Schild & Vrienden ontmaskerd: racisme, seksisme en antisemitisme achter de schermen

De jongerenbeweging Schild & Vrienden verkoopt zich als salonfähig, maar grossiert achter de schermen in racisme en anti­semi­tisme. Dat blijkt uit een ontluisterende reportage van Pano.

Stijn Cools

Een Vlaams-nationalistische jongerenbeweging die opkomt voor de Vlaamse identiteit, de traditionele familiewaarden en het conservatieve gedachtegoed. Zo wil Schild & Vrienden zich aan de buitenwereld verkopen. En met succes: bezieler Dries Van Langenhove maakt deel uit van de Raad van Bestuur van de Universiteit Gent, speechte al voor de Vlaamse Volksbeweging en maakte al meerdere malen zijn opwachting in de media, onder meer in Ter­zake. Vier jongeren uit zijn entourage slaagden erin verkozen te raken in de Vlaamse Jeugdraad, goed voor de helft van het aantal nieuwe verkozenen. De beweging nam ook al spontaan de beveiliging van een lezing van Theo Francken op zich.

De salonfähige toon die Schild & Vrienden hanteert in het publieke debat, contrasteert fel met de toon die achter de schermen gehanteerd wordt. Dat toonde Pano, het reportagemagazine van de VRT, aan (zie fragmenten hieronder). Racistische, antisemitische en seksistische ‘grappen’ en opmerkingen zetten de toon in de online-discussiegroepen, die doorgaans goed afgeschermd zijn voor de buitenwereld. Sympathisanten posten weerzinwekkende filmpjes van onder meer lijdende, ondervoede zwarte kindjes met als begeleidend opschrift ‘I don’t care. I love it’, organiseren een valse geldinzamelactie voor een zweep ‘om een luie tyfusneger’ op school te krijgen en plaatsen een foto van een ‘Joodse Rolex’, waarbij de wijzerplaat is vervangen door een gasmeter.

Oefenen op de schietbaan

Daar blijft het niet bij. Ook verheerlijkingen van het nazisme, islamofobe cartoons en een spottend bericht over de doodgeschoten kleuter Mawda passeren de revue. Die stijl van misselijkmakende ‘humor’ is schatplichtig aan de Amerikaans alt-right-beweging die zich online vaak bedient van groffe cartoons – zogeheten ‘memes’.

De afgeschermde discussiegroepen zijn er niet alleen als tijdverdrijf, maar dienen ook als platform waarop Schild & Vrienden een infiltratie van het maatschappelijk middenveld en de politiek bekokstooft. Dat de Vlaamse Jeugdraad vier nieuwe leden met een Schild & Vrienden-achtergrond telt, is geen toeval maar het gevolg van een goed uitgedachte actie. Via die verkozenen probeert de Vlaams-nationalistische jongerenbeweging de werking van de Jeugdraad te ontregelen door bijvoorbeeld een enquête te beïnvloeden. Een van de verkozenen schrikt er niet voor terug om haatberichten online te posten.

De weerbaarheid van de jeugd is een belangrijk actie- en discussiepunt voor Schild & Vrienden. Daar werken ze niet alleen aan met doorgedreven krachttrainingen, ze doen ook oefeningen op de schietbaan. Dat was vorige maand het geval tijdens een reis naar Roemenië, waar ze ook kortstondig konden spreken met de Hongaarse premier Viktor Orban.

Dat sentiment van weerbaarheid keert ook online terug. Sympathisanten van Schild & Vrienden – er is niet zoiets als een officieel lidmaatschap – schrikken er niet voor terug om te poseren met vuurwapens. Een enkeling begeleidt dat met het commentaar ‘totally ready’. Een ander laat weten een rassenoorlog wel te zien zitten, gevolgd door twee smileys. Ook Van Langenhove spaart de forse retoriek niet.

‘Jullie zijn bedot’

Op sommige van de acties van Schild & Vrienden dagen er maar enkelingen op. Maar op hun Facebookpagina, de gematigde variant, telt de beweging meer dan 14.000 volgers. De afgeschermde groep, met de controversiële inhoud, bereikt momenteel 847 mensen. Veel discussies vinden overigens ook plaats op de website Discord, goed voor een harde kern van 190 jongeren.

Meerdere leden van Schild & Vriend zijn of waren actief bij de jongerenafdelingen van N-VA en Vlaams Belang. Er zijn bovendien goede banden met identitaire bewegingen in het buitenland, tot media van de Amerikaanse alt-right toe.

