Dementerenden en hun mantelzorgers lopen vaak specialistische zorg mis
Mensen met dementie krijgen te vaak geen adequate ondersteuning, vindt Alzheimer Nederland. Volgens de belangenorganisatie krijgt minder dan een derde van de dementiepatiënten de juiste hulp om thuis te kunnen blijven wonen.
Zij hebben ondersteuning van een speciaal daarvoor bedoelde hulpverlener, de ‘casemanager dementie’. Ruim 100.000 thuiswonende patiënten moeten het zonder zo’n casemanager doen, bijvoorbeeld omdat ze niet weten dat deze zorg bestaat. De zorgtaken komen daardoor terecht bij de mantelzorger, die vaak al overbelast is, stelt Alzheimer Nederland.
“Het is heel kwalijk dat een specialisme waarvan is aangetoond dat het werkt, zo weinig wordt ingezet”, zegt Julie Meerveld van Alzheimer Nederland. “Mensen met dementie blijven actiever als ze een casemanager hebben, die hen kan bemoedigen. Mantelzorgers noemen de casemanager als eerste als professional aan wie ze veel hebben. En mensen hebben er recht op: het wordt vergoed door hun basisverzekering. Maar ze weten het niet.”
Spin in het web
Sinds 2013 stimuleert het kabinet dat ouderen thuis worden opgevangen in plaats van in een zorginstelling. De casemanagers dementie geven sociale en emotionele begeleiding aan patiënten en mantelzorgers, en zijn een spin in het web bij het regelen van extra hulp. Maar veel patiënten komen nooit bij hen terecht, zo bleek vorige week uit een rapport van onderzoeksbureau HHM, in opdracht van het ministerie van volksgezondheid.
Sterker nog, het aantal patiënten dat een casemanager heeft, is sinds 2016 licht gedaald. Onbegrijpelijk, vindt Alzheimer Nederland, aangezien het aantal mensen met dementie juist stijgt. “Als je wilt dat mensen het thuis langer volhouden, moet je er alles aan doen om hen daarbij te helpen”, zegt Meerveld.
Veel cliënten, mantelzorgers en zelfs huisartsen weten niet van het bestaan van de casemanager
Bureau HHM vroeg mensen met dementie en mantelzorgers ook waarom ze geen gebruik maken van deze gespecialiseerde zorg. In een kwart van de gevallen weten cliënten, mantelzorgers of hun huisarts niet van het bestaan van de casemanagers. Bij een kleinere groep weet de huisarts, die zou moeten doorverwijzen, niet eens dat een patiënt dementie heeft. En weer een kwart van de patiënten heeft geen behoefte aan casemanagement, of wil zelf de regie houden.
Complexe zorg
Volgens Gerben Jansen, vakgroepvoorzitter bij beroepsvereniging Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland en zelf werkzaam als casemanager, is er in de zorgsector al jaren een strijd gaande over de dementiezorg. Moet je die aan de specialistische casemanager overlaten, of kan de generalistische wijkverpleegkundige het ook? Jansen vindt dat eerste. “Dementie leidt tot hele complexe zorgsituaties, waar je soms met fluwelen handschoenen moet werken. Patiënten hebben vaak afwijkend gedrag. Voor dat soort zorg heb je echt een extra opleiding nodig.” Sommige zorgaanbieders organiseren die dementiezorg volgen Jansen onvoldoende.
Jeroen van den Oever, bestuurslid van de koepel van zorgaanbieders ActiZ, spreekt dat tegen. Hooguit laten kleinere aanbieders het casemanagement over aan ‘grotere broers’, stelt hij. Wel kan de communicatie over casemanagement bij dementie beter. “Het is belangrijk dat deze zorg bekend is bij mensen die er recht op hebben. Maar niet iedereen heeft een casemanager nodig. Sommige patiënten hebben hele goede mantelzorgers.”
Lees ook:
Meer zorg aan huis voor ouderen op de wachtlijst van het verpleeghuis
Ouderen die wachten op een plek in een verpleeghuis, hoeven niet meer te vrezen dat ze ondertussen minder uren zorg krijgen. Zo'n 'zorgval' treft nu nog jaarlijks duizenden ouderen en chronisch zieken, doordat regelingen voor de vergoeding van hulp nu slecht op elkaar aansluiten.