Wie is de Amerikaanse dominee Andrew Brunson, de splijtzwam tussen de VS en Turkije?

De kwestie van de predikant heeft de twee NAVO-bondgenoten met getrokken messen tegenover elkaar geplaatst. Nu is Brunson niet het enige dat de VS en Turkije verdeelt, maar hij is wel het symbool geworden van de ruzie tussen de twee landen.

Andrew Brunson komt uit een erg religieuze christelijke familie uit de staat North Carolina, maar woont met zijn gezin als bijna 20 jaar in de Turkse stad Izmir, waar hij een kerkgemeenschap leidt in het overwegend islamitische land.

Tot 2016 was dat niet echt een probleem, maar na de mislukte staatsgreep tegen de onbetwiste Turkse leider Recep Tayyip Erdogan plots wel. In de nasleep van de coup werden tienduizenden mensen opgepakt en honderdduizenden ambtenaren, leraren en journalisten verloren hun baan.

In oktober 2016 werden plots ook de Amerikaanse dominee en zijn vrouw Norine opgepakt. Die vrouw werd nadien vrijgelaten, maar Brunson werd in overvolle cellen opgesloten en zijn gezondheid zou zodanig slecht geworden zijn dat hij vorige maand huisarrest kreeg.

Aanvankelijk werd Brunson ervan beschuldigd dat hij betrokken was bij het netwerk van de moslimprediker Fethullah Gülen dat achter de mislukte staatsgreep zou gezeten hebben. Een echt bewijs daarvoor heeft Turkije echter nooit kunnen voorleggen en bij gebrek daaraan weigert de VS -onder Obama zowel als onder Trump- om Gülen uit te leveren. Gülen woont immers in ballingschap in de Verenigde Staten.

Brunson werd er tegelijk van beschuldigd dat hij banden had met de Turks-Koerdische afscheidingsbeweging PKK die in Turkije aanslagen uitvoert, maar ook die aanklacht is niet overeind gebleven. Volgens de laatste aanklacht is er enkel sprake van dat hij geprobeerd heeft om islamitische Koerden tot het christendom te bekeren "om zo de Turkse natie te verdelen".

Vage en nog onbewezen feiten en in Amerika wordt Brunson door de evangelische christenen beschouwd als een "martelaar voor het geloof". Een petitie van niet minder dan 600.000 handtekeningen moest het Witte Huis aanzetten om Brunson vrij te krijgen. De erg gelovige vicepresident Mike Pence -die nauwe banden heeft met evangelische christenen- bracht de zaak bij president Donald Trump en die heeft Turkije en Turkse regeringsleden onlangs sancties opgelegd om hem te dwingen Brunson vrij te laten. Net nu de Turkse munt in vrije val is, kondigde Trump dan nog torenhoge tarieven aan op staal en aluminium uit Turkije, waardoor de invoer daarvan in de VS zo goed als onmogelijk is.

De Turkse president Erdogan houdt voorlopig het been stijf. Vorig jaar stelde hij voor om Brunson vrij te laten in ruil voor de uitlevering van zijn erfvijand Gülen door de Verenigde Staten. "Een predikant voor een andere", liet Erdogan toen verstaan. De VS heeft dat van tafel geveegd en Trump ziet een gelegenheid om te scoren bij de sterke christelijke lobby in de VS. Brunson blijft het slachtoffer van de clash tussen twee ego's.

VIDEO: Onze correspondent in de Verenigde Staten Björn Soenens geeft meer uitleg over de spanningen tussen Turkije en de VS.