Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

De achterdocht is nergens zo groot als in Frankrijk

Mazelen in opkomst Mazelen maakt slachtoffers, maar de achterdocht tegen vaccineren blijft. De Franse gezondheidsdiensten luiden de noodklok.

Het vaccin BMR (bof, mazelen, rode hond).
Het vaccin BMR (bof, mazelen, rode hond). Robin van Lonkhuijsen/ANP

In Bordeaux overleed vorige maand de 16-jarige Marine Eraville aan de mazelen. Ze was niet het eerste Franse slachtoffer van die ziekte dit jaar, de ziekte is in opkomst. In juni stierf een 26-jarige patiënt die net als Eraville wegens medische complicaties niet ingeënt kon worden. Autoriteiten hebben niet bekendgemaakt waar dat was. In februari was bij Poitiers al een 32-jarige vrouw om het leven gekomen die om andere redenen nooit ingeënt was. Ze zou in een ziekenhuis waar ze haar vader bezocht, geïnfecteerd zijn geraakt.

Opnieuw luiden Franse gezondheidsdiensten de noodklok. Nadat tussen 2008 en 2012 al 23.000 gevallen van mazelen en twintig sterfgevallen geregistreerd werden, spreken zij opnieuw van een epidemie. Tussen november en eind juli zijn totaal al 2.741 gevallen van de hoogst besmettelijke ziekte gemeld, laat Santé Publique France, het Franse RIVM, in zijn meest recente overzicht weten. De overgrote meerderheid van die besmettingen had plaats in de zuidwestelijke regio Nouvelle-Aquitaine.

In Europa laait het debat over vaccinatieweigeraars op. Australië voert al jaren streng beleid

De oorzaak is duidelijk, schrijft Santé Publique: te weinig mensen zijn ingeënt. Slechts 79 procent van de kinderen heeft de voor bescherming noodzakelijke twee doses van het medicijn gekregen. 92 à 93 procent van de kinderen krijgt wel de eerste prik, maar veel ouders denken dat dat volstaat, zei hoofd infectieziekten Daniel Lévy-Bruhl van Santé Publique onlangs tegen dagblad La Croix. Voor een volledige bescherming, in het bijzonder ook van mensen die om medische redenen niet ingeënt kunnen worden, is een vaccinatiegraad van 95 procent nodig.

NRC Studio

Maar nergens ter wereld is volgens opiniepeilingen meer achterdocht dan in Frankrijk. 41 procent van de Fransen, zo bleek in 2016 uit een onderzoek van het Britse ‘Vaccine Confidence Project’, denkt dat inentingen „niet veilig” zijn.

Het antwoord van de regering van president Emmanuel Macron: meer verplichte inentingen. Het was een van de eerste maatregelen van zijn minister van Volksgezondheid. Was tot nu toe alleen een DTP-injectie (difterie, tetanus, polio) bij wet verplicht, sinds 1 januari 2018 jaar zijn daar acht vaccinaties bijgekomen: kinkhoest, HiB (meningitis), hepatitis-b, pneumokok, meningokok, mazelen, bof en rode hond. De meeste kinderen kregen die „aanbevolen” medicijnen al, maar dat was tot nu alleen facultatief.

Wie vanaf komende maand kinderen, geboren na 1 januari, wil aanmelden voor een publieke crèche, openbare school of een door de staat gesubsidieerd vakantiekamp is verplicht aan te tonen dat ze ingeënt zijn. De bestaande boete van 3.750 euro en zes maanden celstraf voor ouders die hun kinderen niet inenten is met de nieuwe wet echter ingetrokken. Artsen die nep-certificaten fabriceren zullen wel weer zwaarder aangepakt worden. „Als er misbruik is, dan grijpen we in. Maar ik ga niet voor iedere crèche of kinderopvang een gendarme zetten”, zei minister van Volksgezondheid Agnès Buzyn, zelf immunoloog, tegen L’Express.

Volgens wetenschapsjournalist Lise Barnéoud, die een boek schreef over inentingen, is meer transparantie nodig over de vaccins. Vaccins brengen „ernstige risico’s” met zich mee, zei ze onlangs op radiozender France Culture, maar die risico’s zijn nog altijd vele malen kleiner dan de kans op de ziekte waartegen ingeënt is. Niet veel Fransen lijken dat te beseffen, zei ze. Een veel aangehaald onderzoek van de Parijse hoogleraar Romain Gherardi zou hebben aangetoond dat aluminiumdeeltjes van de vaccins in het lichaam een eigen leven gaan leiden en voor levenslange vermoeidheid zorgen. In ieder geval bij muizen. Veel Fransen (28 procent volgens een recente peiling van Odoxa) zien in het verplichten van vaccinaties bovendien de hand van het grootkapitaal: de rendementseisen van de almachtige farmaceutische industrie.