De afschaffing van de dividendbelasting lijkt van de baan, en dat is pijnlijk voor Rutte
Rutte verdedigde de afschaffing van de dividendbelasting tegen de klippen op. Nu gaat die vrijwel zeker niet door. Een pijnlijke nederlaag.
Wat de voltallige oppositie, coalitiepartners van de VVD, het midden- en kleinbedrijf, economen, hoogleraren, het Amerikaanse bedrijfsleven én de publieke opinie niet voor elkaar kregen, lukte Unilever in een halve dag. Uitgerekend een van de internationale concerns voor wie de afschaffing van de dividendbelasting in de eerste plaats bedoeld was.
Enkele uren nadat het Brits-Nederlandse Unilever vanochtend de geplande verhuizing naar Rotterdam in de ijskast zette, kondigde premier Rutte aan dat het kabinet het brede pakket aan maatregelen voor het bedrijfsleven zal ‘heroverwegen’. De stap van Unilever noemde Rutte daarvoor een relevant gegeven.
De strijd voerde Rutte langs harde formatieonderhandelingen en netelige debatten over vergeten memo’s
Daarmee lijkt afschaffing van de dividendbelasting van tafel. Want er is bijna niemand in Den Haag te vinden die gelooft dat ‘heroverweging’ iets anders betekent dan behoud van deze heffing op winst voor aandeelhouders. Of het moest Rutte zelf zijn, die als een mantra bleef herhalen dat bij een ‘heroverweging’ alles weer open ligt.
Omstreden
Voor de premier komt hiermee een pijnlijk einde aan zijn gevecht voor het omstreden plan, dat 2 miljard euro per jaar zou kosten. Een strijd die hem voerde langs harde formatieonderhandelingen (de maatregel stond in geen enkel verkiezingsprogramma), netelige debatten over vergeten memo’s, huizenhoge ergernissen bij de oppositie en coalitiepartners die hardop hun afkeer van het voornemen ventileerden: de beruchte meloen die de ChristenUnie moest doorslikken.
Rutte investeerde een flink deel van zijn politieke kapitaal, opgebouwd in jaren van premierschap en moeizame coalities, door krampachtig vast te houden aan zijn ingeslagen koers. Vergelijkbaar met de manier waarop Rutte tegen de klippen op loyaal bleef aan VVD-ministers die de afgelopen jaren in het nauw kwamen. Waarbij hijzelf de laatste was die besefte dat de situatie politiek onhoudbaar was geworden.
Twitter bericht wordt geladen...
Hoe alleen hij daardoor is komen te staan, bleek onlangs bij de Algemene Beschouwingen na Prinsjesdag. Zelfs SGP-leider Kees van der Staaij – steun en toeverlaat van de kabinetten Rutte in zware tijden - had zijn geloof verloren. “Te veel geld voor een te beperkte groep aandeelhouders”. Vandaag twitterde hij: “Intrekking plan is nu onvermijdelijk.”
Afgang
De rest van de oppositie was genadelozer. “Rutte is zijn politieke kompas totaal kwijt”, aldus PVV-leider Geert Wilders. “Afgang duurt voort”, constateerde Lodewijk Asscher van de PvdA. Zelf gaf Rutte vandaag toe dat zijn verdediging niet altijd geslaagd is geweest. “Zelfreflectie is onderdeel van goed leiderschap.” Hij wilde niet spreken in termen van winnen of verliezen.
Binnen de coalitie zal een zucht van opluchting geklonken hebben, al waakten CDA, D66 en ChristenUnie ervoor om hardop victorie te kraaien. Daarvoor weten ze te goed dat Rutte een groot politiek offer brengt. D66 houdt vandaag een congres, en hoeft niet langer bang te zijn voor afkeurende moties van de leden over douceurtjes voor het grote bedrijfsleven. Het CDA kan zijn gedachten laten gaan over meer lastenverlichting voor het mkb en de ChristenUnie kan eindelijk de meloen vergeten.
