Droge rivieren zorgen voor dure stroom in Noorwegen, land van de waterkracht
Mede door de hete en droge zomer zijn in Noorwegen de stroomprijzen zeldzaam hoog. De Noorse industrie ziet zijn concurrentie-voordeel verdampen en vreest het ergste.
Van de elektriciteit die Noorwegen produceert komt 98 procent uit waterkracht. Door gebrek aan sneeuw in het voorjaar en de droge zomer zijn sommige rivieren en stuwmeren vrijwel drooggevallen. De stroomproductie neemt af, stroomprijzen lopen op.
“Het peil in de waterreservoirs staat laag, waardoor de stroomprijzen nu al voor Noorse begrippen record hoog zijn,” zegt Geir Vollsaeter, raadgever van Industri Energi, een vakbond voor de industrie met 60 duizend leden. “Maar de export van stroom naar het buitenland gaat gewoon door. Dat kost Noorse burgers veel geld en eist zijn tol bij de industrie. Sommige bedrijven hebben hun productie al teruggeschroefd.”
Het probleem is dat energiemaatschappijen gretig zijn geworden
Het stroomgebruik in Noorwegen is hoog, want koken en verwarmen gaat veelal via het stopcontact. De echte grootgebruikers zitten onder meer in de metaal- en papierindustrie. “Denk aan aluminium- en silicium-productie. Het zijn industrieën die naar Noorwegen kwamen vanwege de lage en stabiele energieprijzen. Nu gaan we richting een Europees prijsniveau en kan die industrie niet meer opboksen tegen concurrenten uit Rusland, het Midden-oosten en China waar de energieprijzen nog maar een fractie zijn van de onze.”
Stroom dumpen
Gudmund Bartnes, senior-adviseur van het Noorse directoraat Waterbeheer en Energie (NVE) ziet ook dat de Noorse stroomprijzen op een Europees niveau komen. “Het gat wordt gedicht. Maar dat gebeurt wel vaker als we weinig neerslag hebben.”
Bovendien, zegt Bartnes, zijn niet alleen de lage waterstanden verantwoordelijk voor de hoge stroomprijzen. “Brandstofprijzen zijn omhoog gegaan, net als heffingen op CO2-uitstoot. Omdat Noorwegen gekoppeld is aan de Europese energiemarkt, hebben ook die ontwikkelingen effect op onze stroomprijzen, ook al stoten we met waterkracht vrijwel geen CO2 uit.”
“Het probleem is,” zegt Vollsaeter, “dat energiemaatschappijen gretig zijn geworden, geen maatschappelijke verantwoordelijkheid voelen en zoveel mogelijk exporteren om zoveel mogelijk te verdienen. Ze dumpen stroom in het voorjaar en de zomer om in de winter zo hoog mogelijke prijzen te kunnen vragen omdat er zo een kunstmatig tekort ontstaat. De Noorse overheid was daar in het verleden heel voorzichtig mee, maar de laatste jaren grijpt de regering niet in, die is hier juist vóór. Consumenten zullen daardoor véél meer gaan betalen en het zal uiteindelijk ten koste gaan van werkgelegenheid.”
Vooralsnog zitten de meeste bedrijven niet in de gevarenzone omdat ze meerjarige afspraken over vaste prijzen met hun stroomleveranciers hebben.
Lees ook:
Noorwegen slacht veel meer runderen vanwege de droogte
Medewerkers van slachthuizen worden teruggeroepen van vakantie en de invoerrechten op rundvlees gaan omhoog. Noorse boeren worstelen met de droogte.