“Pure show.” De groots opgezette operatie met de transmigranten van de federale regeringsleden Theo Francken en Jan Jambon (N-VA) loopt volgens SP.A-voorzitter John Crombez af met een absolute sisser.

Omdat ze weigeren asiel aan te vragen in ons land en voor problemen zorgen op snelwegparkings en in de zee­havens, moesten de transmigranten vorige week plots worden opgesloten in de gesloten centra van Brugge, Merksplas en Steenokkerzeel. Omdat die centra echter al een tijdje vol zitten, schonk de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) een 150-tal van de uitgeprocedeerde buitenlanders de vrijlating. Ze kregen het bevel om het grondgebied te verlaten en werden in kleine groepjes op straat gezet of af­gezet aan het dichtstbijzijnde station. In hun plaats kwamen dus de trans­migranten die de politie net had opgepakt.

“Doorschuifpolitiek”, aldus Crombez. Maar ook coalitiepartners CD&V en Open VLD begrepen niets van de “carrousel” die Francken op gang trok. Volgens de staatssecretaris was het echter veiliger “om de transmigranten op te sluiten in plaats van de andere illegalen die er normaal ver­bleven, omdat die laatsten niet naar Engeland willen en zo voor minder overlast zorgen”.

Toch criminele feiten

Dat er onder de uitgewezen sans­papiers die plots werden vrijgelaten ook ex-gedetineerden zaten die criminele feiten hadden gepleegd, werd vrijdag ontkend door Francken. “Die hebben we zeker niet vrijgelaten”, zei hij.

Een werknemer van een gesloten centrum spreekt andere taal. “70 tot 75 procent van de mensen die hier opgesloten zitten, zijn hier omdat ze criminele feiten hebben gepleegd of omdat ze na hun gevangenisstraf rechtstreeks naar hier zijn gebracht. Als je weet dat vorige week meer dan een derde van alle opgesloten sans­papiers op vrije voeten kwam, zitten daar zeker ook criminelen bij.”

Onze redactie kon een dossier inkijken dat die stelling bevestigt. Op het strafblad van de betrokkene staan meerdere veroordelingen, onder meer voor diefstal met geweld.

De meeste ex-gedetineerden die het land worden uitgezet, krijgen ook een inreisverbod van minimaal vijf jaar. “Dan moet er toch sprake zijn van een ernstige bedreiging voor de openbare orde of de nationale veiligheid?” vraagt Crombez. “Hoe kunnen die dan nu zomaar worden vrijgelaten?”

De Dienst Vreemdelingenzaken kon gisteren bevestigen noch ontkennen dat er veroordeelde criminelen waren vrijgelaten. Op het kabinet-Francken klinkt het ondertussen “dat de staatssecretaris geen zicht heeft op elk dossier”. Francken belooft daarom vandaag alle details over de vrijlatingen op te vragen bij zijn administratie.

“Als blijkt dat dit alles klopt, beloof ik dat het nooit meer zal gebeuren”, zei Francken maandagmorgen tegen VRT. “Dit kan niet de bedoeling zijn. Maar evengoed is het mogelijk dat het om mensen ging die sowieso zouden vrijkomen, omdat we ze niet kunnen terugsturen naar hun land van herkomst. Bijvoorbeeld omdat het om mensen uit landen zoals Eritrea of Syrië gaat, waarnaar we geen mensen mogen terugsturen. Of mensen uit landen als Iran waarmee we geen terugnameverdrag hebben.”

Too little too late, reageerde Gwendolyn Rutten, voorzitter van Franckens coalitiepartner Open VLD nadien in De Ochtend. “Ik begrijp niet dat de staatssecretaris dit vandaag nog moet bekijken met zijn administratie. Dat doe je normaal gezien op voorhand. Dit is de wereld op zijn kop.” Tegelijkertijd haalde Rutten uit naar die andere coalitiepartner CD&V omdat ‘hun’ burgemeesters plots snelwegparkings sluiten in hun strijd tegen transmigranten en zo bijkomende problemen creëren. “Ik roep CD&V en N-VA allebei op om hun gezond verstand te gebruiken.”

“Schijnveiligheid”

Intussen blijkt ook dat veel van de transmigranten die werden opgesloten nooit zullen kunnen worden ­teruggestuurd naar hun land van herkomst. Zij werden de afgelopen dagen dus al opnieuw vrijgelaten, vaak amper 24 uur na hun opsluiting. Volgens Crombez bewijst dit “potje ­paniekvoetbal” erop dat Francken en Jambon vorige week onvoor­bereid aan hun plan met de transmigranten zijn begonnen. “Ze wilden hun daadkracht etaleren, maar waren in werkelijkheid aan het improviseren en installeerden zo een schijn­veiligheid.”

Francken erkent dat het hem aan ­capaciteit ontbreekt om zowel transmigranten als uitgeprocedeerde sans-papiers op te sluiten. Hij zal vrijdag op de ministerraad al de toestemming vragen voor een extra gesloten centrum. Bij CD&V vallen ze uit de lucht. Kamerlid Nahima Lanjri: “Er is toch al een masterplan afgesproken over de uitbreiding van het aantal plaatsen in gesloten centra? Francken heeft daarvoor de middelen al gekregen.”

Momenteel zijn er 590 plaatsen. Normaal moesten dat er 613 zijn en tegen het einde van het jaar al 722. Dat aantal zal niet worden gehaald. Francken wijst op vertragingen in het bouwproces en zegt erbij dat die plaatsen sowieso ruimschoots onvoldoende zijn om het probleem van de transmigratie op te vangen. “Als we nu die voorziene plaatsen hadden ­gehad, dan had Francken toch al transmigranten daar kunnen steken”, zegt Lanjri. “De staatssecretaris moet niet toeteren, maar plaatsen openen.”