Nederlandse journalist onder vuur op Russische tv na spionageschandaal

,,Wat deden die gasten daar nou? Kwamen ze schilderijen bekijken van de zeventiende-eeuwse meesters? Waren het toeristen, zoals die twee van Salisbury?'', vraagt de al enigszins op leeftijd zijnde Poolse journalist Zigmund Zenchołowski sarcastisch naar aanleiding van het heikele onderwerp van vandaag: de ontmaskering van vier GRU-agenten in Nederland.

De talkshow Vrémja pokázjet (De tijd zal het leren) besteedt er bijna een uur aan. Het is de Russische versie van Rondom Tien, alleen dan twintig keer zo hard. In de schreeuwmarathon van de Russische staats-tv tettert iedereen door elkaar heen en luistert niemand. ,,U moet wel uw standpunt hard en emotioneel naar voren brengen'', luidt vooraf dan ook de instructie. ,,Dan mag u misschien nog vaker komen.''

De lichten gaan uit en deel twee van het programma begint. Op het enorme scherm in de studio zien we de Nederlandse defensieminister Ank Bijleveld uitleg geven over aanhouding van de vier mannen. We zien MIVD-hoofd Onno Eichelsheim en de Britse ambassadeur Peter Wilson. Dan gaan de lichten weer aan en krijgt een Nederlandse journalist, ikzelf dus, de eerste vraag voorgelegd.

,,Vindt u niet dat het Westen een hels mengsel tegen Rusland brouwt?'', laat talkshowhost Artjom Sjesjin als te doen gebruikelijk alle journalistieke neutraliteit varen. Het antwoord dat de mannen op heterdaad zijn betrapt en dat de MIVD zelfs hun inbraakpoging in het wifi-netwerk van de Organisatie voor Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag heeft moeten afbreken om te voorkomen dat ze werkelijk ‘binnen’ kwamen, overtuigt hem allerminst.

,,Er is vandaag een straaljager neergekomen in de regio Moskou. U hebt een Nederlands paspoort, dus u bent verdacht van betrokkenheid daarvan'', trekt Sjejnin een onnavolgbare vergelijking. ,,Maar leg míj eens uit wat die mannen dan deden in Den Haag?'', probeert de Nederlander het met een tegenvraag. Er komt geen antwoord.

Vladimir Kornilov, een pro-Russische Oekraïner, die in Nederland nog een blauwe maandag hoofd was het nooit bestaand hebbende Centrum voor Euraziëstudies, gaat goed los. Na een lang betoog, buldert hij: ,,Als die vier van de GRU waren, waarom heeft Nederland ze dan zo gemakkelijk laten gaan?''

De tombola van gebrul leidt als altijd in Vréja pokázjet niet tot een eensluidende conclusie. De samenvatting is snel gemaakt en hapklaar: wat er in Nederland is gebeurd, is allemaal verzonnen en gecoördineerd met de Verenigde Staten en Groot-Brittannië; alles om Rusland in het pak te naaien, voor de zoveelste keer.

,,Natuurlijk is het onzin wat onze Westerse collega-journalisten hier zeggen'', zet Sjejnin zijn gasten even stevig weg. Maar één vraag heeft hij nog steeds niet willen beantwoorden: wat deden die mannen nou in Den Haag?