'Lenzen in VS massaal door toilet gespoeld, slecht voor milieu'

"Ik heb mijn hele leven lang contactlenzen gedragen", vertelt onderzoeker Rolf Halden van de Arizona State University. "Maar ik vroeg mezelf pas recent af: wat gebeurt er met die lenzen als hun leven voorbij is?" De vraag van Halden resulteerde in een onderzoek naar de gevolgen van lenzenafval.

Die gevolgen zijn groter dan gedacht: het plastic materiaal blijkt schadelijk te zijn voor het milieu en kan zelfs terechtkomen in onze voedselketen.

Contactlenzen zijn gemaakt van acrylglas, siliconen en fluorpolymeren. Door die combinatie worden lenzen zacht en zuurstofdoorlatend. Maar als het materiaal langere tijd in contact komt met micro-organismen die ook in het water zitten, verandert de structuur. "Het plastic verliest zijn kracht en breekt in kleine stukjes," vertelt Halden aan de BBC. Die kleine stukjes plastic kunnen vervolgens terechtkomen in de natuur.

Dat gaat zo: volgens de onderzoekers gooit 15 tot 20 procent van de Amerikaanse lenzendragers zijn of haar lenzen weg in de wc of douche. Dat zijn in totaal 14 miljard lenzen, goed voor een gewicht van 200 ton. De lenzen komen vervolgens terecht in slib van het afvalwater, dat in de VS vaak over landbouwgrond wordt verspreid. Gemiddeld zit er één paar lenzen in een kilo modder, schrijven de onderzoekers.

Eenmaal terechtgekomen in de bodem kunnen wormen het giftige materiaal opnemen, vertelt Halden. "Als vogels vervolgens die wormen eten, kan het microplastic van de lenzen vervolgens in de menselijke voedselketen belanden."

Naar de oceaan

Maar dat is niet het einde van de reis van het lensafval. "We weten dat het slibmateriaal door regenval terug in het grondwater kan komen", vervolgt de onderzoeker. "Zo kan het zelfs in de oceaan terechtkomen." Het weggooien van het product is vooral problematisch bij gebruikers van dag-, week- of maandlenzen, omdat die vaak weggegooid moeten worden.

Halden pleit ervoor dat fabrikanten informatie over het weggooien van lenzen op de verpakking zetten. "De makkelijke oplossing hiervoor is om de lenzen gewoon niet te dumpen in de gootsteen, douche of wc", aldus de professor.

Nederland kent ongeveer twee miljoen lenzendragers. Hoe vaak 'Nederlandse' lenzen in afvalwater belanden, is niet bekend.