dominee Andrew Brunson, die gevangenzit in Turkije en het middelpunt is van een diplomatieke crisis tussen Turkije en de Verenigde Staten, is vrijgelaten. De rechter heeft hem vrijdag veroordeeld tot ruim drie jaar celstraf, maar het grootste deel daarvan heeft hij al uitgezeten en de rest wordt opgeschort. Ook worden zijn huisarrest, meldingsplicht en reisverbod opgeheven. Daarmee is Brunson in principe vrij om Turkije te verlaten.

Lees ook: Wie is de Amerikaanse dominee door wie de Turkse lira nu wankelt?

Brunson woont al twintig jaar in Turkije. Na de mislukte coup in de zomer van 2016 werd hij opgepakt op verdenking van banden met de Koerdische terreurbeweging PKK en de beweging van de islamitische geestelijke Fethullah Gülen, die verantwoordelijk wordt gehouden voor de coup. Brunson zou deel uitmaken van een netwerk van christelijke missionarissen dat wordt gesteund door de CIA en tot doel heeft om Turkije te ondermijnen.

Afgelopen zomer werd de zaak een splijtzwam in de relatie tussen Turkije en de Verenigde Staten. De Amerikaanse regering zag Brunson als een politieke gijzelaar die onterecht vastzat en eiste zijn directe vrijlating. De VS legden sancties op tegen twee Turkse ministers vanwege Brunsons aanhoudende detentie. Daarop verloor de Turkse lira een kwart van zijn waarde.

Twitter avatar realDonaldTrump Donald J. Trump My thoughts and prayers are with Pastor Brunson, and we hope to have him safely back home soon!

Deal achter de schermen

De Amerikaanse zender NBC meldde donderdag al dat Ankara en Washington achter de schermen een deal hadden gesloten over de vrijlating van Brunson. De details zijn nog onduidelijk, maar volgens NBC zullen de VS in ruil de economische sancties tegen Turkije intrekken. Mogelijk is de uitlevering van Turkse bankier Hakan Atilla, die in de VS gevangenzit, ook onderdeel van de deal.

Tijdens de zitting van vrijdag werd al snel duidelijk welke kant het op zou gaan. Drie belangrijke getuigen tegen Brunson trokken plotseling hun verklaring in. Volgens het Turkse persbureau DHA zei een van de getuigen: ,,Ik ken Brunson niet. Ik weet niets van de aanklachten in deze zaak”. En een ander zei dat zijn verklaring ,,verkeerd is geïnterpreteerd”. Hij had nooit gezegd dat leden van de PKK en de Gülenbeweging zich schuilhielden in Brunsons kerk.

Vervolgens verlaagde de aanklager zijn strafeis van 35 naar 10 jaar cel. Dat maakte de weg vrij voor de veroordeling tot de tijd die Brunson al had uitgezeten. Brunsons huisarrest en reisverbod werden ook op verzoek van de aanklager opgeheven. Hij sloot verder onderzoek in de zaak uit.

De advocaat van de Amerikaan zegt volgens persbureau Reuters dat Brunson waarschijnlijk Turkije zal verlaten. Volgens president Trump zal de dominee “snel thuis zijn”, Amerikaanse regeringsvertegenwoordigers zeggen dat een militair vliegtuig de dominee naar de VS zal vliegen.