Sinds vorige week, toen de eerste uittreksels van Woodwards boek Fear verschenen, gaat het in de Amerikaanse media weer volop over de chaos in Trumps Witte Huis. Het spraakmakendst waren de onthullingen over adviseurs die stiekem belangrijke papieren van Trumps bureau verwijderden.
Het Witte Huis heeft het boek afgedaan als een "verzinsel". Maar in Fear blijkt dat een van de meest gerenommeerde journalisten ter wereld zijn bevindingen goed heeft gecontroleerd, na feitelijke slordigheden in het eerdere Trump-boek Fire and Fury van Michael Wolff.
Het is opvallend dat Fear uitgebreid ingaat op de inhoud van buitenlands en economisch beleid, waar eerdere boeken vooral focusten op de machtsstrijd en de persoonlijkheden binnen het Witte Huis. Het boek van Woodward geeft daardoor een veel completer beeld van de werking van de regering-Trump dan eerdere boeken.
Meer details dan in Fire and Fury
Woodward levert een enorme hoeveelheid data. Soms komt hij zelfs met de aanwezigen bij een bepaalde vergadering.
Net als in de eerdere boeken van Woodward heeft hij zijn informatie voornamelijk verzameld onder het principe van 'deep background'. Dat houdt in dat hij de informatie van zijn bronnen mag gebruiken, maar niet mag zeggen waar hij die vandaan heeft. Woodward geeft zijn lezers zeer gedetailleerde omschrijvingen van vertrouwelijke gesprekken en nodigt ze bijna uit om te raden welke Trump-adviseurs aan het boek hebben meegewerkt.
Duidelijk is dat grote delen van Fear worden verteld vanuit het perspectief van economisch adviseur Gary Cohn en stafsecretaris Rob Porter, die eerder dit jaar allebei opstapten. In de hoofdstukken over de Trump-campagne en de eerste maanden in het Witte Huis is ook nadrukkelijk het perspectief van voormalig strategist Steve Bannon aanwezig.
Cohn en Porter zijn twee van de adviseurs die volgens Woodward het hardst hebben gevochten tegen de impulsen van Trump. Cohn is een groot voorstander van vrijhandel, die keer op keer aan Trump probeerde uit te leggen wat de nadelen van invoerheffingen zijn. "Hou jullie bek en luister", zou hij op een zeker moment tegen Trump en de protectionistische adviseur Peter Navarro gezegd hebben. "Dan leren jullie misschien nog wat." Het mocht niet baten; de invoerheffingen zijn inmiddels een feit en het Witte Huis heeft plannen voor nieuwe tarieven.
Een ander opvallend feit is dat de regering-Trump er volgens Woodward alles aan doet om mee te werken aan het Rusland-onderzoek, terwijl het team van speciaal aanklager Robert Mueller onredelijke verdachtmakingen de wereld in helpt.
Cohn haalde uit voorzorg documenten van bureau president
Toen de president op het punt stond zich terug te trekken uit de vrijhandelsovereenkomsten KORUS (met Zuid-Korea) en NAFTA (met Canada en Mexico) haalde Cohn de daarvoor benodigde documenten van Trumps bureau.
"Cohn wist natuurlijk dat de president simpelweg een nieuw exemplaar kon opvragen", schrijft Woodward. "Maar als het document niet voor hem lag, zou hij het waarschijnlijk vergeten." De VS onderhandelt met Canada en Mexico over een nieuwe handelsdeal, maar Trump lijkt de overeenkomst met Zuid-Korea vooralsnog inderdaad uit het oog te zijn verloren.
Hoewel het Witte Huis gevuld is met adviseurs die met elkaar ruziën over het juiste beleid, schrijft Woodward dat de president vaak al precies weet wat hij wil. "Hij is een idioot", zou stafchef John Kelly tegen collega's hebben gezegd. "Het heeft geen zin om te proberen hem te overtuigen. Hij is van het pad af. Dit is een gekkenhuis. Ik weet niet eens waarom we hier zijn. Dit is de meest waardeloze baan die ik ooit heb gehad."
Obsessie met Zuid-Korea en Afghanistan
Opvallender is ook dat Trump geobsedeerd zou zijn door de aanwezigheid van Amerikaanse troepen in Zuid-Korea. Die troepen en het raketafweersysteem THAAD kosten volgens Trump veel te veel geld, en Zuid-Korea zou bovendien niet genoeg bijdragen. Keer op keer vertellen zijn adviseurs dat de troepen essentieel zijn voor vrede in de regio en het voorkomen van een kernaanval op de VS, en dat de kosten betrekkelijk laag zijn voor zo'n belangrijke functie.
"We doen dit om de Derde Wereldoorlog te voorkomen", zegt minister van Defensie James Mattis tegen Trump. Daarop reageert de president: "We zouden zo rijk kunnen zijn als we niet zo dom waren. We worden misbruikt als sukkels, vooral door de NAVO." Volgens Woodward was Mattis geschokt, en vertelde hij achteraf aan collega's dat Trump de kennis van een basisscholier had.
Ook de inmiddels zeventien jaar oude oorlog in Afghanistan is het onderwerp van meerdere hoofdstukken. In het boek van Woodward komt telkens weer naar voren dat president Trump zich vooral wil terugtrekken uit de oorlog. "What the fuck doen we daar?", is de vraag die hij al vroeg in zijn presidentschap aan zijn militaire adviseurs stelde.
Opiniestuk in The New York Times vormt perfecte epiloog
Eind vorige week verscheen in The New York Times een uitzonderlijk opiniestuk van een anonieme medewerker van het Witte Huis. De medewerker zei onderdeel te zijn van een breder intern "verzet" tegen Trump dat probeert de "misplaatste impulsen" van de president binnen de perken te houden.
Zoals The New Yorker al opmerkte, is het opiniestuk de perfecte epiloog voor het boek van Woodward. Het bewijst dat zijn omschrijvingen kloppen.
'Fear: Trump in the White House' is vanaf dinsdag verkrijgbaar. De Nederlandse vertaling 'Angst' verschijnt op 20 september bij uitgeverij Prometheus.