Anna Pruis, Loes van Langen en Thaïs Leopold
Anna Pruis, Loes van Langen en Thaïs Leopold
FNV Jong gaat actie ondernemen tegen supermarkten die zich niet aan de cao-regels houden. Uit onderzoek van NOS Mashup bleek vandaag dat jonge medewerkers soms onbetaald moeten doorwerken, zelf vervanging moeten zoeken bij ziekte of worden uitbetaald in de verkeerde loonschaal.
Bestuurslid Duygu Akcay van FNV Jong: "We weten al een tijdje dat deze problemen spelen, maar het blijft schrikbarend en mag gewoon niet gebeuren. Supermarkten blijven spreken van incidenten, maar ook uit meldingen bij ons blijkt dat dit bij verschillende supermarkten door heel Nederland speelt."
Morgen gaat FNV daarom actievoeren bij een supermarkt. "Het doel is het winkelend publiek en jonge medewerkers te informeren over te lage inschaling." De vakbond blijft ook klachten verzamelen om de omvang van het probleem precies in kaart te brengen.
Lastig aan de bel trekken
Medewerkers hebben zelf vaak geen idee wat precies de regels zijn, of vinden het lastig om hierover aan de bel te trekken, bleek uit de ruim 200 gesprekken die NOS Mashup met jonge medewerkers voerde. Hieronder een aantal voorbeelden.
Een 17-jarige Albert Heijn-medewerker laat weten dat vakkenvullers vaak net wat meer vulling krijgen dan de tijd die ervoor staat. Toch krijgen ze de extra doorgewerkte tijd niet uitbetaald. "Teamleiders zeggen dan dat ik het wel af had kunnen krijgen, als ik maar harder had gewerkt."
"Toen ik vijftien was, voelde ik me erg verantwoordelijk. Maar nu ik wat ouder ben, weiger ik nog onbetaald door te werken en ga ik tegen mijn teamleiders in. Maar ik zie dat veel jongere medewerkers dat niet durven, omdat ze dan brutaal worden gevonden."
In een filiaal van een 17-jarige Jumbo-caissière werkt het kassateam ook standaard langer. Ze moeten net zo lang wachten tot de laatste klant weg is. En dat kan wel even duren, want de medewerkers mogen klanten niet weg sturen.
"Eerst kregen we daar nog een kwartier van uitbetaald", vertelt de medewerker. "Maar nu is er in onze supermarkt een nieuwe regel dat dat pas na een half uur overwerken gebeurt. We hebben de leidinggevenden hier op aangesproken, maar die zeggen dat dit nu eenmaal de regels zijn. Wat kan je doen als caissière?"
Wat mag nou wel en niet in de supermarkt? NOS Mashup zet het voor je op een rijtje:
Een oud-teamleider van Albert Heijn maakte het van de andere kant mee. Het gebeurde tijdens haar diensten ook regelmatig dat medewerkers een kwartier of langer door moesten, omdat het druk was in de winkel.
"De caissières vroegen dan aan mij of die tijd werd opgeschreven", vertelt ze. "Dat vond ik ongemakkelijk, want ik wist dat de supermarktmanager er moeilijk over deed. Drukte was geen goede reden. Dus dan zei ik maar dat ik het het door ging geven, terwijl ik al wist dat het niet uitbetaald zou worden."
Ziek melden is ook niet makkelijk, zo laten tientallen supermarktmedewerkers NOS Mashup weten. Soms wordt gevraagd zelf naar vervanging te zoeken. Lukt dat niet, dan moet je alsnog zelf komen. Wie niet komt, komt volgens sommige medewerkers in de problemen.
Zo botste een 15-jarige Jumbo-medewerker met haar fiets op een auto. "Mijn lichaam zat daarna onder de schaafwonden. Door de pijn kon ik nauwelijks lopen." Ze belde daarom een paar dagen voor haar dienst naar het Jumbo-filiaal om aan te geven dat ze niet kon werken. Ze kreeg van haar leidinggevende de opdracht om vervanging te zoeken.
"Maar dat lukte me niet, omdat iedereen op school zat", vertelt ze. "Toen ik dat doorgaf aan de leidinggevende, werd die heel kwaad. Ik durfde me haast niet opnieuw ziek te melden, maar ik moest wel. Ik ben daarna nooit meer ingeroosterd." Haar contract is inmiddels geruisloos verlopen.
Ook het salaris krijgen waar je volgens de regels recht op hebt, gaat niet in elk filiaal makkelijk. Sommige medewerkers die dit wilden aankaarten, kregen van hun leidinggevende een uitleg die niet strookt met de CAO.
"Ik sta altijd achter de servicebalie en ben verantwoordelijk voor de kluis", vertelt een 17-jarige medewerker, die al langer dan een jaar bij de Jumbo werkt. Toch kreeg deze medewerker nog betaald als 'aankomend kassamedewerker'.
"Toen ik vroeg aan mijn leidinggevende waarom ik niet in een hogere loonschaal zat, liet die weten dat mensen onder de achttien jaar daar geen recht op hebben."
De oud-teamleider van de Albert Heijn had nog een schaal hoger, in loonschaal C uitbetaald moeten worden. Maar op haar salarisstrookje was ook zij lange tijd 'aankomend kassamedewerker'. Ze trok aan de bel, maar volgens de leidinggevenden moest er eerst nog een cursus gedaan worden voordat ze een trapje hoger kon.
En ze was niet de enige die problemen had in dit filiaal: "Er werd heel veel mee gerommeld: iedereen die achter de servicebalie stond, deed werk in loonschaal B. Maar niemand kreeg daar in uitbetaald. Volgens de leidinggevenden moest je een opleiding hebben, maar het was onduidelijk welke dat was."
Deze oud-teamleider ging na lang aandringen en het doen van de cursus uiteindelijk één loonschaal omhoog, maar dat was nog altijd eentje te weinig. Daarop besloot ze bij een andere supermarkt te gaan werken. "Achteraf denk ik pas: dit was bizar."
De Inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid laat weten vooralsnog geen onderzoek in te stellen naar deze misstanden. "Wij hebben zelf nog geen klachten ontvangen, dus daarom hebben we ook nog niks ondernomen."
