Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Het verkeerde beeld van 'politieke correctheid'

  •  
16-09-2018
  •  
leestijd 8 minuten
  •  
397 keer bekeken
  •  
m7
Een nieuw boek waarschuwt voor opkomende 'politieke correctheid' maar wie het zorgvuldig leest en daarbij zelf op zoek gaat ziet een heel ander gevaar
MV5BMTUzNTc0NTAyM15BMl5BanBnXkFtZTgwMTk1ODA5OTE@._V1_SY1000_CR006751000_AL_
Politieke correctheid is een lastig te definiëren begrip, sommigen vragen zich zelfs af of het wel echt bestaat. Volgens filosoof en columnist Paul Cliteur gaat het om een verschijnsel waarbij de waarheid wordt verhuld of verbogen omdat deze niet past bij de eigen politieke opvattingen. Dat lijkt een sluitende definitie maar de praktijk is wat ingewikkelder. Wat ‘de waarheid’ is, is immers lang niet altijd duidelijk. Zelfs de wiskunde ontkomt niet aan de glibberigheid van de waarheid. Dat één plus één twee is, wordt door velen gezien als de ultieme en altijd geldige waarheid maar als het om bijvoorbeeld waterdruppels gaat blijkt die formule toch niet meer feilloos op te gaan. Eén waterdruppel plus één waterdruppel is meestal één waterdruppel.
Om nog maar te zwijgen over het verbuigen of verhullen. Wat we denken, vinden en zelfs waarnemen wordt voor een deel bepaald door onze eigen opvattingen en ervaringen. Een bekend voorbeeld is dat je een turquoise auto koopt omdat je die zelden ziet en zo gauw je er in rond gaat rijden ineens merkt dat er best veel andere turquoise auto’s zijn. Met vooroordelen werkt het net zo. Als je van mening bent dat hondenbezitters zich asociaal gedragen dan zal asociaal gedrag van hondenbezitters je vaker opvallen dan als je dat niet vindt. En iemand die dat vooroordeel niet heeft zal vaker zien dat hondenbezitters normale mensen zijn.
Bij politieke correctheid gaat het echter niet om onbewust gedrag maar het bewust verdraaien van de waarheid. Daarom wordt het fenomeen in het zojuist verschenen boek Over Politieke Correctheid van Gerben Bakker en Gert Jan Geling gekoppeld aan hypocrisie of aan een verborgen agenda.
In de inleiding noemen de auteurs als eerste het voorbeeld van de Canadese premier Trudeau die tijdens een townhall meeting opmerkte dat hij het begrip ‘mankind’ wilde vervangen door het genderneutrale ‘peoplekind’. Er barstte gejuch en kritiek los over deze overduidelijk politiek correcte uitspraak maar Trudeau maakte daar een einde aan door nog eens uit te leggen dat hij slechts een grapje had gemaakt. Zoals de waarheid het eerste slachtoffer is van oorlog, zo is gevoel voor humor het eerste dat sneuvelt in het debat over politieke correctheid.
De auteurs schrijven: “Maar wat geen grap is, is dat de Britse supermarktketen Waitrose Moederdag vervangt door het genderneutrale Jij-dag, als reactie op commentaar dat Waitrose had gekregen van transgender activisten.” Dat is toch even schrikken. Moederdag op de vuilnisbelt! Alarm! Duidelijker kan politieke correctheid niet zijn.
Wie de moeite neemt om via de noten de bron van dit verhaal, een artikel uit De Telegraaf, op te zoeken, leest dat Moederdag in het geheel niet verdrongen is bij de luxe supermarkt maar dat aan het assortiment Moederdagkaarten slechts enkele variaties zijn toegevoegd. Wat verder zoeken bij Engelstalige bronnen leert dat het gaat om Happy You Day-kaarten die gericht kunnen worden aan anderen, zoals grootmoeders, of transgender-ouders. Een andere keten verkoopt ook Moederdag-kaarten voor lesbische koppels met “Two mums are better than one”. Er is geen sprake van dat het traditionele assortiment voor Moederdag verdwijnt, noch dat Moederdag vervangen wordt. Er is slechts een optie aan toegevoegd. Zodat er meer te kiezen valt.
Hebben de schrijvers die waarheid bewust verhuld om het gewenste resultaat te krijgen, namelijk het beeld dat de wereld bedreigd wordt door oprukkende politieke correctheid? Dat lijkt voor de hand te liggen maar gaandeweg het boek begon ik daar steeds meer aan te twijfelen. Want het voorbeeld bleek helaas geen uitzondering.
