Illegale handel in medicijnen: 'Ritalin noem ik coke light'

Patricia (32) kan zich een uitgaansavond zonder dexamfetamine haast niet meer voorstellen. Het medicijn, dat een stimulerende werking heeft, werd haar ooit door een psychiater voorgeschreven vanwege ADD, maar inmiddels gebruikt ze het regelmatig als partydrug.

"De eerste keer dat ik dexamfetamine gebruikte, had ik bijwerkingen die me deden denken aan het gevoel dat je krijgt als xtc begint te werken. Heel lekker. Ik ging het steeds meer gebruiken, ook tijdens het uitgaan. Als je het combineert met drank krijg je snel een blije dronk. En je hebt geen coke meer nodig, ideaal."

Ook Sjoerd (26) ontdekte dat de medicatie die hij krijgt vanwege ADD, ritalin, bruikbaar is als partydrug. "Ik noem het coke light. Als je moe bent, krijg je net dat beetje extra energie, zonder dat je het idee hebt dat je harddrugs gebruikt. Vooral in combinatie met alcohol werkt het goed. Om dat gevoel te krijgen, moet ik wel een hogere dosering nemen dan is voorgeschreven, anders voel ik niks."

Vorige week schreven onderzoekers van Bu­reau Beke in opdracht van de politie in een alarmerend rapport hoe de illegale handel in medicijnen steeds meer verweven raakt met de drugshandel. Opsporingsdiensten hebben er, aldus de onderzoekers, nauwelijks zicht op. Cijfers ontbreken, maar volgens onderzoekers zijn de gebruikers van deze medicijnen sporters, expatiënten en uitgaanspubliek.

Bestellen via Whatsapp
Patricia en Sjoerd krijgen hun medicijnen op recept, maar wie dat niet krijgt, moet zijn heil zoeken in het illegale circuit. Moeilijk is dat niet. Drugskoeriersdiensten bieden allerlei medicijnen aan via Whatsapp. Op bestellijsten prijkt naast reguliere partydrugs (xtc, coke, speed, mdma) een groot assortiment slaapmiddelen, oppeppers en pijnstillers, van diazepam en temazepam tot xanax en prednisolon.

Alleen te bestellen via Whatsapp voor prijzen variërend tussen de 30 en 75 euro per doosje. Eén dealer stuurt zelfs een aanbieding rond naar vaste klanten: bij tien xtc-pillen krijg je een gratis dosis van het slaapmiddel temazepam, 'om lekker te kunnen slapen na het uitgaan'.

De herkomst van de illegaal verkochte medicijnen verschilt. Volgens de onderzoekers van Bureau Beke komt het voor dat medicijnen worden nagemaakt in drugslabs waar ook synthetische drugs als xtc worden gemaakt. Drugsdealers zouden daarnaast worden gefaciliteerd vanuit de legale farmaceutische sector, door importeurs, groothandelaren en apothekers.

Levi (27) bestelt regelmatig ritalin en het slaapmiddel diazepam via een drugskoeriersdienst. De ritalin gebruikt hij, net als Sjoerd, als partydrugs, maar ook om zich te concentreren tijdens het studeren. Diazepam neemt hij sporadisch als hij niet kan slapen na een feest waar hij drugs heeft gebruikt.

"Om te controleren of het echte medicijnen zijn, kijk ik vooral naar de verpakking. Je weet natuurlijk nooit honderd procent zeker of het echt is, maar ik ga ervan uit dat de dealer zijn klanten wil behouden. Als een medicijn nep is, merk je niks en koop je het de volgende keer ergens anders. Van de ritalin en diazepam die ik koop, merk ik zonder twijfel effect. Daarom twijfel ik niet aan de echtheid."

Risico's
Volgens het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik lopen gebruikers van illegaal verkregen medicijnen aanzienlijke risico's. "Van illegale geneesmiddelen is bekend dat ze geregeld te weinig of te veel werkzame stof of potentieel giftige verontreiningen bevatten," zegt apotheker Marloes Dankers van het IVM.

Volgens Dankers is in principe elk geneesmiddel potentieel schadelijk, maar geldt dat nog meer bij ongecontroleerd gebruik. "Niemand checkt of de gebruiker bijvoorbeeld een onderliggende aandoening heeft die schadelijke effecten kan uitlokken of versterken." Het IVM pleit voor betere controle op illegale handel van medicijnen en voorlichting op scholen en universiteiten.

"Natuurlijk denk ik wel eens na over waar de medicijnen vandaan komen, maar ik zal er niet snel mee stoppen," zegt Levi. "Ik voel me mentaal beter bij ritalin dan bij cocaïne. Je hebt niet het gevoel dat je harddrugs hebt gebruikt. Het is een gewetenskwestie."