Rob Jetten begint zijn draai te vinden in de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen. Niet alleen klimaat is een speerpunt van de kersverse D66-fractievoorzitter, hij wil ook miljonairs zwaarder belasten.
“De rijkste 10 procent bezit 66 procent van het vermogen”, constateerde Jetten maandag in een lezing ter ere van de 19e-eeuwse linkse politicus Arnold Kerdijk. “Zekerheid wordt erfbaar. De ene groep blijft achter, de andere vermeerdert de welvaart en geeft het door.”
Jetten is de opvolger van Alexander Pechtold als D66-fractieleider in de Tweede Kamer. De 31-jarige Brabander werd in oktober 2018 unaniem door de fractie verkozen tot voorzitter. Dat terwijl hij pas een half jaar in de Kamer zat.
Het gaat dan ook heel erg snel met de carrière van Jetten. Enkele jaren jaar geleden wist niemand buiten Nijmegen wie hij was, nu moet hij Pechtold doen vergeten, de man die D66 uit het slop trok en transformeerde tot een professionele partij.
Niet dat Pechtolds vertrek voor Jetten een enorme verrassing was. In tegenstelling tot de rest van de fractie zou hij in september daarover al geïnformeerd zijn, zodat hij zich voor kon bereiden op zijn kandidatuur.
Wie is Rob Jetten en wat wil hij met D66? Een overzicht van zijn politieke carrière, die begon nadat een islamistische basisschool in zijn woonplaats in vlammen opging.
Rob Jetten kreeg in oktober 2018 de voorzittershamer uit handen van Pechtold. De fractie koos de 31-jarige politicus unaniem tot nieuwe leider in de Tweede Kamer.
Pechtold sprak meteen zijn vertrouwen uit in Jetten, die hij "de beste specialist in mijn fractie" noemde.
"Ik ben ongelofelijk blij en trots erop dat jij mij gaat opvolgen", sprak Pechtold de nieuwe fractievoorzitter toe. "Je hebt afgelopen jaar laten zien dat je je mannetje staat, dat je moeilijke dossiers aankan."
Jetten werd op het Binnenhof al een tijdje genoemd als kroonprins van D66. Hij zou zelfs in de race zijn geweest om staatssecretaris van Infrastructuur te worden in het kabinet-Rutte III.
De post ging uiteindelijk naar collega-D66'er Stientje van Veldhoven. "Het was voor mijzelf ook geen optie", zei Jetten later tegen NRC. "Laat mij eerst maar een heel goed Kamerlid worden."
Jetten is op 25 maart 1987 geboren in het Brabantse Veghel en groeide op in Uden, waar hij naar de middelbare school ging. De moord op Theo van Gogh in 2004 wakkert zijn politieke interesse aan.
In de week na de dood van Van Gogh steken jongeren uit Uden een islamistische basisschool in brand. Jetten is geschokt. Hij organiseert samen met een aantal klasgenoten sport- en speldagen voor de kinderen van de school, houdt een stille tocht en mag spreken in de gemeenteraad.
"Zo ontdekte ik op jonge leeftijd dat je met een kleine bijdrage een grote impact kan hebben", zei Jetten in zijn maidenspeech in de Tweede Kamer. Hij besluit om actief lid te worden van D66 en de Jonge Democraten, de jongerenorganisatie die gelieerd is aan D66.
Waarom die partij? "Aan het einde van mijn middelbareschooltijd ben ik uit de kast gekomen. Dat was niet makkelijk", zei Jetten afgelopen zomer tegen het Brabants Dagblad. "D66 benadrukt sterk dat iedereen zichzelf moet kunnen zijn. Hé, dat is mijn partij, dacht ik."
In 2008 wordt hij verkozen tot voorzitter van de Jonge Democraten en twee jaar later is hij op zijn 22e lijsttrekker voor D66 in Nijmegen.
Jetten heeft dan al veel ambitie en vertrouwen in eigen kunnen. "Ik heb de debat-skills, de politieke skills. Ik denk echt dat ik een van de betere lijsttrekkers in Nijmegen ga worden", zegt hij in een interview met De Gelderlander.
Hij komt in de gemeenteraad en moet meteen onderhandelen over deelname aan de coalitie. Dat gaat hem goed af, ondanks zijn jonge leeftijd. "Hij had toen al heel veel senioriteit en zijn opponenten namen hem toen al serieus als betrouwbare coalitiepartner", zegt Lusanne Bouwmans, vicefractievoorzitter van D66 in Nijmegen.
Bouwmans noemt Jetten "een geboren leider en ontzettend charismatisch".
Jetten is zeven jaar raadslid. Hij maakt zich sterk voor een groene, autoluwe binnenstad en weet de media slim te bespelen. Als de traditionele NEC-vlaggetjes verdwijnen van Nijmeegse stadsbussen, heeft Jetten een creatieve oplossing: geef alle chauffeurs een NEC-sjaal. Een meerderheid van de raad steunt het voorstel.
Het raadswerk combineert Jetten in eerste instantie met zijn studie bedrijfskunde aan de Radboud Universiteit. Daar kijken ze positief terug op zijn studietijd.
"Hij heeft hier heel erg gemotiveerd zijn studie gevolgd: hij was altijd heel scherp, kon goed reflecteren op de collegestof", zegt Jan-Kees Helderman, universitair hoofddocent bij bestuurskunde, tegen het magazine van de Nijmeegse universiteit
Na zijn studie gaat Jetten aan de slag bij ProRail, eerst als trainee, later als regiomanager. Helderman denkt dat dat erg goed voor hem is geweest. "Daar heeft hij zich met het oplossen van infrastructurele problemen op het spoor beziggehouden. Het bestuurlijke handwerk heeft hij daar geleerd."
