1. Tactiek en visie: 'Ten Hag is meer een peoplemanager'
Volgens Aad de Mos, die bij zowel PSV als Ajax trainer was, lijkt de 41-jarige Van Bommel tactisch wat meer in zijn mars te hebben dan de zeven jaar oudere Ten Hag. De Hagenaar benadrukt wel dat de PSV-coach eigenlijk pas na dit seizoen écht goed beoordeeld kan worden.
"PSV is iets dynamischer dan onder Van Bommels voorganger Phillip Cocu, al kregen ze tegen ADO drie goals cadeau en wonnen ze drie keer in de extra tijd. We zullen het iets langer moeten aankijken, maar ik zie zeker potentie", aldus De Mos, die zichzelf meer in Van Bommel herkent dan in Ten Hag.
"Van Bommel weet wat een wedstrijd vraagt en ziet het trainersvak niet alleen maar als bezigheidstherapie. Ik hield óók altijd rekening met de tegenpartij, kon me erin verplaatsen en maakte sterkte- en zwakteanalyses. Ik won met KV Mechelen in 1988 niet voor niets de Europa Cup II terwijl negen van de tien tegenstanders beter waren."
De ervaren De Mos (71) vindt dat Van Bommel zich vooral in de grote wedstrijden moet gaan bewijzen. "Ik denk dat het iets moois gaat worden bij PSV, maar het is nog even afwachten hoe de examens tegen Ajax, Feyenoord, AZ en in de Champions League verlopen. Dan kunnen we zien of het blijvend is of niet."
Bij Ajax-trainer Ten Hag ontdekt De Mos maar één speelwijze. "En dat is vol op de aanval, waarbij alles mee moet zitten. Al ben ik daar wel van onder de indruk. Ik ben benieuwd of Ajax het ook kan belopen als ze op achterstand komen en de ruimte achter de verdediging groter wordt. Ten Hag is meer een peoplemanager dan een tacticus en momenteel méér afhankelijk van zijn spelers dan Van Bommel."
Dat Ajax zich dit seizoen knap voor de Champions League kwalificeerde door drie voorrondes te overleven én het toernooi begon met een klinkende 3-0-zege op AEK Athene, spreekt volgens De Mos in het voordeel van Ten Hag. "Hij heeft al een aantal examens gehad. Het ging - met uitzondering van de tweede helft in het heenduel met Standard Luik - gepaard met goed voetbal. Verder was de enige zeperd de 1-1 tegen Heracles, waarbij hij een aantal basisspelers op de bank liet. Al was het resultaat toen ook de verdienste van Heracles."
De Mos is benieuwd naar de tactische keuzes die Van Bommel en Ten Hag zondag tijdens PSV-Ajax maken. "Kan Van Bommel Hirving Lozano, Steven Bergwijn, en Gastón Pereiro op de posities laten komen waar ze het verschil maken? Is Ten Hag daar bij Ajax met Dusan Tadic en Hakim Ziyech toe in staat? Het gaat erom welke ploeg het meeste 'gif' kan opbrengen."
2. Leiderschap: 'Van Bommel is one of the guys, maar ook de onbetwiste leider'
Is Van Bommel een geboren leider, of is die term toch meer toepasbaar op Ten Hag? Psychiater Bram Bakker is er duidelijk over. "Ik ben enorm onder de indruk van Van Bommel. Wat hij doet, is natural en dat is precies wat nodig is bij een trainer. Van Bommel heeft alles wat Ten Hag niet heeft en Ten Hag probeert dat te compenseren met toewijding en discipline, waar natuurlijk ook niets mis mee is", zegt hij.
"Het is een chemisch dingetje. Van Bommel is one of the guys, maar ook de onbetwiste leider. Zo was hij in het veld ook. Zijn voorganger Cocu was een nette speler en is ook een nette trainer; niet iemand waarvoor je naar het stadion komt. Van Bommel was als speler controversieel en dat zie je nu ook terug. Hij heeft een perfecte vooropleiding gehad en gaat als coach ook in het buitenland slagen. Van Bommel is de meest getalenteerde trainer die we in jaren gehad hebben."
Desondanks had Bakker niet verwacht dat Van Bommel met zijn leiderschap zó snel zijn stempel op PSV zou drukken. "Hij heeft er met een paar aanpassingen echt heel snel zijn eigen ploeg van gemaakt. Het is nu al zíjn team."
Bakker ziet een duidelijk verschil met Ten Hag, die hij overigens óók een goede trainer vindt. "Maar hij heeft echt grote prijzen en topclubs nodig om in de categorie Rinus Michels, Louis van Gaal en Guus Hiddink te komen. Dat je zoveel status hebt waardoor de spelers harder voor je gaan lopen. Dat heeft hij nu nog niet en heeft te maken met iets autonooms", legt de psychiater uit.
