De dood van John McCain legt de polarisatie van Washington bloot
Rebel. Maverick. Bruggenbouwer. Een tegendraadse politicus van de oude stempel. Washington kwam woorden tekort om de overleden John McCain te beschrijven, die vandaag opgebaard ligt in het Amerikaanse Congres.
De afgelopen dagen regende het in de Amerikaanse media lovende commentaren over de senator uit Arizona. Het was een van die zeldzame dagen dat politiek Amerika, van links tot rechts, grote eensgezindheid toonde.
Maar verdeeldheid is nooit ver weg in de VS. De dood van McCain maakte óók duidelijk hoe gepolariseerd Washington is. McCain was een van de weinige Republikeinen die president Trump durfden te bekritiseren.
Sinds begin dit jaar was McCain niet meer in staat naar het Congres te komen, maar vanaf zijn ziekbed bleef hij het Witte Huis van scherp commentaar voorzien. Zo stak McCain na Trumps topontmoeting met Vladimir Poetin in Helsinki zijn minachting voor de president niet onder stoelen of banken.
De president op zijn beurt haalde vaak ook fel uit naar McCain. Hij was niet vergeten hoe McCain met de duimen omlaag de ontmanteling van Obamacare, een droomwens van de Republikeinen, torpedeerde.
Trump zou de senator uit Arizona tot vlak voor zijn dood blijven aanvallen. Toen het overlijden van McCain bekend werd, stuurde Trump een tweet waarin hij zijn respect uitsprak voor de familie van John McCain. Maar aan de senator zelf wijdde hij geen woord.
Medewerkers van de president hadden een uitgebreide verklaring voorbereid waarin het Witte Huis zijn lof zou uitspreken over de overleden politicus. Maar op last van Trump ging de publicatie niet door.
Stafchef John Kelly en vicepresident Mike Pence probeerden hem nog op andere gedachten te brengen, maar zonder succes. Twee dagen na McCains overlijden had Trump een persmoment in het Witte Huis. Journalisten vroegen om een reactie op de dood van de senator, maar Trump bleef zwijgend zitten met de armen over elkaar.
Het Witte Huis had wel besloten om de dag na McCains overlijden de vlag halfstok te hangen, zoals het protocol dat voorschrijft. Maar dat duurde niet lang. Op maandag wapperde de vlag weer fier boven in de mast van het Witte Huis.
Aanhangers van Trump wezen erop dat dit normaal was. De US Flag Code schrijft immers voor dat na de dood van een Congreslid de vlag halfstok hangt "op de dag van het overlijden en de dag erna". Toch kwam het merkwaardig over, omdat op alle andere overheidsgebouwen en monumenten in Washington de vlag wel de hele week halfstok hing.
Pas na een pleidooi van belangenorganisaties van Amerikaanse veteranen, een belangrijke kiezersgroep voor Trump, ging de president overstag. Hij plaatste een verklaring over McCain en gelastte de vlag boven het Witte Huis opnieuw halfstok te hangen tot de begrafenis van McCain.
"Ondanks onze politieke verschillen, respecteer ik zijn dienstbetoon aan ons land. Om hem te eren heb ik een proclamatie ondertekend om de vlag van de Verenigde Staten halfstok te hangen tot de dag van zijn begrafenis."
McCain zelf sprak nog over zijn graf heen. Twee dagen na zijn dood plaatsten medewerkers zijn laatste vaarwel. Hij hekelde de verdeeldheid in Washington, wat velen uitlegden als een verhulde kritiek op Trump.
"We ondermijnen onze grootsheid als we patriotisme verwarren met de stammenstrijd die weerzin, haat en geweld zaait in alle uithoeken van de planeet. We verzwakken onze grootsheid als we ons verstoppen achter muren in plaats van ze neer te halen. We verzwakken het als we de kracht van onze idealen in twijfel trekken. Maar we moesten juist op onze idealen vertrouwen als de belangrijkste kracht om verandering in gang te zetten."
Bush en Obama
Trump is op verzoek van McCain niet aanwezig bij zijn uitvaart, morgen in de National Cathedral in Washington. Wel aanwezig zijn de oud-presidenten Obama en George W. Bush, die beiden een toespraak zullen houden in de kathedraal. Een Democraat en een Republikein, twee mannen die McCain versloegen tijdens de verkiezingscampagnes van 2000 en 2008. Het is McCain ten voeten uit.
"Ik denk dat John McCain hier afscheid neemt met een les in beschaving door juist de twee mannen die hem verslagen hebben, te vragen een toespraak te houden", zegt zijn goede vriend Steve Duprey.
"Het dient als voorbeeld voor Amerika dat onze verschillen in politieke opvattingen nooit belangrijker mogen zijn dan wat ons bindt. Die zijn nooit belangrijker dan de beschaving die een kenmerk is, of misschien was, van de Amerikaanse democratie."