Een sieraad met het kampnummer van oma ter herinnering aan de Holocaust
Dana Rogozinski maakt sieraden met concentratiekampnummers om de massamoord op Joden te herdenken. Haar werk roept hevige emoties op in Israël, waar de Holocaust nog altijd springlevend is.
Het eerste sieraad was een gouden halsketting in de vorm van één letter en vier cijfers: A5674. Dat was het nummer dat de nazi's tijdens de Tweede Wereldoorlog in het vernietigingskamp Auschwitz op de onderarm van Ella Lucak Rogozinski (91) tatoeërden.
,,Mijn oma liet haar leven lang dit nummer op haar arm aan mensen zien. Het was haar manier om te vertellen over wat er met haar in de Tweede Wereldoorlog was gebeurd", zegt haar kleindochter en juwelenontwerpster Dana Rogozinski (29).
Holocaustoverlevende
Mijn oma liet haar leven lang dit nummer op haar arm aan mensen zien
Oma Ella overleefde meerdere concentratiekampen en een dodenmars voordat ze in Bergen-Belsen werd bevrijd. Na de oorlog ontmoette ze haar man Jakob, ook een Holocaustoverlevende, in een kamp voor ontheemden. Het stel trouwde twee weken na de ontmoeting en emigreerde; eerst naar Israël, later naar de VS, waar Ella nog altijd woont.
,,Toen ze begon te dementeren zocht ik naar een manier om haar herinneringen te laten voortleven. Mijn oma had vijftig jaar als juwelier gewerkt, zo kwam ik op het idee." De halsketting met het nummer van haar oma, draagt Dana zelf, maar de bal begon al snel te rollen. Een oom wilde manchetknopen met het nummer, neefjes en nichtjes een armband. Later volgden anderen uit de Joodse gemeenschap in Jacksonville (Florida), waar Dana opgroeide.
Oorlogsverhalen van familie
Inmiddels is de Holocaustsieradenlijn Jakob Ella, naar Dana's grootouders, een hit. De Amerikaanse ontwerpster, die in Israël woont, verkoop de sieraden over de hele wereld. Via Facetime of Skype bespreken klanten de oorlogsverhalen van de familie en hun wensen voor het materiaal. Zulke stukken worden op maat gemaakt in een proces dat wel vier maanden kan duren.
Lees verder onder de foto
Anderen willen een goedkoper standaardontwerp, bijvoorbeeld de populaire 'omgekeerde B', een referentie naar de beruchte spreuk 'Arbeit macht frei' die de nazi's cynisch boven de ijzeren poort van Auschwitz hadden aangebracht. ,,Ik krijg ook verzoeken van niet-Joodse mensen die niet werden getroffen in de Holocaust, maar die een sterke band met de gebeurtenis voelen en het verhaal willen vertellen", zegt Rogozinski, die tevens als vrijwilliger in het Israëlische Holocaustherdenkingscentrum Yad Vashem werkt. ,,Dan doe ik archiefonderzoek en ontwerp ik bijvoorbeeld een sieraad met een nummer van iemand wiens hele familie is uitgemoord. Het verhaal krijgen zij erbij."
'Deel van je leven'
Idan Nashnaz(28), een elektromonteur uit Be'er Sheva in het zuiden van Israël, is eigenaar van twee stukken uit de collectie van Jakob Ella. Ook hij heeft het nummer van de oma van Dana om zijn nek. ,,Mijn joodse familie komt oorspronkelijk uit Iran en was niet direct betrokken bij de Holocaust. Maar als je opgroeit in Israël wordt het deel van je leven." Nashnaz las over de sieraden op Facebook en nam contact op met Dana. ,,Het verhaal van haar grootmoeder emotioneerde mij zo dat ik het bij me wilde dragen."
Lees verder onder de foto
Rogozinski's sieraden roepen regelmatig heftige reacties op in Israël, waar de Holocaust nog zeer aanwezig is. Middelbare scholen reizen ieder jaar af naar de Duitse vernietigingskampen in Europa en tijdens de verplichte militaire dienst wordt veel aandacht aan de tragedie besteed. De herdenking ligt uiterst gevoelig. Maar nu bejaarde Holocaustoverlevenden in hoog tempo uitsterven, zoeken jonge Israëliërs naar nieuwe manieren om de herinnering levend te houden.
Holocausttatoeages
De laatste jaren zijn (tijdelijke) Holocausttatoeages in opmars, een omstreden trend die werd gestart door kleinkinderen die het concentratiekampnummer van opa of oma op hun lichaam lieten aanbrengen. Tegenwoordig kun je hele gezinnen met een identiek nummer op de onderarm zien.