Veel van de politiek correcte voorbeelden die ze aanhalen blijken verdraaid of onjuist weergegeven, de auteurs spreken zichzelf met enige regelmaat tegen en hoewel het nogal pompeus is geschreven met veel verwijzingen naar filosofen blijken ze bijvoorbeeld niet te weten dat het vaak aan Voltaire toegeschreven citaat “ik verafschuw wat u schrijft, maar ik zou mijn leven ervoor geven om u de mogelijkheid te geven om dit te blijven schrijven” niet van de Franse schrijver is maar bijna 130 jaar na zijn dood verzonnen werd door de enthousiaste biograaf Evelyn Beatrice Hall. Voltaire-kenners stellen dat het uitgesloten is dat Voltaire zoiets beweerd zou hebben, of zelfs maar gedacht.
Niettemin schrijven Bakker en Geling: “Vooral de uitspraak van Voltaire geeft een cruciaal punt weer van de geschiedenis van de vrijheid van meningsuiting in relatie tot p.c.. De onvoorwaardelijke tolerantie die volgens hem moet bestaan jegens de onwelgevallige mening, is een onontkoombaar fundament voor het ideaal van de vrije samenleving.”
Omdat het citaat zo goed bij hun boodschap past, hebben ze niet de moeite genomen het te controleren, wat niet echt moeilijk is want alleen al Wikipedia wijdt een hele paragraaf aan deze geschiedsvervalsing. Een bekende Amerikaanse wijsheid luidt: “Assumption is the mother of all fuck ups”, in het Nederlands klinkt het minder krachtig als “Veronderstellen is de moeder van alles wat mis gaat”. Hadden ze die maar ter harte genomen.
De schrijvers onderzoeken niet maar veronderstellen voortdurend. En ze plukken daarbij naar hartelust uit de rijkheid van het Nederlandse columnistendom, die onuitputtelijke bron van voorvalletjes en gebeurtenissen die worden opgepoetst tot tekenen des tijds en waarschuwingen voor de toekomst.
Zo varen ze blind op Volkskrant-columnist Erdal Balci die zijn afschuw uitsprak over de film The Magnificent Seven, een in 2016 uitgebrachte remake van een klassieke western uit 1960:
"Balci’s kritiek betreft het feit dat in de film de ‘good guys’, die in het origineel een blanke bende cowboys waren, in de nieuwe film gevormd wordt door veelkleurig gezelschap van onder meer een Afro-Amerikaan, een Aziaat, en een indiaan. Niet bepaald een waarschijnlijk scenario voor het ‘Wilde Westen’. En dat terwijl de ‘bad guy’ een blanke man is, die de Mexicaanse schurk uit het origineel verving."
Kijk, als dat geen politieke correctheid is, wat dan wel? En dus analyseert het duo:
"Het mag duidelijk zijn dat deze film probeert negatieve stereotypen over bepaalde bevolkingsgroepen, die een genre als de Western nogal snel op de loer liggen, te vermijden. Daartegenover probeert men dan een cast te zetten die meer een afspiegeling vormt voor de moderne Amerikaanse samenleving, in lijn met de debatten over diversiteit die daar gevoerd worden."
Appeltje-eitje. Zo zie je hoe Hollywood gezwicht is voor de politieke correctheid, concluderen de schrijvers:
"Maar historisch gezien valt hier natuurlijk wel het een en ander op te merken. Een dergelijk bont gezelschap had in het Westen van de VS in de 19e eeuw het niet ver geschopt. De realiteit van die tijd wordt in de film dus niet bepaald weerspiegeld. Ook reflecteert de remake het origineel niet, die stamt uit een tijd dat Hollywood nog niet onder vuur lag over onderwerpen als diversiteit en stereotypering."
Als lezer ben je dan toch wel overtuigd dat poltieke corrrectheid een breed gedragen verschijnsel is dat Hollywood het nietsvermoedende publiek door de strot duwt. Eigenlijk leven we in een soort Efteling-versie van Noord-Korea waarbij onze voorkeuren bewust gemasseerd worden naar het opgedrongen ideaal van diversiteit.
Maar als je wat research doet blijkt het toch wat anders te zitten. De film is gemaakt door Antoine Fuqua, bekend van onder meer Training Day, die vaak samenwerkt met ster-acteur Denzel Washington, door Bakker en Geling gereduceerd tot ‘Afro-Amerikaan’. Washington had tegen Fuqua gezegd dat hij graag nog eens in een western zou spelen. Dus toen Fuqua de opdracht kreeg voor The Magnificent Seven haalde hij hem daar bij. Dat is een ander verhaal dan de verborgen diversiteitsagenda die de auteurs veronderstellen.
Het beeld kantelt nog verder als je kijkt naar de versie uit 1960. Werden die cowboys toen wel gespeeld door Amerikanen? De hoofdrol werd gespeeld door de van oorsprong Russische acteur Yul Brynner die zelf nogal eens claimde dat hij half-Japans was. Charles Bronson, kind van Litouwse immigranten speelt ook mee en een andere rol was weggelegd voor Horst Buchholz, een van de weinige Duitse acteurs die in Hollywood succes heeft geboekt. De Mexicaanse schurk wordt niet gespeeld door een Mexicaan maar door Eli Wallach, kind van joodse immigranten uit Polen.