Als reactie in de Pano-uitzending laat Van Langenhove weten weinig racistische uitspraken te zien passeren op die online discussiefora. Geconfronteerd met bewijsmateriaal ontkent hij dat bepaalde gore berichten van Schild & Vrienden afkomstig zijn. Hij trekt het journalistieke werk van de VRT in twijfel. ‘Volgens mij zijn jullie bedot.’ Ook geeft hij nog mee dat hij vermoedt dat iemand anders zich als Dries Van Langenhove uitgeeft. In een reactie daarop is de VRT formeel. ‘We twijfelen niet aan de authenticiteit van de posts en commentaren die in de reportage te zien zijn.’

Op de Facebookpagina van Schild & Vrienden postte Van Langenhove een bericht waarin hij spreekt over framing en manipulatie door de VRT.

'Pano schokt mij diep'

De UGent wilde woensdag nog niet uitgebreid reageren. Rector Rik Van de Walle reageerde wel kort op Twitter.

Hier staat ingevoegde content uit een social media netwerk dat cookies wil schrijven of uitlezen. U heeft hiervoor geen toestemming gegeven.

Joods Actueel had al een bericht van Schild & Vrienden gekregen om te benadrukken dat de bewuste memes die antisemitisme propageren ‘binnen de organisatie niet getolereerd worden.’

Onderzoeksrechter verhoort makers Pano-reportage Schild & Vrienden

Dries Van Langenhove © VRT

Koen Geens© Belga

thumbnail: Dries Van Langenhove
thumbnail: Koen Geens

De makers van de Pano-reportage over de extreemrechtse jongerenbeweging Schild & Vrienden zijn donderdag verhoord door een onderzoeksrechter.

Het getuigenverhoor gebeurde in het kader van het gerechtelijk onderzoek dat het parket van Gent donderdag is opgestart na de Pano-reportage van woensdagavond.

'VRT NWS werkt mee aan het onderzoek, maar maakt hier verder geen details over bekend', luidt het bij de openbare omroep. De VRT wil geen commentaar kwijt op de vraag of de beelden van de reportage zijn overgemaakt aan het parket.

Het parket van Gent maakte donderdagochtend bekend dat het onderzoekt of door Schild & Vrienden strafbare feiten zijn gepleegd. ‘Aanzetten tot xenofobie en racisme is strafrechtelijk verboden en kan door het parket vervolgd worden zonder dat er een klacht is neergelegd', zei minister Geens in De Ochtend op Radio 1. Het is niet geweten of de inlichtingendiensten Schild & Vrienden al eerder volgden. Geens zei wel dat de dienst extreme groeperingen, zowel links als rechts, volgt.

Hier staat ingevoegde content uit een social media netwerk dat cookies wil schrijven of uitlezen. U heeft hiervoor geen toestemming gegeven.

Het gelijkekansencentrum Unia reageerde eveneens verbolgen op de berichten van Schild & Vrienden die de reportage aan het licht bracht. Unia wijst erop dat de rechtse beweging al langer op haar radar lag. In het verleden kreeg de organisatie er al een tiental meldingen over.

'We bundelen alle onze verschillende dossiers over Schild & Vrienden want we hadden ze al langer in het vizier. Dit puik staaltje onderzoeksjournalistiek is extra bezwarend materiaal waarmee we stappen richting justitie zullen zetten. We contacteren dan ook de referentiemagistraat', aldus Unia-directeur Els Keytsman in een persbericht.

'De nieuwe berichten hebben alle kenmerken van hatespeech die aanzet tot haat, discriminatie, geweld. Om daar meer duidelijkheid over te krijgen, gaan we er ons nu met een juridisch oog over buigen. In het kader daarvan zal Unia de ploeg van Pano zelf contacteren en vragen of ze de screenshots van de berichten die zij vonden in de gesloten chatgroepen kunnen bezorgen.'

Op Twitter vroegen verschillende politici zoals Theo Francken, Zuhal Demir en Geert Bourgeois van N-VA en Yasmine Kherbache (SP.A) of Meyrem Almaci (Groen) dat het parket zou optreden tegen de jongerenbeweging Schild & Vrienden.

Opspraak na reportage

De Vlaams-nationalistische jongerenbeweging kwam woensdagavond in opspraak na een reportage van het VRT-magazine Pano. Daarin wordt getoond hoe achter de schermen, op online-discussiegroepen, racistische, antisemitische en seksistische cartoons en opmerkingen gedeeld worden. Ook verheerlijkingen van het nazisme en islamofobe cartoons passeren de revue.

