Oordeel: onwaarschijnlijk
Vakantie nemen is volgens Welingelichte Kringen heel belangrijk voor je gezondheid. De website schrijft dat mensen die weinig vakantie nemen eerder sterven dan mensen die jaarlijks wel minstens een paar weken weggaan. Maar is het echt van levensbelang om geregeld vrij te nemen?
Waar komt het vandaan?
De bron van het bericht is een Fins onderzoek dat in juli 2017 is gepubliceerd. In dit onderzoek werd bekeken of het aantal vakantiedagen dat mensen gemiddeld jaarlijks opnemen van invloed is op de leeftijd waarop mensen overlijden.
Bijna 3.000 zakenmannen namen deel aan het onderzoek. De mannen hadden een hoog inkomen, een beroep met veel status en waren bij de start van het onderzoek tussen de 40 en 55 jaar. In 1974 vulden ze een vragenlijst in over hun gezondheid en levensstijl. Vervolgens is bijgehouden wie van deze mannen stierf voor het jaar 2000.
De onderzoekers vonden dat weinig vakantiedagen opnemen op middelbare leeftijd de kans op vroegtijdig overlijden vergroot. Een mogelijke verklaring voor deze resultaten is volgens de onderzoekers dat vakantie stress kan verminderen, wat goed zou zijn voor de gezondheid.
Klopt het?
Wijo Kop, hoogleraar medische psychologie aan Tilburg University, vertelt dat langdurige psychologische stress inderdaad de kans op hart- en vaatziekten, en daarmee de kans op vroegtijdig overlijden, kan vergroten.
"Stress vergroot vooral de kans op hart- en vaatziekten als je het gevoel hebt dat je geen controle hebt over de stress en je het probleem dat de stress veroorzaakt niet zelf kan oplossen. Ernstige financiële problemen kunnen bijvoorbeeld langdurige, ongezonde stress veroorzaken."
Maar kan vakantie, doordat het stressverlagend werkt, er ook voor zorgen dat je langer leeft? Volgens Kop is het mogelijk, maar is het niet waarschijnlijk dat veel vakantie nemen ervoor kan zorgen dat mensen langer leven. Vakanties zijn, ook als je lange vakanties neemt, maar van relatief korte duur, terwijl gevaarlijke stress meestal langere perioden aanhoudt.
Lastig te onderzoeken
Daarnaast vertelt Kop dat het heel lastig is om te onderzoeken of vakantie de kans op vroegtijdig overlijden verkleint. "Er zijn heel veel factoren die van invloed kunnen zijn op het aantal dagen dat iemand vakantie neemt. Gestreste mensen, die bijvoorbeeld financiële problemen hebben, gaan waarschijnlijk minder vaak op vakantie."
"Het is waarschijnlijk dat deze gestreste mensen gemiddeld eerder overlijden, maar het ligt voor de hand dat dit komt door de gevolgen van stress en niet door het kleine aantal vakantiedagen."
"In de Finse studie was daarnaast te zien dat de mensen die veel vakantiedagen opnamen gemiddeld ook zes uur per week minder werkten dan de mensen die weinig vakantie namen. Ook dit kan mogelijk invloed gehad hebben op de gevonden resultaten"
Kop legt uit dat in een ideaal onderzoek je een groep ongeveer even drukke en gestreste mensen hebt, van wie je de helft van de mensen voor langere tijd regelmatig vakantie geeft en de andere helft laat doorwerken. Vervolgens kijk je of de mensen in de groep met veel vakantie langer leven. Dit soort onderzoek is in de praktijk, vanwege ethische en praktische redenen, alleen niet mogelijk.
Het Finse onderzoek ging tot slot alleen over mannen. Kop vertelt dat dit echt uit de tijd is en ook een reden is dat je geen algemene conclusies kan trekken op basis van dit onderzoek.
Conclusie
Op vakantie gaan is meestal leuk, maar of je er ook langer door leeft is zeer de vraag. Het is lastig om aan te tonen dat het aantal opgenomen vakantiedagen echt invloed heeft op de gemiddelde levensduur. Volgens hoogleraar Kop is het onwaarschijnlijk dat mensen door vakantie langer leven. Want de vakantie is, ook als je een aantal weken weggaat, nog steeds een vrij klein gedeelte van het jaar.
We beoordelen de stelling 'mensen die weinig vakantie nemen overlijden gemiddeld eerder' als onwaarschijnlijk.
Heb jij een bericht of bewering gezien waarvan je de juistheid betwijfelt? Mail naar factcheck@nu.nl en dan gaan wij ermee aan de slag.