Waarom er etnisch wordt geprofileerd door het CBS is mij een raadsel

Waarom er etnisch wordt geprofileerd door het CBS is mij een raadsel: een nier heeft geen huidskleur. De enige reden die ik kan bedenken, is dat het interessant is om te weten waaróm bepaalde groepen al of niet toestemming geven voor orgaandonatie, maar die motivatie is nu juist niet in de rapportage inbegrepen. Dus speculeren maar, met z’n allen. Ik kan het bepaalde politieke partijen al horen roepen: ‘Eerst pikken ze onze banen, huizen en uitkeringen in, en nu ook onze organen! En iets terugdoen ho maar!’

Jonge nee-zeggers

Ook onder jongeren is het aantal nee-zeggers fors gestegen (van 4 naar 11 procent), maar gek genoeg ben ik geen enkele krantenkop tegengekomen die dát statistiekje eruit lichtte. Van mij mogen ze trouwens hebben wat ze willen, maar ik snap best dat anderen moeite hebben met het idee dat hun lijk straks zal worden geplunderd. Ik snap óók dat, als je zelf een dodelijke ziekte krijgt en alleen gered kunt worden via een orgaantransplantatie, je plotsklaps van gedachten verandert. We moeten daar, vind ik, een beetje mild in zijn, en niet alles langs de economische meetlat van het voor-wat-hoort-wat-principe leggen. Zeker niet als het om medisch-ethische kwesties gaat.

In die zin doet de discussie rond orgaandonatie me denken aan het vraagstuk of mensen met een ongezonde levensstijl een hogere ziektekostenpremie zouden moeten betalen. Als je willens en wetens een risico neemt, luidt de redenering, dan moet je daar zelf voor opdraaien. Een leven lang gerookt? Meer betalen! Te veel zitten vreten? Eigen schuld, payen! (Je hoort nooit dat iemand die jarenlang zomers veelvuldig op het strand heeft liggen ‘bakken’ en huidkanker krijgt, dat aan zichzelf te danken heeft.)

Kruidenierderig

Het is me allemaal te kruidenierderig. Zelfs tegenstanders van hogere premies voor ongezonde mensen beginnen vaak over de centen: ja, een roker kost de maatschappij veel aan ziektekosten, maar gaat ook eerder dood, dus per saldo ben je goedkoper uit.

Je zou die economische bril ook eens kunnen afzetten. Dan kom je bijvoorbeeld hier terecht: doordat er zoveel roken-gerelateerde longpatiënten zijn, wordt er veel onderzoek naar gedaan en komen er steeds betere behandelingen. Daar profiteren ook de mensen van die nooit hebben gerookt maar wél een longaandoening ontwikkelen. Jaja, rokers helpen het kankeronderzoek vooruit. Zet dat maar eens op die sigarettenpakjes…

Als alle ongezonde types ‘ja’ zouden zeggen tegen orgaandonatie (of na invoering van de nieuwe wet, géén ‘nee’ zeggen), dan hebben we straks niets meer te klagen. Ze gaan eerder dood en we mogen hun bruikbare spullen ook nog hebben. Iedereen blij, en we kunnen de rekenmachines op zak houden.

Jamal Ouariachi is psycholoog en schrijver. Voor zijn roman 'Een Honger' ontving hij in 2017 de EU-prijs voor literatuur. Lees hier meer van zijn columns.

Lees ook:

Massaal 'nee' van Turkse en Marokkaanse Nederlanders tegen orgaandonatie

In vergelijking met twee jaar geleden zeggen twee keer zo veel mensen van Turkse of Marokkaanse afkomst nee tegen het doneren van organen. Dat blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor Statistiek.