Het kabinet buigt zich nu met de fractievoorzitters van de coalitiepartijen over het definitieve pakket maatregelen voor een goed vestigingsklimaat. Dat bedrijven als Unilever en Shell opnieuw welkom zijn om te lobby’en, zoals tijdens de formatie, is niet waarschijnlijk. D66-leider Alexander Pechtold noemde het besluit van Unilever ‘een overval’. Rutte zelf was milder over zijn voormalige werkgever. “Het is teleurstellend, maar ik kan het ze niet verwijten.”
Je gaat toch niet voor je lol belastingvoordeel geven aan buitenlanders. Maar het is noodzakelijk
Van ‘diepste vezels’ tot ‘noodzakelijk kwaad’
Van 'diepste vezels' tot 'bizarre, maar noodzakelijke maatregel'. Premier Mark Rutte heeft de afschaffing van de dividendbelasting altijd fel verdedigd. Een overzicht in citaten.
“Bij mij persoonlijk groeide de overtuiging dat afschaffing van de dividendbelasting noodzakelijk was pas begin 2017, toen Akzo en Unilever te maken kregen met vijandige overnamepogingen uit het buitenland. (...) Het kabinet had eerder geen voornemens.”
Rutte tijdens de Algemene Beschouwingen, september 2018, op een vraag van SP-leider Lilian Marijnissen of Shell al in 2010 voor afschaffing lobbyde.
“Wij schaffen de dividendbelasting af waardoor bedrijven gemakkelijker eigen kapitaal uit het buitenland kunnen aantrekken en minder kwetsbaar worden voor vijandige overnames.”
Tekst regeerakkoord, oktober 2017.
“Het is een gok.”
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff, oktober 2017.
“Zouden we dit niet doen en dat geloof ik tot in mijn diepste vezels, daar ben ik absoluut van overtuigd, dan prijzen we Nederland uit de markt. En dat gaat ten koste van werkgelegenheid (...) Dan neem je een risico met tienduizenden, honderdduizenden potentiële banen. Die verantwoordelijkheid wil ik niet nemen.”
Premier Rutte, november 2017, bij de regeringsverklaring.
“Ik heb onbedoeld toch de suggestie gewekt dat er helemaal geen stukken zijn over de dividendbelasting.”
April 2018, nadat Trouw de memo’s uit de formatietijd ontdekte die niet zouden bestaan.
“Ik snap heel goed dat mensen balen van die maatregel. De afschaffing is een bizarre maatregel op zichzelf. Je gaat toch niet voor je lol belastingvoordeel geven aan buitenlanders. Maar het is noodzakelijk.”
Premier Rutte, augustus 2018, tijdens zijn wekelijkse persconferentie.
“Ik zie ook wel dat als wij deze maatregel zouden schrappen (...) dat dan de populariteitscijfers drastisch zouden verbeteren. Maar wat zou er dan gebeuren als over een paar jaar de grootste ondernemingen zouden besluiten om weg te gaan of zich niet hier te vestigen, met enorme gevolgen voor de economie. Voor de banen. Wat gebeurt er dan met de vertrouwenscijfers? Zou het dan niet terecht zijn dat de Nederlandse bevolking zegt: wat hebben jullie nu gedaan! Jullie hebben je eigen populariteit belangrijk gemaakt dan het landsbestuur.”
Premier Rutte, september 2018, Algemene Beschouwingen.
“Het besluit van Unilever is teleurstellend. De afschaffing van de dividendbelasting is altijd onderdeel geweest van een breed pakket aan maatregelen voor het bedrijfsleven. We zullen met dit kabinet het hele pakket heroverwegen.”
Premier Rutte, 5 oktober 2018, tijdens zijn wekelijkse persconferentie.
Lees ook:
Waarom Unilever toch niet gaat verhuizen
Plots komt het hoofdkantoor van Unilever toch niet naar Nederland. De multinational houdt twee hoofdkantoren, blijft Nederlands én Brits. Acht vragen en antwoorden over het debacle.
Afschaffing dividendbelasting kent geen goede argumenten
Het kabinet koerst aan op afschaffing van de dividendbelasting. Het enige wat nog rest is de maatregel beter uitleggen aan de kiezers. Waarom is deze goed of slecht? Johan Graafland, hoogleraar Economie, Onderneming en Ethiek aan de Tilburg University, geeft antwoord.