Tot slot wordt de lezer niet verteld dat The Magnificent Seven eigenlijk helemaal geen western is maar een Amerikaanse adaptatie van de Japanse filmklassieker The Seven Samurai. De verfilmingen zijn zo bezien door de jaren heen bij uitstek symbool van vanzelfsprekende diversiteit en de verspreiding van verhalen door culturen. Bakker en Geling kunnen zich die werkelijkheid gewoon niet voorstellen. Je zou het de blik van ‘de witte man’ kunnen noemen maar dan ben je natuurlijk wel erg politiek correct.
Dit is geen cherry picking om het boek af te kraken, Over Politieke Correctheid staat er vol mee. Bakker en Geling beschouwen, ongetwijfeld met de beste bedoelingen, de samenleving vanuit hun eigen bubble en trekken op basis daarvan voortdurend conclusies die passen bij hun wereldbeeld. Wat er niet in past, wordt weggelaten.
Daarbij gaat de voorkeur duidelijk uit naar het beeld dat politieke correctheid een vorm van linkse of multiculturalistische censuur is. Negentig procent van de voorbeelden gaat over diversiteit. Al lezende krijg je het idee dat het een obsessie is, die de schrijvers overigens – o, ironie – juist anderen verwijten. De wijsheid ‘je eigen fouten herken je vaak het eerst in iemand anders’ is niet aan hen besteed.
Achter politieke correctheid schuilt een agenda om de waarheid te verhullen. Ongemakkelijke feiten worden verdoezeld. Dat betoogt ook Paul Cliteur in zijn nawoord en hij hangt zijn betoog op aan een cartoon over het Rotherham-schandaal, de Britse stad waar loverboys van veelal Pakistaanse afkomst jarenlange kwetsbare witte meisjes misbruikten. Signalen over deze misdrijven werden jarenlang genegeerd. De verantwoordelijke ambtenaren, die bij de onthulling aangesproken werden op hun jammerlijk falen, verklaarden dat ze niet durfden ingrijpen uit angst weggezet te worden als racisten.
Dat excuus voor plichtsverzaking was natuurlijk koren op de molen van extreemrechtse types die nu eenmaal graag beweren dat we hier in een hel op aarde leven die door iedereen verzwegen wordt omdat we vrezen anders racistisch te zijn. Dat is ook wat de cartoon toont. Een meisje ligt op een altaar getiteld ‘multiculturalisme’ terwijl ze verkracht wordt door een groep mannen in kaftan. Een vader die wil ingrijpen wordt gearresteerd wegens verstoring van de openbare orde. Alleen de populist Nigel Farage roept ‘Wat is hier aan de hand?’ maar krijgt toegebeten ‘wees niet zo racistisch’ door twee Labour-politici die ondertussen kinderen aan het misbruiken zijn. De titel van de cartoon luidt: The most offensive thing about this cartoon is that it is all true.
Cliteur schrijft naar aanleiding van de cartoon:
"Het politiek incorrecte standpunt gaat voor de waarheid, het politiek correcte standpunt wil die waarheden niet, of alleen gedoseerd brengen, uit vrees voor discriminatie van de ‘kwetsbare minderheden’."
De Leidse rechtsgeleerde, tevens verbonden aan het Forum voor Democratie, zegt niet te weten wie de tekenaar is die de cartoon maakte. Dat is opmerkelijk want de cartoon is gewoon gesigneerd. Wie de naam googelt komt op de site van de tekenaar die zichzelf omschrijft als een ‘Zuidafrikaanse fascist’. Wie door de cartoons bladert ziet onverholen racistische en antisemitische tekeningen. Politiek incorrect? Nee, gewoon rechtsextremisme van de hardste soort die salonfähig wordt gemaakt met het label ‘politiek incorrect’. De lezer van Over Politiek Correct wordt het niet verteld.
Zo bewijst Cliteur onbedoeld wat de hele discussie over politieke correctheid de laatste jaren is gaan kenmerken. Achter het zogenaamd ‘kritisch’ zijn op politieke correctheid schuilde al vaak een rechts wereldbeeld maar dat wordt steeds meer gekaapt door lieden met een agenda van de meest duistere extreemrechtse soort. Mensen die dat zien en daartegen waarschuwen worden weggezet als ‘politiek correct’, in een poging hen monddood te maken. Vaak met succes. Het boek is daarvoor helaas een handig nieuw hulpmiddel. Al hebben de auteurs het vast niet zo bedoeld.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.