Ooit noemden Ieren hun kinderen naar de paus, nu haken veel katholieken af
Door de misbruikschandalen en de conservatieve houding van het Vaticaan nemen steeds meer Ieren afstand van hun geloof. De kerken lopen leeg. Paus Fransiscus treft vandaag tijdens zijn bezoek aan Ierland dan ook een heel ander land aan dan zijn voorganger Johannes Paulus II in 1979.
"Ik weet het nog zo goed. Het was alsof de grootste rockster ter wereld op bezoek kwam. Zo voelde het voor ons allemaal", vertelt Helen Murray. Zij bezocht bijna veertig jaar geleden de mis van de toen nog jonge paus in Limerick. "Iedereen was goedgezind, er was een hoop vreugde en blijheid."
Miljoenen Ieren probeerden bij het bezoek in 1979 een glimp van Johannes Paulus II op te vangen. Bij een mis in een park in Dublin waren meer dan een miljoen mensen. Helen en haar man John stonden tussen 400.000 anderen in Limerick. "Ouderen en jongeren hadden de hele nacht hadden gereisd om deze grootse man te zien, om dit evenement bij te wonen en samen te beleven. Geweldig. Zoiets had ik nog nooit gezien, en is daarna ook nooit meer gebeurd."
Het bezoek maakte zo veel indruk, dat Ieren hun zoons massaal naar de paus vernoemden. John Paul werd begin jaren 80 de populairste jongensnaam.
Ook de Murrays gaven hun zoon in 1981 dezelfde naam als de paus. "Ik ben vrij strikt religieus opgevoed", zegt John Paul aan zijn keukentafel in het Zuid-Ierse Wexford. "Elke zondag naar de kerk, ik was misdienaar en wilde misschien zelfs priester worden. Maar in de periode dat ik opgroeide, gebeurde er veel in de kerk. Negatieve verhalen, over kindermisbruik. Maar ook de starre veroordelende houding over anticonceptie en echtscheiding snapte ik echt niet. Laat staan dat een groep mannen wil bepalen dat abortus verboden moet blijven."
Suse van Kleef ging langs bij de Murrays en sprak ook met de jongste priester van Ierland:
De kerk kreeg een nare bijsmaak, vertelt John Paul. "In zo'n mate, dat de meeste van mijn generatiegenoten niet meer naar de kerk gaan. Als je wel gaat ben je eigenlijk een uitzondering."
Het is bekend dat jongere Ieren massaal afscheid nemen van de kerk. Maar ook oudere katholieken raken gedesillusioneerd, vertelt moeder Helen. "Ik vind het heel jammer, maar mijn geweten vertelt me dat ik hier niet meer bij betrokken wil zijn. De kerk speelt nog maar een hele kleine rol in mijn leven. Ik ga alleen nog maar als iemand trouwt, of naar een begrafenis." Uit zichzelf gaat ze eigenlijk niet meer, lacht ze. "Alleen als ik word uitgenodigd."
Niet meer denken dat je het enige morele kompas bent ter wereld. Dat zijn we gewoon niet.
De 26-jarige David Vard heeft wel lang uitgekeken naar het pauselijk bezoek. De jongste priester van Ierland begrijpt waarom de misbruikzaken reden zijn om afscheid te nemen van de kerk. "Zulke dingen moeten pijnlijke consequenties hebben. En terecht. Wat er is gebeurd, is afgrijselijk."
Het gaat er nu om hoe de kerk daarmee omgaat, vindt hij. "We moeten de dialoog aangaan, met iedereen. Ook over moeilijke onderwerpen. Meer openstaan voor anderen, niet meer denken dat je het enige morele kompas bent ter wereld. Dat zijn we gewoon niet. We moeten ons meer naar buiten richten."
Zo pleit Vard voor een actiever socialemediabeleid. "We moeten niet blijven wachten tot jongeren vanzelf naar de kerk toekomen. Dat gaat echt niet meer gebeuren. De wereld verandert, de maatschappij verandert. Niet alleen in Ierland. De kerk is misschien wel langzaam in het accepteren daarvan. We hebben een hoop in te halen."
Ondanks alle problemen en schandalen denkt de jonge priester wel dat er altijd een plek zal zijn voor de kerk in de Ierse maatschappij. "De kerk is 2000 jaar oud. We hebben meer moeilijke tijden gekend. Toch zijn we er nog steeds."
Maar bij de eens zo katholieke familie Murray in Wexford, hebben ze er minder vertrouwen in. "Het is zo'n gedateerd instituut", verzucht Helen. "Ze sluiten mensen buiten. Niet iedereen is er welkom, ze respecteren niet iedereen. Alles moet anders daar."
Zoon John Paul is milder: "Ik hoop dat de kerk erin slaagt om weer opnieuw verbinding te krijgen met ons. Ik zou de kerk graag een rol in mijn leven willen geven. Maar ik wil eerst zien hoe ze al deze problemen oplossen. Want tot nu toe ben ik niet onder de indruk."