"Ten Hag is een vakman die komt om geld te verdienen en vooraf helemaal niets met de club Ajax had. Hij kan eigenlijk alleen maar falen bij Ajax. Wie weet wint hij wél alle prijzen en maakt hij de stap naar een internationale topclub, maar het is echt de vraag of hij dat karakterologisch aankan. Bij het tweede elftal van Bayern München was hij op zijn plek: werken als een vakman, maar niet als eindverantwoordelijke."
Het zou Bakker niets verbazen als PSV-Ajax zondag een overwinning voor de landskampioen uit Eindhoven oplevert. "Als Ajax wordt verslagen of zelfs afgedroogd, is slechts één man verantwoordelijk: Van Bommel."
3. Uitstraling: 'Ten Hag is anders zonder camera'
Journalist Rik Elfrink volgt PSV op de voet namens het Eindhovens Dagblad en merkt dat Van Bommel zich in zijn eerste maanden als hoofdtrainer meer dan prima staande houdt tegenover de pers. "Hij heeft een goede sociale antenne, houdt alles bij, leest mee en komt daar ook eerlijk voor uit. Ik weet niet of dat voor alle trainers geldt, maar ik vind het zelf heel prettig. Het interesseert hem hoe een verhaal naar buiten komt en hij mág er ook iets van vinden", vertelt hij.
"Van Bommel gebruikt leuke praktijkvoorbeelden en is iets gedetailleerder dan zijn voorganger Cocu. Hij doet moeite en kaatst een vraag soms ook terug. Hij wil weten of een journalist goed is voorbereid. Hij daagt je uit. In Barcelona kreeg hij deze week een vraag over Andrés Iniesta en de WK-finale van 2010. Hij reageerde door te zeggen dat hij het een rare vraag vond. Hij blijft zichzelf en verschuilt zich niet."
Elfrink benadrukt wel dat Van Bommel nog geen tegenslag heeft gehad. "Er is vooralsnog weinig reden om iets geks te doen, maar we weten nog niet hoe hij reageert als PSV een keer met 3-0 van NAC verliest. Misschien geldt voor Van Bommel wat ook voor Louis van Gaal geldt; hij is niet snel geïrriteerd bij open vragen, maar als je een mening in je vraag legt, kan dat wél tot irritatie leiden."
Hoewel over Van Bommels collega Ten Hag de laatste maanden veel te doen was om zijn presentatie in de media, vindt Ajax-watcher Freek Jansen van Voetbal International dat de oud-verdediger zich ondanks een moeizaam begin eveneens prima presenteert.
"Hij is steeds meer ontspannen en heel benaderbaar. Je kunt hem alles vragen. Andere trainers zijn weleens een beetje minachtend bij bepaalde vragen, maar Ten Hag heeft dat helemaal niet. Hij komt inderdaad anders over dan Peter Bosz, maar die kwam op zijn beurt weer anders over dan Marcel Keizer en Frank de Boer", zegt hij.
"Ten Hag weet met de perschef aan zijn zijde precies wat er moet gebeuren, al is er wel een verschil tussen mét of zónder camera. Dat is bij iedere trainer wel zo, maar bij Ten Hag wordt dat uitvergroot. Hij heeft nu eenmaal geen flitsende oneliners. Bosz kon fantastisch vertellen over de 'vijfsecondenregel' en Ten Hag gebruikt die regel in de praktijk ook, maar houdt er geen referaat over. Hij heeft geen stokpaardjes."
Jansen geeft wel toe dat het Ten Hag soms iets meer zou helpen als hij wat uitgebreidere antwoorden zou geven. "Hij moet daar een bepaald ritme in vinden. Eind mei had ik een groot interview met hem, waarin hij bepaalde eerdere uitspraken uitlegde. Mensen keken toen toch wat anders naar hem. Hij had na het teleurstellende vorige seizoen bijvoorbeeld gezegd dat Ajax wél de meeste passes had; daarmee snijd je jezelf in de vingers. Er werd direct op hem geschoten. Met iets meer handigheid kun je dingen anders verpakken."
"Van Bommel maakt bij PSV als 'kind van de club' een totaal andere start. Hij heeft bovendien recenter en op een hoger niveau gevoetbald, waardoor hij weet hoe hij op bepaalde momenten moet reageren. En zijn begin is heerlijk. Als er was verloren van BATE en het in de competitie nog één of twee keer fout was gegaan, was dat heel anders geweest. Wat dat betreft is het allemaal heel opportunistisch."