Taxichauffeurs vervoeren Jan en alleman in hun auto en spreken met een kleurrijk palet aan mensen gedurende hun ritjes. Altijd als ik neerstrijk in een nieuwe stad, maak ik daarom een praatje met de chauffeurs.
Je neemt het als journalist met een korreltje zout, want taxichauffeurs presenteren hun verhalen zelden als de Waarheid met een hoofdletter W. Niettemin kan het een inkijkje bieden in de stemming van de samenleving op dat moment.
Toen ik in 2011 Kaapstad bezocht, leerde ik veel over de constante stakingen bij het openbaar vervoer in de stad. En op Bali hoorde ik in mei over hoe veel chauffeurs zich sterk verzetten tegen volhardende taxi-apps zoals Uber en Grab die met hun technologie eeuwenoude Balinese tradities verstoren.
Op een recent bezoek aan Athene had ik geen idee wat ik kon verwachten, ten eerste al omdat ik eerst een tijd op het even chique als surreële Mykonos had doorgebracht. Dit eiland, populair onder de rich and powerful voelt lichtjaren verwijderd van Athene – niet de 100 kilometer die het in werkelijkheid slechts is.
Op de Lycabettusheuvel genoot ik van de zonsondergang alvorens een taxi te bestellen. Ilias kwam me ophalen, een echte Athener met dikke grijze haren die hij in een paardenstaart droeg. Hij wilde zijn achternaam niet geven zodat hij vrijelijk kon spreken.
Ik begon met een vraag die ik altijd stel: is de stad in de voorbije jaren veranderd? Een onschadelijke vraag die veel bloot kan leggen.
Ergens verwachtte ik een optimistisch verhaal van Ilias. Griekenland mag dan de laatste jaren zwaar geleden hebben onder een ongekend economisch drama, de laatste berichten uit het land zijn hoopgevender.
Na 8 jaar en 289 miljard euro aan noodsteun in verschillende vormen, staat het lands sinds deze week weer op eigen benen. Het is daarmee het laatste land om de noodleningen van de Europese Commissie, Europese Centrale Bank en het IMF achter zich te laten. Werkloosheid is nog altijd hoog met 19,5 procent in april, maar toch verbeterd ten opzichte van de 28 procent in 2010.
Europese functionarissen en de premier Alexis Tsipras prijzen het Griekse herstel keer op keer. "Griekenland is vandaag de dag een ander land", aldus eurogroepvoorzitter Mario Centeno - de opvolger van Jeroen Dijsselbloem - op een conferentie in juni. "Griekenland verkeert nu in de omstandigheden om haar economische en sociale ontwikkeling in eigen handen te nemen. Het kan altijd rekenen op Europese solidariteit zolang het intern een verantwoord pad kiest."
Ilias vatte het eerder zo samen: "Elk jaar gaat het van kwaad tot erger. De bail-out was heel goed voor Europa, maar in Griekenland is nu niets meer in Griekse handen." Dat zogenoemde herstel heeft gewone mensen nog nauwelijks bereikt, zei hij.
De eigenaar van de luchthaven Frankfurt Airport kocht bijvoorbeeld veertien Griekse vliegvelden voor een bedrag van 1,2 miljard euro. De Duitse exploitant wil de komende jaren miljarden investeren. In mei vergrootte Deutsche Telekom haar belang in de Griekse provider OTE van 40 naar 45 procent voor 284 miljoen euro.
De lijst gaat verder met de Griekse spoorwegen, TrainOSE, dat nu in Italiaanse handen is. En het Chinese COSCO kocht een meerderheidsaandeel in de haven van Piraeus, een van Europa's grootste havens. Momenteel verzetten de Grieken zich al jaren tegen privatisering van de watervoorziening.
"Over twintig jaar regeren de multinationals in dit land", aldus Ilias cynisch.
De golf van privatisering na de crisis is volgens Brusselse en Griekse beslissers cruciaal om het land geld te verschaffen dat het anders niet zou hebben. Zonder deze investeringen zou het nooit kunnen beginnen de schuld terug te betalen.
Voor Ilias bewees dat alleen maar dat de Griekse overheid op de hand is van de buitenlandse schuldeisers, en niet de bevolking dient. Hij noemde de stijgende stroomrekeningen. Per maand betaalt hij met zijn familie een rekening van maar liefst 400 euro. Als hij in de Atheense hitte de airco een paar uur per dag wil aanzetten, schiet die omhoog naar bijna 700 euro.
"Niemand kan dat betalen."
De Europese Commissie constateert dat overigens ook. In mei rapporteerde het 'energieministerie' dat Griekenland de op één na duurste stroom van Europa heeft, kijkend naar de kostprijs. Maar omdat de levensstandaard in Griekenland gedaald is in de voorbije jaren, drukt de energierekening in verhouding zwaarder op de consument.
Dan gaat ook nog eens 42 procent van elke factuur op aan belastingen en toeslagen. Duizenden mensen hebben moeite om dat geld elke maand op te brengen.
Ilias toonde zich daarom weinig hoopvol over de toekomst. "Als je met waardigheid wil leven, moet je toch minstens 800 euro op de maand verdienen. Maar velen blijven steken op 400 euro."
De lonen stijgen langzaam weer, en halen gemiddeld meer dan 1000 euro per maand. Veel Grieken zitten echter vast aan een parttime baan omdat er niet genoeg werk is. Daarvoor krijgen ze inderdaad doorgaans niet veel meer dan 400 euro op de maand.
Bijna een half miljoen Grieken zijn in de voorbije crisisjaren vertrokken naar het buitenland. Velen gaan hen nog steeds achterna omdat ze geen toekomst voor zichzelf zien in het land. Dat maakt het nog lastiger om het land te ontwikkelen en de economie gezond te maken.
"Jonge Grieken hebben de hoop opgegeven. Zij vertrekken. Griekenland is verloren. Er valt niets meer te redden."
