Run op meningokokkenvaccin door bezorgde ouders
Het aantal vaccins tegen meningokokken W dat mensen eigenhandig bij de apotheek bestellen, is deze maand explosief gestegen. In september werden ruim zesduizend vaccins verkocht. Dat is dertig keer zo veel als tot drie maanden geleden.
Toen verkochten de apothekers samen maandelijks 150 tot 200 vaccins. Dat blijkt uit cijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK).
Sommige apotheken verkopen deze maand zelfs tussen de 100 en 150 vaccins per maand. ‘Er wordt duidelijk meer verkocht dan vroeger’, zegt productmanager Fabienne Griens van de SFK. ‘Wel zien we lokaal grote verschillen tussen de apotheken. Vooral in Het Gooi worden de vaccins veel besteld.’ De SFK kan uit de cijfers niet verklaren waardoor dit komt. Mogelijk heeft de dood van de 17-jarige Maurits Gravendeel uit Hilversum door meningokokken W de verkoop van vaccins in die regio aangewakkerd.
Apotheker Jerry ter Borgh uit Diemen verkocht tientallen vaccins, vooral sinds het RIVM begin deze maand bekendmaakte baby’s en 14-jarigen te vaccineren tegen de meningokokken-typen A, C, W en Y. ‘Ik ben overspoeld met verzoeken van vrienden en kennissen’, zegt hij. ‘Zodra mensen beseffen hoe deze ziekte in elkaar zit – en vooral hoe snel je te laat kunt zijn – hebben ze het gevoel dat ze niet meer ‘terug’ kunnen. Ze willen achteraf geen spijt hebben dat ze hun kind niet hebben gevaccineerd.’
‘Tot eind vorige week was het vaccin niet meer te krijgen in Nederland’, zegt Ter Borgh. ‘Ik haalde het via een groothandel uit Duitsland. Wij waren er redelijk vroeg bij, omdat we contact hebben met de familie van het slachtoffer uit Hilversum. Maar andere apothekers die ik ken werden eigenlijk pas wakker toen het in de pers kwam. We zijn nooit door de overheid of het RIVM geïnformeerd.’
Enorme hausse
‘Vorige week was er een enorme hausse, ook door de aandacht in de media. Huisartsen zeiden tegen hun patiënten: hier is het recept, ga maar kijken waar je het ergens kunt vinden’, vult zijn collega Anne-Marie Steenvoorden aan.
Ook apotheker Piet Ooms uit Katwijk leverde het vaccin aan tientallen mensen: ‘Het loopt hier behoorlijk storm, sommige mensen zijn in paniek. Ik word gemaild en gebeld door vrienden, artsen, bekenden. Soms bellen ze om elf uur ‘s avonds. Zelfs mijn eigen dochter, die 17 is en het volgend jaar via het Rijksvaccinatieprogramma krijgt, vroeg me of ze nu gevaccineerd mocht worden. Ze hoorde van haar vrienden dat die het ook gingen doen – zoiets verspreidt zich heel snel via Instagram en Facebook.’
Voorraad bijna op
Fabrikant Pfizer, dat zowel het vaccinatieprogramma van de overheid als de groothandels in Nederland belevert, is sinds afgelopen vrijdag door de voorraad heen. ‘We hebben nog een heel beperkt aantal vaccins, die zullen we langzaam onder de groothandels verspreiden. Maar het is wachten tot 8 oktober, als we 30 duizend vaccins binnenkrijgen’, zegt een woordvoerder van het bedrijf.
De andere fabrikant, GlaxoSmithKline, is op dit moment in Nederland uitverkocht en hoopt voor het eind van het jaar op nieuwe voorraad. ‘We kijken nog wel of er rek in de planning zit, maar dat wordt moeilijk. De vraag naar vaccins is in alle landen hoog’, aldus de farmaceut.
De overheid hanteert te strenge regels voor het bestellen van vaccins, zoals tegen meningokokken W, zeggen experts. Voor elk gewonnen levensjaar heeft de regering nu maximaal 20 duizend euro over. Dat bedrag moet omhoog, stellen zij ook gezien de kans op uitbraken van meningokokken B.
De Nederlandse overheid had al in de herfst van 2016 serieuze aanwijzingen dat er vaccins moesten worden aangeschaft tegen de dodelijke ziekte meningokokken, maar wachtte tot september 2017 met een beslissing hierover.
Als het vaccin eerder was besteld, had mijn zoon Maurits (17) gered kunnen worden, zegt Bert Gravendeel.
Het nieuwe vaccin zou erdoorheen zijn gerommeld door de industrie, bijwerkingen kunnen geven en nauwelijks werken, zo beweren Stichting Vaccinvrij en de Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken. In hoeverre kloppen die claims?