Maar die tatoeages leidden tot boze reacties van Holocaustoverlevenden zelf, die de nummers als het ultieme, besmette symbool van ontmenselijking zien, én tot protesten uit religieuze hoek. Voor strenggelovige Joden zijn tatoeages, piercings en andere lichaamsversieringen verboden.
,,Ik wilde als 10-jarige jongen al een Holocausttatoeage, maar het kwam er niet van'', zegt Idan Nashnaz. Uiteindelijk koos hij voor de minder permanente ketting, maar hij sluit nog niets uit. ,,Ik begrijp de emoties, maar het is een persoonlijke keuze."
Ook Dana Rogozinski erkent dat het heel gevoelig ligt. ,,Ik heb klanten die al een tatoeage hebben en ook mijn sieraad willen. Dat kan. Voor mij is belangrijk dat mijn werk wordt gebruikt voor de voorlichting over de Holocaust."
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
In China leren deze studenten Nederlands: ‘Verknocht aan stroopwafels!’
-
Poetin meldt dat aanslag bij Moskou werk was van radicale moslims, maar laat link met Oekraïne niet los
De Russische president Vladimir Poetin meldt dat de aanslag op een concerthal bij Moskou het werk was van radicale moslims. Hij zegt dat nu onderzocht wordt wie de opdracht gaf voor de dodelijke terreuraanval. Hij beschouwt het als een van de aanvallen van Oekraïne op Rusland. Het dodental van de door Islamitische Staat (IS) opgeëiste terreuraanslag is inmiddels opgelopen tot zeker 137. -
Reisadvies voor Frankrijk van groen naar geel om dreigingsniveau: ‘Bezoekers moeten extra alert zijn’
Het reisadvies voor Frankrijk gaat van groen naar geel. Dit betekent dat reizen naar Frankrijk mogelijk is, maar dat reizigers in het hele land extra alert moeten zijn, meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken donderdag. -
Al zeker 25 doden door noodweer in Brazilië, hulpdiensten vrezen voor meer slachtoffers
Als gevolg van hevige stormen en aanhoudende regen in het zuidoosten van Brazilië, zijn al minstens 25 mensen om het leven gekomen. Vooral de deelstaten Espirito Santo en Rio de Janeiro zijn zwaar getroffen. De hulpdiensten waren zondag nog altijd in de weer om slachtoffers te bevrijden. -
PREMIUM
Gambia terug in tijd met herinvoering vrouwenbesnijdenis? ‘Delen Westerse idealen niet’
De mogelijke terugkeer van vrouwenbesnijdenis in Gambia roept wereldwijd afschuw en onbegrip op. Het West-Afrikaanse land zou het eerste ter wereld zijn dat zwicht voor een conservatieve lobby en een verbod op verminking terugdraait. Hoe kan het dat deze praktijk nog zo veel populariteit geniet in sommige delen van de wereld? ‘We debatteren in 2024 nog over het afsnijden van genitaliën van meisjes.’
-
PREMIUM
Wanneer is te veel sporten gevaarlijk? Cardioloog legt uit wat een sporthart is en welke risico’s er zijn
-
-
-
Phishing-alarm, test nu of jouw gegevens circuleren onder criminelen
De recherche heeft 7,3 miljoen e-mailadressen onderschept bij criminelen, die ze gebruikten om mensen digitaal te beroven. Grote kans dat ook jouw e-mailadres hierbij zit. Zeven tips om phishing te herkennen. -
Onafhankelijke kandidaat Robert F. Kennedy kiest rijke jurist Nicole Shanahan als running mate
De onafhankelijke kandidaat bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen Robert F. Kennedy, een neef van de vermoorde president John F. Kennedy, heeft Nicole Shanahan gekozen als running mate. Hij stelde de rijke jurist dinsdag voor tijdens een evenement in de staat Californië.
-
41
Dierenartskosten verschillen enorm per praktijk: 340 euro of 135 euro voor dezelfde behandeling
-
Met video
Brandweer in New Jersey redt labrador Daisy uit reservewiel: ‘Nog nooit meegemaakt’
Daisy, een elf maanden oude labrador, is gered uit een benarde situatie. De hond zat namelijk vast in een reservewiel van een auto en moest worden geholpen door brandweermannen. Dat ging niet zonder slag of stoot, zoals te zien is in bovenstaande video. ,,Dit hebben we nog nooit meegemaakt”, vertelt een van de helpers. -
-
11-jarig meisje maandenlang ‘vernederd’ door Franse lerares en maakt einde aan haar leven