Opinie

Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

Wees niet blind voor geweld door Koerden

Syrië De afkeer van vermeende jihadisten mag niet leiden tot blinde steun aan Syrische Koerden, betogen en .
Leden van de Koerdische YPG-militie in de Noord-Syrische stad Shadadi op 18 september, kort nadat zij een offensief in oostelijke richting hadden gelanceerd richting Hajin, dat nog in handen is van Islamitische Staat.
Leden van de Koerdische YPG-militie in de Noord-Syrische stad Shadadi op 18 september, kort nadat zij een offensief in oostelijke richting hadden gelanceerd richting Hajin, dat nog in handen is van Islamitische Staat. Foto Delil Souleiman/AFP

Bij monde van de Kamerleden Pieter Omtzigt en Martijn van Helvert heeft het CDA er alles aan gedaan om de Syrische oppositiegroepen die steun van Nederland hebben ontvangen af te schilderen als jihadistisch of terroristisch. Joël Voordewind (ChristenUnie) is dezelfde mening toegedaan.

Na een eerdere hoorzitting wacht minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken, VVD) deze dinsdag een plenair debat over de kwestie, die de spanning in de coalitie heeft vergroot.

De afkeer die CDA en ChristenUnie zeggen te voelen over de Syrische oppositiegroepen staat in fel contrast met hun sympathie voor de Koerden in Noord-Syrië. Beide partijen hebben opgeroepen tot steun aan de Koerdische ‘entiteit’ – een staat is het niet – die de naam heeft democratisch te zijn. Maar de werkelijkheid is anders en sommige Kamerleden zijn ziende blind.

Zo herinnerde Voordewind zijn Twittervolgers vorige maand aan de motie waarin hij om steun vroeg voor de Syrian Democratic Council (SDC). Die motie, aangenomen in februari 2016 en gesteund door CDA, VVD en PvdA, was een oproep om te komen tot „stabilisatie, wederopbouw en lokaal bestuur” in de door SDC „bevrijde gebieden”. Onder de paraplu van de SDC hebben zich „Koerden, christenen, Turkmenen en jezidi’s” verenigd, aldus Voordewind. Maar in de praktijk zijn het de Koerdische PYD en haar gewapende tak, de YPG – van Yekîneyên Parastina Gel (‘Volksbeschermingseenheden’) – die er de dienst uitmaken.

PYD en YPG hebben grote delen van het noorden en noordoosten van Syrië in handen, waar ze een socialistisch en seculier bestuur hebben gevestigd. In hun strijd tegen Islamitische Staat veroverden zij ook oorspronkelijk Arabische gebieden in Syrië, met als hoofdprijs Raqqa, de voormalige hoofdstad van het ‘IS-kalifaat’. Daarbij aarzelde YPG niet om de bevolking uit Arabische dorpen weg te jagen. In 2016 paradeerden ze daarbij met lijken van strijders van het vrije Syrische Leger.

PKK-filiaal

Volgens de International Crisis Group, een onafhankelijke organisatie die zich inzet voor conflictpreventie, zijn „de YPG en haar politieke tak het Syrische filiaal van de PKK”, de militante Turkse onafhankelijkheidsbeweging, die op de lijst staat van terroristische organisaties, onder meer bij de Europese Unie. Er zijn klachten over gedwongen dienstplicht en arrestaties onder politieke tegenstanders. Sommige Syrische Koerden van andere politieke partijen zijn naar het buitenland uitgeweken vanwege de repressie. Mensenrechtenorganisaties als Human Rights Watch en Amnesty International melden verder dat er minderjarigen worden ingezet in de strijd. Dat schrikbewind kunnen ze mede voeren vanwege hun alliantie met de PKK, vertelt een prominente Syrisch-Koerdische politica die uit angst niet met haar naam in de krant wil worden genoemd.

Lees ook: ‘Niets doen is moeilijk voor politici’

Met hun oproep tot steun aan de Koerden roepen ChristenUnie en CDA indirect ook op tot steun aan het bewind van president Assad. Vergezocht? Volgens het Syrisch Observatorium voor Mensenrechten, de ngo die schendingen van mensenrechten in Syrië documenteert, hebben YPG-strijders in 2016 het regime geholpen bij de herovering van Oost-Aleppo.

En in de provincie Hasaka, grondgebied van PYD, hangen nog steeds posters van president Bashar al-Assad. Hossam Eesa, van de activistengroep Raqqa is Being Slaughtered Silently (RBSS), gaf als cynisch commentaar dat „het enige verschil tussen YPG en Islamitische Staat is dat je onder YPG wel mag roken en drinken en onder IS niet.”

Autonomie behouden

Het motief van de Koerden is helder: zij zien zo een mogelijkheid om hun inmiddels verworven autonomie te behouden. Persbureau Reuters wist vorig jaar al te melden dat ‘een hoge Koerdische vertegenwoordiger’ met een delegatie waarin ook de PYD was vertegenwoordigd, in Damascus gesprekken heeft gevoerd met het oog op een politieke deal.

Voor CDA en Christenunie leidt het, zeker na de berichtgeving van Nieuwsuur en Trouw, geen enkele twijfel dat Syrische oppositiebewegingen als al-Jabha ash-Shaamiyya terroristisch of zelfs jihadistisch zijn. Daarbij hebben ze consequent de ondemocratische en gewelddadige natuur van PYD/YPG weten te verbloemen.

Als er niets tussen komt en beide coalitiepartijen hun zin krijgen, bevindt de Nederlandse regering zich straks in een situatie dat ze het alles behalve democratische Koerdisch-Syrische regime steunt, en in het verlengde daarvan het Assadregime met het meeste bloed aan zijn handen.