Armoede onder werkende Nederlanders groeit hard

Belangrijkste oorzaak is dat lonen relatief weinig zijn gestegen. Daarnaast verslechterde de positie van zelfstandigen, die hun winsten zagen dalen, terwijl er tegelijkertijd juist veel zzp’ers bijkwamen.

Dat concludeert het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in een omvangrijke studie die vandaag verschijnt. Kwamen in 2001 nog 210.000 Nederlanders niet rond van hun salaris, in 2014 lag dat aantal op 320.000. Daarvan werkten er 175.000 in loondienst en 145.000 als zelfstandige.

Vooral zzp’ers, werkende alleenstaanden en werknemers met een migratie-achtergrond (met name van Turkse en Marokkaanse afkomst) lopen volgens het SCP een verhoogd risico om arm te zijn. Wie voor een baas werkt en toch te weinig inkomen verdient, maakt meestal te weinig uren. Zelfstandigen zijn vooral arm doordat ze per uur te weinig verdienen.

In vergelijking met andere Europese landen is het aandeel werkende armen in Nederland met 5,3 procent relatief laag, al doen Denemarken (3,5 procent) en België (4,3 procent) het beter. In Duitsland (9,4 procent) en het Verenigd Koninkrijk (12,4 procent) ligt het percentage juist fors hoger. Volgens het SCP kent Nederland ‘veel kwetsbaren’, maar hun armoederisico’s zijn soms lager dan in Denemarken.

Het SCP beschouwt iemand als werkende arme als die te weinig inkomen verdient om wonen, voeding, kleding en verzekeringen van te betalen, plus nog een klein bedrag voor ontspanning en sociale activiteiten, zoals het abonnement bij een sportclub of bibliotheek. In 2014 kwam de armoedegrens volgens deze berekening voor een alleenstaande uit op 1063 euro per maand. Voor een alleenstaande ouder met twee kinderen lag het bedrag op 1610 euro en voor een paar met twee kinderen op 2000 euro.

Het aantal werkende armen neemt al sinds 1990 gestaag toe. Toch is deze groep amper in beeld bij lokale overheden, blijkt uit aanvullend onderzoek dat het SCP verrichtte in twintig gemeenten. Die richten zich vooral op mensen met een uitkering en vinden het moeilijk werkende armen te bereiken, zeker als zij geen kinderen op school hebben zitten of nooit een bezoek aan de huisarts brengen. Met name zelfstandigen zijn daarnaast vaak minder geneigd om hulp te vragen, is de ervaring.