Onmogelijk: Nederland wil alleen kant-en-klare vluchtelingen

Stel je eens even voor dat je een Syrische vluchteling bent die te kwetsbaar is om in Turkije te blijven, zegt Jasper Kuipers, de adjunct-directeur van Vluchtelingenwerk Nederland. De Turkse overheid heeft dan al in samenwerking met de UNHCR bepaald dat diegene voor herplaatsing in aanmerking komt, omdat de vluchteling medische problemen heeft, een alleenstaande vrouw of kind is, of homoseksueel.

Vervolgens toetst de Nederlandse Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) of de vluchteling in kwestie wel ‘veilig’ is en geen oorlogsmisdadiger is of terrorist. En dan nog komt het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (Coa) langs om vast te stellen of het netwerk voor de kwetsbare asielzoeker niet hechter is in Turkije. Met andere woorden: is hij of zij in Nederland wel beter af?

“Als je dat dus allemaal gehad hebt, komt er tegenwoordig nog een ambtenaar langs die nagaat of je niet te orthodox bent”, zegt Kuipers. “Moet je nagaan: je bent nog nooit in Nederland geweest, je weet bij wijze van spreken niet eens dat het bestaat, en dan moet je vragen beantwoorden over de gelijkheid tussen man en vrouw en gemengd zwemmen. Geef je de verkeerde antwoorden, dan word je alsnog afgewezen. Daar is het ‘integratiecriterium’ echt niet voor bedoeld”, aldus Kuipers.

Hij reageert op een interview met Paul van Musscher woensdag in de Volkskrant, die zich bij de politie bezighoudt met vreemdelingenzaken. Volgens hem wordt een vijfde van de Syriërs in Turkije afgewezen voor de reis naar Nederland omdat er een vermoeden van extremisme is of omdat er verwacht wordt dat ze moeilijk integreren. “Met dat eerste criterium heb ik helemaal geen moeite”, zegt Kuipers. “Met het tweede des te meer.”

Opgerekt begrip

Het zogenaamde integratiecriterium stamt nog uit de tijd van staatssecretaris Rita Verdonk en is goedgekeurd door de Tweede Kamer. Toepassing ervan is dus ook niet ‘illegaal’. Maar het begrip is volgens Kuipers inmiddels wel enorm opgerekt. Het was volgens hem ooit de bedoeling om vanuit de positie van de vluchteling te kijken of Nederland wel een geschikt land is. Dat is nu omgedraaid. “We kijken door Nederlandse ogen of wíj vinden dat Nederland een geschikt land is. Hoe meet je dat? Feitelijk moet je volgens deze criteria als vluchteling al ingeburgerd zijn, voordat je de grens overkomt. Onmogelijk.” Met die instelling krijgen zeer kwetsbare individuen niet de bescherming waar zij recht op hebben. Volgens Kuipers is Nederland overigens het enige land dat met dit integratiecriterium werkt.

Transparante criteria

Syrische vluchtelingen die zelf Nederland weten te bereiken, komen in asielprocedure waarna een inburgeringscursus en -examen volgt. Die procedure is anders, omdat de situatie van de vluchtelingen ook afwijkt. Syrische vluchtelingen in Nederland vrezen oorlog en vervolging, en worden beter beschermd. Syriërs die in Turkije gebruik willen maken van de zogenaamde Turkije-deal, verkeren al in een ‘veilig’ land. Daarom worden alleen de kwetsbare Syriërs doorgeplaatst.

Vluchtelingenwerk wil dat de Nederlandse overheid teruggaat naar de transparante criteria. “Als iemand ‘kwetsbaar’ is en ‘veilig’ moet toelating door Nederland mogelijk zijn. Dat integratiecriterium moet van de baan. Vorig jaar kwamen 2100 Syriërs vanuit Turkije naar Nederland, dit jaar tot nu toe nog maar 288.

Lees ook

Syrische vluchteling ziet een toekomst in Nederland wel zitten

Syriërs voelen zich thuis in Nederland. Ze geven hun leven hier een heel ruime voldoende. Dat blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau. 

Hoe vergaat het de Syriërs in Nederland, twee jaar later?

Het is deze nazomer twee jaar geleden dat Nederland te maken kreeg met een onverwachte toestroom van asielzoekers. Hoe gaat het inmiddels met de grootste groep van toen, de Syriërs?