‘Wat ik gisteren in Pano gezien heb, was niet opbeurend. Ik vond het niet leuk om naar te kijken. Dit soort taal heeft de wind in de zeilen sinds de terroristische aanslagen, ook in ons land,’ aldus nog Geens. ‘Er hebben altijd extreemrechtse groeperingen bestaan, maar de geest van de voorbije jaren is van die aard geweest om de polarisatie teweeg te brengen.’

Geens heeft ook veel vragen bij het feit dat sociale media zo gemakkelijk anonieme berichten doorlaten. ‘Dit dreigt te ontsporen.'

Hoe Schild & Vrienden de macht wil zonder zelf aan de knoppen te zitten

© /

Woensdag bracht Pano op één een blik achter de schermen van Schild en Vrienden, een rechts radicale jongerenbeweging, in het kielzog van voorzitter Dries Van Langenhove. De organisatie schopte het tot in de Raad van Bestuuur van de UGent, de Vlaamse Jeugdraad en tot op N-VA lijsten voor de gemeenteraadsverkiezingen. Hoe is hen dat gelukt? En wat was hun doel? Binnenlandredacteur Stijn Cools brengt een analyse.

 

Hoe Schild & Vrienden de macht wil
zonder zelf aan de knoppen te zitten

Aflevering 16 6 september 2018

Woensdag bracht Pano op één een blik achter de schermen van Schild en Vrienden, een rechts radicale jongerenbeweging, in het kielzog van voorzitter Dries Van Langenhove. De organisatie schopte het tot in de Raad van Bestuuur van de UGent, de Vlaamse Jeugdraad en tot op N-VA lijsten voor de gemeenteraadsverkiezingen. Hoe is hen dat gelukt? En wat was hun doel? Binnenlandredacteur Stijn Cools brengt een analyse.

Beluister de podcast

Volg deze podcast:

Spotify iTunes RSS

Of reageer via:

machtwacht@standaard.be

De extra audiofragmenten die u hoorde, kwamen uit de uitzending ‘Wie is Schild & Vrienden écht?’ van VRT, uitgezonden in Pano op woensdagavond 5 september 2018 op één.

 
Over De Machtwacht

Wie trekt er aan de touwtjes, voor en achter de schermen? Dat is niet altijd even duidelijk. Zeker in België niet, waar de mandaten talrijk zijn en de architectuur van de macht ondoorzichtig is. Zijn de partijen belangrijker dan de parlementen? Of regeert de middenstand het land? Hoeveel macht hebben de werkgevers en de vakbonden? Zijn er wereldvreemde rechters? En wat zegt het over de plek van ons land in Europa en de wereld? Chef politiek Jan-Frederik Abbeloos en journalist Alexander Lippeveld analyseren in De Machtwacht elke vrijdag de politieke week die was, en de machten en krachten die daarin aan het werk waren. Ze laten zich daarvoor telkens bijstaan door een gast.

Presentatie: Alexander Lippeveld
Redactie: Jan-Frederik Abbeloos en Stijn Cools
Productie: Brecht Plasschaert
Chef audio en eindredactie: Wouter Van Driessche

Jeugdraad: ‘We nemen dit heel ernstig’

Beeld uit de Pano-reportage met Dries Van Langenhove van Schild & Vrienden links in beeld.

Vier jongeren uit de entourage van Dries Van Langenhove, de bezieler van Schild & Vrienden, slaagden er ook in verkozen te raken in de Vlaamse Jeugdraad. Die reageert geschokt. Minister Gatz overlegde met de Jeugdraad om verdere stappen te ondernemen.

De Vlaams-nationalistische jongerenbeweging is in opspraak gekomen na een reportage van het VRT-magazine Pano. Daarin wordt getoond hoe achter de schermen, op online-discussiegroepen, racistische, antisemitische en seksistische cartoons en opmerkingen gedeeld worden. Ook verheerlijkingen van het nazisme of islamofobe cartoons passeren de revue.

Volgens de reportage zijn vier van de acht verkozen jongeren in de adviesraad van de Vlaamse Jeugdraad lid van Schild & Vrienden. Het is hun bedoeling om de werking van de Jeugdraad te saboteren, aldus Pano. De Vlaamse Jeugdraad is het officiële adviesorgaan van de Vlaamse Regering over jeugdzaken.

