'Koning van de klucht' John Lanting (88) overleden

updateDe Nederlandse acteur John Lanting, oprichter van het Theater van de Lach, is op 88-jarige leeftijd overleden in zijn woonplaats Breda. Dat heeft zijn familie vandaag laten weten. Lanting, die tot 1996 optrad als 'koning van de klucht' in Nederlandse theaters, was al geruime tijd ziek.

Tom Tates 16-08-18, 09:25 Laatste update: 16-08-18, 12:12

John Lanting begon zijn theaterloopbaan als toneelknecht in de Haarlemse schouwburg en was lange tijd gids op rondvaartboten in Amsterdam. In 1956 studeerde hij af aan de Toneelschool in Amsterdam, waarna hij tot 1964 als acteur verbonden was aan het Rotterdams Toneel. In het daarop volgende seizoen speelde hij de solo De aap, een monoloog over Frans Kafka. Hij oogstte er enkele jaren internationaal veel succes mee. In die periode was Lanting ook nog een seizoen verbonden aan het maatschappijkritische Lurelei Cabaret. Daarnaast toerde hij met een solocabaret onder meer door het Caribische gebied.

In 1972 begon Lanting als theaterproducent, samen met collega Jacques Senf, het Theater van de Lach dat ettelijke kluchten op de planken bracht. Bekende stukken die met veel succes in de Nederlandse theaters werden gebracht zijn Nee Schat nu niet, Een Scheve schaats, In de kast op de kast, Een kus van een Rus en Een trouwring mag niet knellen. De veelal hilarische shows werden in de jaren 70 en 80 door de toenmalige omroep TROS op tv uitgezonden en trokken riante kijkcijfers.

Lanting onderscheidde veel soorten lachen: de gniffellach, de keiharde lach, de achter-de-hand lach, de besmuikte lach en zogenoemde windkracht acht, als de hele zaal niet meer bijkwam. Ogenschijnlijk speelden Lanting en zijn collega's uit de losse pols. Maar volgens hem was niks minder waar, zo benadrukte hij keer op keer. Werkelijk alles was tot in de kleinste details uitgewerkt en gerepeteerd. Tijdens tournees bleef hij voortdurend schaven aan een stuk. ,,Je moet een klucht net zo behandelen als drama. Ik doe niet gek op het toneel, ik speel een karakter.''

Hoewel Lanting in 1996 stopte met acteren, bleef hij wel in de publiciteit. Zo gaf hij begin 2016 zijn allerlaatste publieke optreden tijdens een 'kluchtclinic' in Breda voor twintig amateurspelers. Bij die gelegenheid vertelde hij waarom hij definitief een punt achter zijn carrière had gezet. ,,Ik wil niet te lang doorgaan zoals Toon Hermans en Wim Kan. Ik ben niet meer die springende knul, maar ik denk dat ik (de clinic, red.) nog net kan.''

Dat hij door zijn veelal uit het Engels vertaalde kluchten, vanwege zijn 'onderbroekenlol', regelmatig door critici werd verguisd, deerde hem nooit, vertelde hij eens. ,,Het stimuleert je juist om nog beter te worden'', aldus Lanting die vaak als hoofdpersoon een 'minkukel' speelde in zijn eigen stukken. ,,Als kluchtacteur heb je adrenaline nodig, maar die stoot krijg je alleen als je nooit iets twee keer hetzelfde speelt.'' Alleen aan de lach van het publiek zie je volgens de theaternestor of je goed bezig bent. Die lach moet spontaan zijn en gul. Eentje die nauwelijks dooft. ,,Geen lach met een wondje, dan wordt het niks.''