'Icesave was pure economische chantage van Nederland'

Loop als toerist door de nette straatjes van Reykjavik en aan niets valt meer te zien dat  de financiële crisis van 2008 nergens harder toesloeg dan hier. Overal in de IJslandse hoofdstad staan bouwkranen en zijn vaklieden aan het timmeren. De bars en restaurants zitten tjokvol met Amerikaanse, Aziatische en Europese toeristen. De IJslandse kroon is spijkerhard, een simpele maaltijd kost al snel veertig euro. Ook sportief is er succes: deze zomer stond het eiland nog op het WK in Rusland, als kleinste zich kwalificerende land (330.000 inwoners) ooit.

,,Ja het gaat weer uitstekend hier", glimlacht Ólafur Ragnar Grímsson als hij zijn Nederlandse bezoek begroet op de Universiteit van Reykjavik. Grímsson, 75 inmiddels, ziet er patent uit. Strak in pak, luxe manchetknopen, het witte haar chique naar links gekamd. De tred kwiek. Van de bekkenbreuk die hij vorig jaar bij het skiën in jetset-oord Aspen, Colorado opliep, is niets merkbaar. Hier zit de meest ervaren politicus van zijn land. Na een politieke carrière die hem onder meer  minister van Financiën maakte, diende hij vanaf 1996 twintig jaar als president. 

Sinds zijn aftreden houdt Grímsson - hij studeerde politicologie en economie aan de universiteit van Manchester - zich bezig met de Artic Circle, een door hemzelf opgerichte organisatie die de zeven landen uit het Noordpool-gebied vreedzaam om tafel brengt. ,,Door de klimaatverandering worden de belangen rond de Noordpool steeds groter." 

Zo relaxed als Grímsson nu in het leven staat, zo spijkerhard stelde de inmiddels 75-jarige politicus zich op rond Icesave, waar 140.000 Nederlandse en 300.000 Britse  spaarders ruim 6,5 miljard euro hadden gestald, gelokt door rentes van 5 procent en hoger.  

Grímsson zorgde er hoogstpersoonlijk voor dat een terugbetaalregeling met Nederland en Groot-Brittannie tot twee keer toe werd geblokkeerd. Hoewel zijn functie grotendeels ceremonieel is, sprak hij een veto uit. Dat Wouter Bos, de toenmalige Nederlandse minister van Financiën, 1,3 miljard euro aan gedupeerde Nederlandse spaarders had voorgeschoten, was zijn probleem, redeneerde Grímsson. Daar hoefde de IJslandse bevolking niet voor op te draaien.

Laten we teruggaan naar mei 2008 toen Icesave binnen een maand een half miljard euro aan Nederlands spaargeld aantrok. De Nederlandsche Bank wilde ingrijpen, maar kon niets doen.