'Geen plaats voor racisme of discriminatie'

‘Wij wisten dat er jongeren aan de verkiezingen van de Vlaamse Jeugdraad deelnamen die sympathiseerden met Schild & Vrienden’, reageert Dries De Smet, coördinator van de Vlaamse Jeugdraad, op het nieuws. Of de vier leden van de Jeugdraad effectief lid zijn van Schild & Vrienden, moet hij nog laten onderzoeken. Maar dat de sympathieën er zijn, was hem wel bekend.

Meteen benadrukt coördinator Dries De Smet dat de vier de werking van de Jeugdraad en de waarden van de Jeugdraad geenszins beïnvloed hebben. Bovendien wordt elk nieuw lid van de Raad, nadat ze verkozen zijn, onthaald en in dat onthaalgesprek gaat het over waar de Jeugdraad voor staat.

‘Wij maken altijd duidelijke afspraken dat er bij ons geen plaats is voor racisme of discriminatie. Alle jongeren hebben die afspraken ook ondertekend. Wij hebben de afgelopen maanden veel met jongeren rond de tafel gezeten, zowel van links en rechts zonder dat er zich grote problemen hebben voorgedaan.’

Gatz steunt Vlaamse Jeugdraad

Vlaams minister van Jeugd Sven Gatz (Open VLD) had donderdagochtend overleg met de Vlaamse Jeugdraad (VJR). 'In samenspraak werd beslist dat de VRJ overgaat tot de procedure van uitsluiting van de leden waarvan hij weet dat ze nauw verbonden zijn met Schild en Vrienden', zegt Gatz in een mededeling.

'De Vlaamse Jeugdraad is een belangrijke organisatie, waar we goed mee samenwerken. Hij is de stem van kinderen, jongeren en de jeugdwerkorganisaties. De Jeugdraad verdedigt waarden als diversiteit, gelijkheid van mannen en vrouwen en spant zich in voor een verdraagzame samenleving. Als blijkt dat leden van de Jeugdraad die waarden en normen niet onderschrijven en dus het huishoudelijk reglement aan hun laars lappen, lijkt het me logisch dat er voor hen geen plaats meer is binnen hun werking.'

Rector UGent: 'Pano schokt mij diep'

Schild & Vrienden verstoort een manifestatie in Gent. © DVH

De rector van de UGent reageert ontzet op de Pano-uitzending. Hij veroordeelt 'met de grootst mogelijke nadruk' wat hij hoorde en zag in de reportage over Schild & Vrienden. 'Dit is ontoelaatbaar', schrijft Rik Van de Walle.

'Ik heb met afschuw kennis genomen van de verwerpelijke activiteiten waarmee de groep Schild & Vrienden het maatschappelijke debat in Vlaanderen wil vergiftigen', reageert Van de Walle. 'Hoewel alles kan worden gedacht, is het duidelijk dat in een rechtsstaat niet àlles kan worden gezegd of gedaan', benadrukt de Gentse rector, die nog aangeeft dat de juridische (on)toelaatbaarheid van de getoonde activiteiten onderzocht moeten worden.

Hier staat ingevoegde content uit een social media netwerk dat cookies wil schrijven of uitlezen. U heeft hiervoor geen toestemming gegeven.

'De uitspraken van de heer Van Langenhove zijn niet de uitspraken van onze universiteit. Hij zetelt in de Raad van Bestuur, nadat hij democratisch werd verkozen door de studenten. Maar hij zit daar niet alleen. Er zijn 37 leden, zijn uitspraken zijn uitspraken van één bestuurder, die de andere bestuurders op geen enkel wijze binden. Laat staan dat ze de Raad van Bestuur of de universiteit als geheel zouden binden', laat Van de Walle nog weten.

'Als rector van die universiteit ben ik het grondig met hem oneens. Ik wens dit expliciet te stellen, mede omdat ik ervan overtuigd ben dat de overgrote meerderheid van onze universiteit mijn afschuw ten aanzien van wat ik vanavond zag, met mij deelt.'

De Vlaams-nationalistische jongerenbeweging is in opspraak gekomen na een reportage van het VRT-magazine Pano. Daarin wordt getoond hoe achter de schermen, op online-discussiegroepen, racistische, antisemitische en seksistische cartoons en opmerkingen gedeeld worden. Ook verheerlijkingen van het nazisme, islamofobe cartoons en een spottend bericht over de doodgeschoten kleuter Mawda passeren de revue.