Zuid-Afrika geschokt door brute kinderverkrachting in restaurant
De verkrachting van een 7-jarige meisje op een restauranttoilet toont het enorme probleem rond seksuele agressie in Zuid-Afrika.
Je 7-jarige dochtertje speelt tijdens een etentje in een familierestaurant in de voor kinderen bestemde speelhoek. Als je haar daar op een gegeven moment niet meer ziet, ga je zoeken en hoor je geschreeuw uit het damestoilet. Toegesnelde restaurantgasten breken de deur open. Je treft je kind daar naakt aan, samen met een man van twintig met zijn broek op z’n knieën, die verwoed probeert haar bebloede kleren door de wc te spoelen.
Precies dat gebeurde ruim een week geleden in een restaurant van de populaire keten Dros in de welgestelde wijk Silverton in de Zuid-Afrikaanse stad Pretoria. De betrapping op heterdaad werd gefilmd met een mobiele telefoon; de video, overigens grotendeels vaag gemaakt, schokte Zuid-Afrika. Gisteren moest de verdachte voorkomen. Een massaal protest tegen de man voor de rechtbank in Pretoria was het gevolg.
Elke dag worden 64 kinderen in Zuid-Afrika slachtoffer van seksueel geweld
Zuid-Afrika kent volgens Interpol het grootste verkrachtingsprobleem ter wereld. In 41 procent van alle gevallen gaat het om minderjarige slachtoffers. “De tragische realiteit is dat volgens politiestatistieken elke dag 64 kinderen in Zuid-Afrika slachtoffer worden van seksueel geweld”, rekent William Bird voor. Hij is directeur van Media Monitoring Africa, dat onder meer de berichtgeving over kinderverkrachtingen in de media volgt.
Woede
Toch is er zelden zoveel woede over een verkrachtingszaak in Zuid-Afrika als nu. Professor Rachel Jewkes, expert op het gebied van seksueel geweld bij het Zuid-Afrikaanse Medical Research Council, denkt dat dit vooral komt door het horrorscenario (kinderspeelplaats, vol restaurant, toilet als plaats delict), dat zo uit een griezelfilm zou kunnen komen. “Het boezemt de diepste vorm van angst in.”
Dat de verdachte een witte huidskleur heeft, speelt wellicht ook mee. In Zuid-Afrika wordt het verkrachtingsvraagstuk vaak afgedaan als vooral een probleem in zwarte townships. Volstrekt onterecht volgens Jewkes. “Verkrachting is een probleem dat zich in Zuid-Afrika juist niet beperkt tot daders of slachtoffers uit één bepaalde bevolkingsgroep. Verkrachting komt zowel veel voor onder zwarte als onder witte Zuid-Afrikanen.”
Het gebrek aan respect voor vrouwen is zo groot dat #MeToo in Zuid-Afrika nauwelijks indruk maakte
Oorzaak van Zuid-Afrika’s verkrachtingsprobleem ligt volgens Jewkes in de sterk patriarchale cultuur, waarbij bovendien een opvallende nadruk ligt op seks. “Veel Zuid-Afrikaanse mannen, zwart én wit, denken dat zij van nature recht hebben op seks, dat geen enkele vrouw – of kind – hem toegang tot haar lichaam mag ontzeggen.” Die veronderstelde mannelijke aanspraak op seks zie je volgens Jewkes vooral buiten het huwelijk minder in veel andere, verder toch ook patriarchale culturen, zoals die in het Midden-Oosten.
Te subtiel
Het thema ‘seksueel geweld’ staat de laatste tijd vrij hoog op de agenda in Zuid-Afrika. Ook daardoor is er nu veel aandacht voor de zaak in het Dros-restaurant. “Maar zulke aandacht komt en gaat doorgaans in Zuid-Afrika”, verzucht Jewkes. Ze ziet vooralsnog weinig structurele verandering. Zelfs #MeToo maakte relatief weinig los in het land.
De professor vermoedt dat de #MeToo-beweging, die zich in eerste instantie vooral richtte op zaken als machtsmisbruik in relatie tot seks, cynisch genoeg te subtiel was voor Zuid-Afrika. Het gebrek aan respect voor vrouwen is er zo wijdverbreid, en zoveel vrouwen hebben er niet alleen te maken met seksuele intimidatie maar ook met uiterst agressieve seksuele mishandeling, dat de westerse #MeToo-verhalen in Zuid-Afrika nauwelijks indruk wisten te maken.
Lees ook:
De lange, hobbelige weg naar ontwikkeling in Zuid-Afrika
Het ANC kiest de komende dagen een opvolger van de huidige partijleider en president Jacob Zuma, die zeer impopulair is. Zelfs in traditionele ANC-bolwerken moet de regeringspartij op haar tellen passen.