‘Nederland is niet klaar voor harde brexit’

CDA en PvdA hebben premier Mark Rutte en een groot deel van het kabinet dit weekend om opheldering gevraagd. Het no deal-scenario is na de EU-top in Salzburg van afgelopen donderdag, waar de impasse tussen het Verenigd Koninkrijk en de 27 EU-landen duidelijk werd, waarschijnlijker geworden.

CDA en PvdA willen in hun Kamervragen onder andere weten hoeveel van de beloofde extra douanemedewerkers en medewerkers van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit op 29 maart 2019 – als het Verenigd Koninkrijk de EU verlaat – ook echt aan de slag kunnen. ,,Problemen met de douane zijn geen optie. Ons land is afhankelijk van handel”, zegt CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. ,,We verdienen de helft van ons bruto binnenlands product met import en export.”

Tijdens een debat over de EU-top in de Tweede Kamer zei Rutte dat er eind maart 300 extra douaniers zijn opgeleid. Dat is volgens hem ‘een opbouwfase’. ,,Want uiteindelijk is het de bedoeling dat we er 928 bij hebben.” Hij erkende dat het met 300 douanemedewerkers ‘geen probleemloos parcours’ wordt.

Al in november waarschuwden de brexit-rapporteurs van de Tweede Kamer voor een brexit zonder afspraken tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. ,,Nederland moet zich voorbereiden op dit chaotische no deal-scenario”, schreven Anne Mulder (VVD), Omtzigt (CDA) en Kees Verhoeven (D66) toen aan de Kamer.

Dat is nu nog actueler, stelt Mulder. ,,Er is in Londen voor niks een meerderheid. Dat moet je dus voorbereiden op no deal. Dat wordt chaos. De risico’s voor de Nederlandse economie zijn echt heel groot. Niet voor niets noemde onze minister van Financiën de brexit een donkere wolk.”

Op 10 oktober wordt de Kamer geïnformeerd over hoe de voorbereidingen op de brexit verlopen. Dat gebeurt achter gesloten deuren. Volgens D66-Kamerlid Verhoeven, die de situatie ‘heel zorgelijk’ noemt, wordt er wel degelijk rekening gehouden met een no deal. ,,Maar het probleem is dat niemand kan overzien wat dat betekent.” De regering doet niet te weinig, stelt SP-Kamerlid Renske Leijten. ,,De vraag is alleen: is het genoeg?”

Wat de situatie bemoeilijkt, stelt GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik, is dat iedereen stilletjes hoopt dat voorbereiding voor het slechtste scenario niet nodig zal zijn. Hij vindt dat de regeringsleiders van de 27 EU-lidstaten ‘alles op alles’ moeten zetten om een politieke oplossing voor de impasse te vinden, juist omdat de gevolgen zo groot zijn. ,,De economische implicaties van een no deal zijn erg, maar de politieke implicaties ook.”

Na Ierland heeft Nederland de grootste handelsbelangen met het Verenigd Koninkrijk. Het Centraal Planbureau (CPB) becijferde dat Nederland in 2030 door brexit 10 miljard aan bruto binnenlands product kan verliezen.