Voor de landelijke verkiezingen in 2017 staat Jetten op plek twaalf op de kandidatenlijst. Hij komt in de Tweede Kamer en krijgt meteen belangrijke portefeuilles op zijn bord.
Jetten is woordvoerder klimaat, energie en gas, spoor, democratische vernieuwing en economische zaken. "Ik voel wel druk op mijn schouders", zegt hij tegen het Brabants Dagblad. "Het leuke is: het zijn heel concrete thema’s waar ik concrete resultaten op kan boeken."
Een van die resultaten is de Klimaatwet, waar Jetten een van de indieners van is. Vergroening en duurzaamheid is dan ook een belangrijk thema voor Jetten, die tegen NRC zegt "de groene radicalo in de coalitie" te willen zijn.
De afschaffing van het raadgevend referendum, een van de kroonjuwelen van D66, is een moeilijk dossier waar Jetten zich uitstekend doorheen slaat.
Hij gaat lastige onderwerpen sowieso niet uit de weg, maar houdt van aanpakken. "Ik wil niet de excuushomo zijn die de portefeuille diversiteit mag doen", zegt hij tegen De Gelderlander.
Ruim anderhalf jaar later is hij voorzitter van de D66-fractie. "Ik wil me inzetten voor een schonere wereld waarin mensen zichzelf kunnen ontwikkelen", zegt hij na zijn uitverkiezing.
De parlementsleden van D66 scharen zich meteen achter de nieuwe leider, die met zijn 31 jaar de jongste fractievoorzitter in de Tweede Kamer is.
"Een nieuw tijdperk is aangebroken", aldus Sjoerd Sjoerdsma, die ook werd genoemd als kandidaat. "Alle vertrouwen in Rob Jetten, die bovendien een groot hart voor het klimaat heeft."
Steven van Weyenberg noemt hem "inhoudelijk sterk, scherp onderhandelaar en een verbindend leider" en volgens Jan Paternotte is Jetten "razend slim, scherp en goedgebekt".
De debuutweek van Jetten verloopt niet bepaald vlekkeloos. Doordat hij in een interview met RTL-journalist Frits Wester keer op keer hetzelfde antwoord geeft, krijgt hij de bijnaam 'Robot' Jetten.
D66-fractievoorzitter Rob Jetten is misschien wel de meest tekstvaste fractievoorzitter van het Binnenhof... 😉 pic.twitter.com/pPkMapw0KY
— frits wester (@fritswester) October 11, 2018
Op sociale media wordt met verbazing op het interview gereageerd. “Ongelofelijk. Hiernaast was Elco Brinkman een warme communicator!”, twitterde cabaretier Erik van Muiswinkel.
“Maar hier mág je toch gewoon cynisch van worden?”, aldus oud-PvdA-Kamerlid Myrthe Hilkens. “‘Boodschapvast’ oké, maar deze vraag is toch niet zo gek?”
Jetten zelf reageert met een grap op zijn roboteske optreden.
Ik kreeg deze week veel bloemen, kaarten & chocolade. Dank! Maar het allerleukste cadeau is toch wel de talkibot. Handig voor m’n volgende interview met Frits Wester 😉🤖 #roborob pic.twitter.com/pejclnhFcO
— Rob Jetten (@RobJetten) October 13, 2018
“Ik kreeg deze week veel bloemen, kaarten & chocolade. Dank! Maar het allerleukste cadeau is toch wel de talkibot. Handig voor m’n volgende interview met Frits Wester. #roborob”, schrijft Jetten op Twitter.
Een Talkibot is een klein speelgoedrobotje waarmee spraak kan worden opgenomen. “Door met je vinger over zijn buik te strijken, zal hij de opgenomen tekst in verschillende snelheden herhalen”, luidt de beschrijving bij het apparaatje.
Er zijn ook succesjes. D66 weet onder de leiding van Rob Jetten het thema klimaat naar zich toe te trekken.
"Inmiddels kijken talkshows niet meer automatisch naar Jesse Klaver als het onderwerp aan de orde komt, maar ook naar Jetten", schrijft de Volkskrant.
Klaas Dijkhoff helpt Jetten daarbij onbedoeld. In een interview met De Telegraaf noemt de VVD-fractievoorzitter zijn D66-collega een "drammer" als het op het klimaat aankomt. D66 haakt daar slim op in door klimaatdrammer-truien te laten drukken.
Toch zijn er ook veel twijfels. Jetten staat bekend om zijn dossierkennis en is iemand van de inhoud. Kan deze serieuze jongen ook stemmen trekken?
De eerste test voor Rob Jetten dient zich aan: de Provinciale Statenverkiezingen van 20 maart 2019. Die zal hij vermoedelijk wel overleven.
De echte vraag is of Jetten ook als partijleider de volgende Tweede Kamerverkiezingen ingaat. Tot nu toe leidt de jonge politicus alleen de fractie. Om ook het partijleiderschap naar zich toe te trekken, moet Jetten zich eerst bewijzen.
Lees meer:
- Baudet krijgt het aan de stok met een oud-militair, die hij ‘schattig noemt tijdens een debat
- 5 strategieën waarmee Thierry Baudet en Jesse Klaver de oude politieke garde bestoken
- Het knetterende leven van Thierry Baudet: de politicus die droomt van een leven als huisman
- 5 nu al legendarische momenten van Thierry Baudet als Kamerlid
