Rechters: OM deelt te vaak boetes uit

Het Openbaar Ministerie kan boetes en taakstraffen opleggen bij onder meer verkeersdelicten, mishandelingen en winkeldiefstallen. Bij de Raad voor de Rechtspraak, de organisatie van de rechterlijke macht, klinkt kritiek, schrijven twee medewerkers in een wetenschappelijke publicatie.

Sinds 2008 kan justitie in steeds meer typen zaken kleinere straffen uitdelen. In 2014 gebeurde dit bijvoorbeeld 350.000 keer. De maatregel was bedoeld om de rechtspraak te ontzien en om sneller en efficiënter tot straffen te komen.

Rechters zijn, aldus de Raad voor de Rechtspraak, bezorgd dat in die zaken de waarheidsvinding onder druk komt te staan. Onderzoek door de Hoge Raad wees eerder uit dat in een flink aantal zaken zonder rechter onvoldoende, of rammelend bewijs voorhanden was. Rechters zouden in dezelfde zaken tot vrijspraak of een lagere straf komen, denken de rechters. ,,Bovendien voldoen bewijsmiddelen lang niet altijd aan de noodzakelijke eisen.’’ 

Als verdachten bezwaar maken en rechters alsnog een oordeel vellen, komen zij ‘regelmatig tot vrijspraak of een lager straf’, schrijven de onderzoekers.

Bij eerder onderzoek bleek dat er in zaken te weinig (of te weinig overtuigend) bewijs was als die kwestie voor de rechter zou zijn gebracht. Zo kreeg een man een boete voor het vernielen van een hek door er met zijn Mercedes tegenaan te rijden, maar daarna bleek dat er helemaal geen schade was te vinden op de auto. 

Een andere man kreeg een boete omdat hij betrokken zou zijn geweest bij rellen van FC Utrecht-supporters, maar daarvoor bleek –behalve dat hij er bij was- geen bewijs. In een andere zaak ‘bekende’ een vrouw een winkeldiefstal, terwijl ze niet wist te zeggen op welke dagen zij dat dan zou hebben gedaan.

Verdachten kunnen in beroep tegen een boete die het Openbaar Ministerie oplegt, maar dan moeten zij zelf in actie komen. Bovendien hebben zij op dat moment nog geen bijstand van een advocaat die hen kan adviseren dat vooral te doen.