Dertigers klimmen nu moeilijker op dan hun ouders

Je ouders overtreffen in inkomen is lastiger geworden, zeker als je uit een gezin met een laag inkomen komt. Het aantal kinderen dat erin slaagde een hoger inkomen te krijgen dan hun ouders daalde in de periode van 2005 tot 2015 van 54 naar 49 procent.

Dat betekent dus dat het merendeel van de kinderen inmiddels hun ouders niet meer overstijgt, concluderen onderzoekers van de Universiteit Tilburg, het Centraal Planbureau en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in economisch vakblad ESB.

Dat kan zorgwekkend zijn. Het kan erop wijzen dat kinderen niet een eerlijke kans krijgen om zichzelf te ontwikkelen, los van de positie van hun ouders. De mate waarin kinderen in staat zijn hun ouders in inkomen te overstijgen wordt dan ook vaak gezien als maatstaf voor hoe rechtvaardig een samenleving is, schrijven de onderzoekers.

"Dit geeft namelijk aan dat kinderen niet worden beperkt door hun sociaal-economische afkomst, wat zodoende bijdraagt aan een rechtvaardige verdeling van middelen", schrijven de onderzoekers. Ook worden de talenten van kinderen met een ongunstige afkomst beter benut als ze makkelijker kunnen doorstromen naar plekken waar ze ook een hoger inkomen kunnen krijgen.

Ongelijk verdeeld

Opvallend is dat vooral kinderen uit een lagere inkomensklasse meer moeite hebben om daaruit op te klimmen. Inmiddels komt een derde van de kinderen uit een gezin dat in de laagste inkomensgroep zit zelf ook in die groep terecht. In 2005 was dat nog 27 procent.

De onderzoekers noemen zelf verschillende redenen waarom het moeilijker kan zijn geworden voor kinderen om hun ouders te overtreffen. Ze wijzen bijvoorbeeld op ontwikkelingen in het onderwijs. Dat is belangrijk, omdat je opleidingsniveau voor een belangrijk deel bepaalt hoeveel je gaat verdienen als je werkt.

Voor de eerste meting in het onderzoek was het voor kinderen uit gezinnen met lagere inkomens vaak lastiger om een opleiding in het hoger onderwijs te volgen. Daar is daarna een inhaalsprong gemaakt: kinderen volgden een hogere opleiding waardoor ze er later in inkomen ook op vooruit gingen ten opzichte van hun ouders. Inmiddels is die inhaalslag gestopt. Mogelijk halen kinderen hun ouders daardoor ook minder in.

Partnerkeuze

Daarnaast spelen veranderingen in de keuze van een partner misschien een rol. Om te bepalen of kinderen er in inkomen op vooruit zijn gegaan keken onderzoekers namelijk naar het inkomen van het huishouden waar ze zelf als volwassenen toe behoren.

Doordat mensen steeds vaker een gezin stichten met iemand van hetzelfde opleidingsniveau, wordt het gemiddelde inkomen van een gezin minder vaak omhooggetrokken door iemand met een hogere opleiding, en dus vaak een hoger inkomen.