Rooibosthee wellicht minder gezond dan gedacht

In de winter zweet het lichaam minder en vermindert ook het gevoel van dorst. Tegelijkertijd verliezen we via de ademhaling vocht en drogen de slijmvliezen uit. Voldoende toevoer van vocht is dus essentieel. Vooral tijdens het koude seizoen doet thee goed en warmt van binnen. Een dagelijkse vochtinname van 1 tot 2 liter ongezoete drank zoals water en thee wordt aanbevolen. Wie geen cafeïnehoudende thee wil drinken, valt vaak terug op milde Rooibosthee uit Zuid-Afrika. Maar je kan je afvragen of het wel zo gezond is om de dag te starten met een kan thee. Thee geeft weliswaar een warm gevoel, maakt wakker en wordt algemeen beschouwd als erg gezond. Maar misschien wel ten onrechte. Want met name veel Rooibosthee bevat een hoge concentratie stoffen die schadelijk kunnen zijn voor de lever. Wie die thee drinkt, drinkt ook giftige stoffen. Grenswaarden waren er eind 2016 in Europees verband nog niet en controles hadden op dat moment dus maar beperkt zin.

Giftige stoffen in Rooibosthee

In november 2016 publiceerde het Duitstalige magazine ‘Gesundheitstipp’ de resultaten van een onderzoek naar twaalf verschillende merken Rooibosthee. Men stootte in elk van de onderzochte soorten thee op giftige stoffen, de zogenaamde Pyrrolizidine-alkaloïde (PA). Die worden door bepaalde planten op natuurlijke wijze gevormd om vijanden af te weren. Bij machinaal oogsten van de theekruiden kunnen PA-bevattende planten tussen de oogst geraken. Bij haar analyse oriënteerde Gesundheitstipp zich op de aanbevelingen van het Duitse Bundesinstitut für Risikobewertung (BfR), een instelling min of meer vergelijkbaar met het RIVM in ons land. Het BfR adviseerde om niet meer dan 0,42 microgram van deze giftige stof per dag in te nemen. Een aantal van de onderzochte soorten Rooibosthee bezat twijfelachtige hoge concentraties. De aanbeveling van BfR zou in die gevallen al met één enkel kopje veruit overschreden worden.

Langdurige inname Pyrrolizidine-alkaloïde kan tot leverschade leiden

Het in voedingsmiddelen voorkomend PA houdt bij langdurige (chronische) inname ​​volgens het instituut een gezondheidsrisico in voor zowel kinderen als volwassenen. Zo zijn er voorbeelden bekend van leverschade bij mensen die met PA besmet graan hadden gegeten.

Verhoogd risico bij kinderen door thee met honing

Volgens het BfR doet zich de opname van PA bij kinderen vooral voor bij de consumptie van thee met honing. Vooral in voedingsadviezen voor kleine kinderen wordt ongezoete thee vaak aanbevolen als alternatief voor water. Problematisch wordt regelmatige theeconsumptie bij oudere kinderen als die thee wordt gezoet met honing, omdat die ook Pyrrolizidine-alkaloïde bevat. Aangezien kinderen een lager lichaamsgewicht dan volwassenen bezitten, is hun tolerantiewaarde lager.

Grenswaarden ontbreken in de EU

Hoewel het al enige tijd bekend is dat Pyrrolizidine-alkaloïde schadelijk voor onze gezondheid kan zijn, ontbraken eind 2016 in de Europese Unie grenswaarden waarnaar bedrijven moeten zich richten. Zo kan zwaar vervuilde thee zonder juridische gevolgen verkocht worden. Consumentenorganisaties bij onze oosterburen pleiten voor een betere bescherming van de consument door middel van wettelijke regels. Maar tot de invoering daarvan kan het nog wel een tijdje kunnen duren. Er zijn nog tal van vragen waarop de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) een antwoord probeert te formuleren via grootschalig onderzoek. Tot dan is het de moeite waard om te wisselen tussen verschillende soorten thee om een ​​eenzijdige blootstelling aan mogelijk schadelijke stoffen te voorkomen. Ter dekking van de vloeistofbehoefte is water of mineraalwater hoe dan ook beter.

Eerder onderzoek naar Pyrrolizidine-alkaloïde in levensmiddelen en diervoeders

Overigens staat het onderzoek door het magazine ‘Gesundheitstipp' niet op zichzelf. Al in 2013 werd door het Bundesinstitut für Risikobewertung (BfR) in het kader van een breder onderzoek naar de aanwezigheid van Pyrrolizidine-alkaloïde in levensmiddelen en diervoeders, een analysemethode voor de bepaling ervan in thee ontwikkeld. In het kader van dat onderzoek werden 221 verschillende commerciële kruidenthees en andere theesoorten onderzocht op de aanwezigheid van Pyrrolizidine-alkaloïde. Van het onderzoek maakten onder meer deel uit: venkelthee, kamillethee, kruidenthee, muntthee en brandnetelthee. Als gevolg van het relatief lage aantal onderzochte monsters van groene thee, rooibosthee en zwarte thee, werden de resultaten uit deze risico-analyse overigens niet onverkort overgenomen voor dié theesoorten.

Nog geen betrouwbare conclusies in 2013

In een aantal monsters van de onderzochte kruidenthee en andere theesoorten, werd een onverwacht hoog niveau PA aangetroffen. Maar ondanks deze soms onverwacht hoge niveaus, achtte men acute gezondheidsrisico’s bij kortdurende inname onwaarschijnlijk. Bij consumptie gedurende langere tijd evenwel, zouden die gezondheidsrisico’s wel kunnen optreden, voornamelijk bij kinderen en zwangere vrouwen. Maar omdat de aanwezigheid van PA zelfs binnen de afzonderlijke monsters van eenzelfde soort thee konden variëren, waren betrouwbare uitspraken over het risico bij regelmatige consumptie van besmette thee nog niet mogelijk.