De wilde natuur die sinds 1993 is verdwenen zou een oppervlakte beslaan van 3,3 miljoen vierkante kilometer. Om je een idee te geven: dat is twee keer de oppervlakte van de noordelijke Amerikaanse deelstaat Alaska. Dat blijkt uit een studie die donderdag werd gepubliceerd in hetgezaghebbende wetenschappelijke tijdschrift Current Biology.

Onder ‘wilde natuur’ verstaan de onderzoekers gebieden die ‘ecologisch grotendeels intact’ en ‘zo goed als ongestoord door de mens’ zijn gebleven. Parameters om een gebied niet langer als ongerept te beschouwen, zijn onder andere de aanwezigheid van geasfalteerde wegen, nachtelijke verlichting en landbouwactiviteit.

Het kappen van het Amazonewoud in Zuid-Amerika, voor landbouw en industrie, is verantwoordelijk voor het “catastrofale” verlies van één derde wilde natuur. Het grootste deel in Brazilië ging van 1,8 miljoen vierkante meter naar 1,3 miljoen vierkante meter. De westelijke Ucayali-wouden in Peru, waar meer dan 600 vogel- en primaatsoorten wonen, zijn ook bijzonder hard getroffen. Veertien procent werd dan weer verloren in Centraal-Afrika, waar de wouden de thuis zijn van olifanten en mensapen.

Bedreigde diersoorten

De wilde natuur die overblijft op aarde is van levensbelang voor de vele landdieren die met uitsterven zijn bedreigd. Een update van de lijst met bedreigde soorten onthulde deze week dat vier van de zes grote apensoorten nu in gevaar zijn. Ook met de Afrikaanse olifant is het veel erger gesteld dan gedacht. Daarnaast toont deze studie vooral aan wat de nefaste gevolgen zullen zijn voor de klimaatopwarming. Hoe meer wouden en dus bomen en planten verdwijnen, hoe sneller de uitstoot van CO2 de temperaturen op aarde zal doen toenemen.

“Politici moeten nu wereldwijd in actie schieten om de wilde natuur die ons nog rest te beschermen. We hebben waarschijnlijk nog twee decennia de tijd om het tij te keren”, zegt professor James Watson van University of Queensland, die het onderzoek leidde. “De inspanningen van de Braziliaanse overheid hebben ervoor gezorgd dat de ontbossing van het Amazonewoud terug is gelopen, maar ook daar blijven de resultaten bijzonder zorgwekkend. We moeten ons meer focussen op gebieden die niet bovenaan de lijsten van actiegroepen staan, maar die wel razendsnel aan het verdwijnen zijn.”

Uit het onderzoek blijkt dat nog 30 miljoen vierkante kilometer aan vrije natuur over is, ongeveer 23 procent van de totale oppervlakte van de aarde. Sterkhouders zijn de wouden in noord-Canada, de woestijnen en westelijke bosgebieden in Australië en enkele laaglandbossen in Azië en Afrika.