Direct naar artikelinhoud
Commentaar

De nipt aangenomen basiswetten van Netanyahu maken van Israëlische Palestijnen officieel tweederangsburgers

De nipt aangenomen basiswetten van Netanyahu maken van Israëlische Palestijnen officieel tweederangsburgers
Beeld EPA

Toen Israël in 1948 gesticht werd, was dat nadrukkelijk een Joods project. De nieuwe staat moest een ‘Joods tehuis’ worden, een plek waar Joden veilig konden wonen - een begrijpelijke wens met de gruwelijke recente geschiedenis in gedachten. 

Maar de stichting van Israël was ook een democratisch project: alle inwoners van het nieuwe land - inclusief de Palestijnse - kregen gelijke rechten, ook al was dat in de praktijk niet altijd het geval.

Het eerste deel van het Israël-project kreeg volgens de Israëlische premier Benjamin Netanyahu eerder deze week zijn vervolmaking. Met een nipte meerderheid wist hij een reeks ‘basiswetten’ door de Knesset te krijgen, die in Israël de functie vervullen van een soort grondwet. De nieuwe wetten bepalen dat Israël ‘het historisch thuisland is van het Joodse volk’. Een symbolische aspiratie ligt daarmee nu vast bij wet. Een ‘mijlpaal in de annalen van het zionisme’, juichte Netanyahu.

Het nauwe denken ten gunste van meerderheden deelt Netanyahu met nationalistische populisten waar hij zich graag mee associeert

Historisch zijn de nieuwe wetten daarmee zeker, maar óók of vooral omdat ze de democratie en rechtsstaat van Israël (verder) ondermijnen. Zij maken immers van de Israëlische Palestijnen, die 20 procent van de bevolking vormen, officieel tweederangsburgers. Hun taal, het Arabisch, wordt van officiële taal gedegradeerd tot een taal met ‘speciale status’. De wetten bepalen bovendien dat het verwezenlijken van het nationale zelfbeschikkingsrecht in Israël ‘uniek bestemd is voor het Joodse volk’. Waarmee ze de Palestijnen daarvan expliciet uitsluiten.

Hoe Netanyahu verder denkt over het democratisch proces bleek uit zijn reactie toen hem voor de voeten werd geworpen dat hij deze verstrekkende wetten met zo’n kleine meerderheid (62 tegen 55) doordrukte. Ook binnen zijn eigen Likud-partij waren ze omstreden; iemand als de conservatieve Likud-parlementariër Benny Begin (zoon van de vroegere premier) onthield zich van stemming. En de Israëlische president Reuven Rivlin (ook van Likud) waarschuwde dat de nieuwe wetten een wapen zijn ‘in de handen van Israëls vijanden’. Maar, zei Netanyahu: “De meerderheid beslist.”

Dat nauwe denken ten gunste van meerderheden deelt Netanyahu met nationalistische populisten waar hij zich graag mee associeert: mensen als Donald Trump in de VS, Geert Wilders in Nederland, of de Hongaarse premier Victor Orban (die de afgelopen dagen een warm onthaal kreeg in Israël). Zij moeten allemaal niets hebben van de opvatting dat een democratie er ook op gericht zou moeten zijn om minderheden te beschermen en minderheidsstandpunten te respecteren. Laten we hopen dat het Israëlische Hooggerechtshof, als dat zich over de wetten buigt, tot een andere conclusie komt.

De mening van de krant, verwoord door leden van de hoofdredactie en senior redacteuren. Lees hier meer commentaren. 

Lees ook:

Dit zijn de gevolgen van de nieuwe Israëlische wet die het land nog 'Joodser' maakt

Het Israëlische parlement heeft een omstreden wet aangenomen die het Joodse karakter van de staat benadrukt. Twee experts reageren op de wet.