Nieuw rapport: vorig jaar was er een recordaantal bos-en natuurbranden in Europa
Vorig jaar ging in Europa een gebied groter dan Cyprus in de vlammen op. Dat is een record, zo blijkt uit het jaarlijks rapport van het European Forest Fire Information System, EFFIS. Hitte en droogte spelen een rol, maar 90 procent van de bosbranden is het gevolg van menselijke activiteiten.
Meer dan 1,2 miljoen hectaren. Zoveel Europese bossen, gras- en heidegebieden zijn vorig jaar in de as gelegd. Dat is een record. Daarbij kwamen 127 burgers en brandweermensen om. Het Joint Research Centre, de denktank van de Europese Commissie, schat de economische schade van al deze branden op 10 miljard euro.
Opwarming
De opwarming van de aarde heeft al geleid tot langere periodes van warmte en droogte. Daardoor zijn er meer dan vroeger bos-en natuurbranden buiten de hete zomermaanden van juli tot september. Experts verwachten nog meer en ook zwaardere bosbranden. Ook in landen die daar in het verleden minder mee af te rekenen hadden zoals Zweden, Duitsland, Groot Groot-Brittannië, Ierland en Polen. De wetenschappers waarschuwen ook voor een versterkend effect van de opwarming. Door lange periodes van droogte worden veel bodems zo hard dat ze het regenwater heel moeilijk opnemen.
Dat zien we nu bijvoorbeeld in Sardinië, zegt professor Jan Baetens van de UGent, die voor ons land meewerkte aan het EFFIS-rapport. Bij zware regenval, spoelt het water snel weg in plaats van in de grond te sijpelen. Het wegstromend water neemt op de koop toe nog vruchtbare grond mee. Het gevolg van die erosie is een versnelde verdroging van de bodem. “Dit rapport is de zoveelste wake wake-upcall om iets aan de oorzaken van de opwarming te doen.”
Dit rapport is de zoveelste wake-up call om iets aan de oorzaken van de opwarming te doen
De menselijke factor
90 procent van de bos-en natuurbranden worden veroorzaakt door menselijke activiteiten. Dat kan gaan van het weggooien van afval zoals glas en peuken tot het aansteken van een vuurtje voor de barbecue.
Maar er zijn ook minder directe oorzaken zoals het aanleggen van plantages van zeer brandbare bomen zoals de eucalyptus in Portugal of de den in Scandinavische landen. “Diversiteit in de natuur is vaak beter dan monocultuur," zegt Jan Baetens, "omdat het vuur zich minder gemakkelijk verspreidt in een gebied met veel soorten. Bovendien herstelt een divers natuurgebied zich meestal ook sneller van de gevolgen van een brand”.
Daarnaast is criminaliteit één van de belangrijkste bedreigingen van bos-en natuurgebieden. Volgens een onderzoek in het vakblad Environmental Management is meer dan de helft van de bos-en natuurbranden in Centraal en Zuid Europa het gevolg van opzettelijke brandstichting. In Noord Europa is dat slechts iets meer dan 10 procent.
Naast preventieve maatregelen zoals sensibilisering, het verbeteren van waarschuwingssystemen en het aanleggen van brandgangen, blijft er dus nog heel wat werk aan de winkel.