Een rookverbod op straat gaat te ver
Roken heeft alles in zich om strikt ontmoedigd te moeten worden. Roken is niet alleen de grootste veroorzaker van chronische, vaak ingrijpende ziekten, het is ook de grootste bron van vroegtijdig overlijden, zo leren de statistieken. Wie rookt, kan zichzelf dus geen groter plezier doen dan vandaag nog stoppen. Dat betaalt zich vaak uit in gezondheidswinst.
Uit het oogpunt van volksgezondheid is het dus prima dat de laatste decennia de verkoop van sigaretten en shag steeds meer is beperkt. Dat de marketing door tabaksfabrikanten aan banden is gelegd. Dat mee-rokers steeds meer uit de wind worden gehouden en de horeca rookvrij is geworden. De wetgever heeft de burger zo steeds meer in bescherming genomen. Dat is een goede ontwikkeling, al heeft het wel heel lang geduurd voordat de overheid écht in actie kwam. Want al in 1953 werden de risico’s van roken voor het eerst bekend.
Zolang de Tabakswet niet wordt gewijzigd, zijn gemeenten vooral aangewezen op juridische omwegen
Nu dient zich een nieuwe fase aan in de strijd tegen roken, die van gebiedsverboden. Begin dit jaar werd duidelijk dat ziekenhuizen steeds vaker rokende patiënten weren van hun terrein. Dat kunnen ze doen: het is privégrond waarvoor ze zelf regels kunnen stellen. Ook gemeenten maken zich nu klaar voor de strijd tegen de sigaret. Rotterdam, Amsterdam, Utrecht, Den Haag en Groningen bekijken allemaal hoe ze rookvrije zones kunnen instellen op straat. Zo wil het Erasmus MC in Rotterdam, samen met twee nabijgelegen scholen, dat de omringende straten rookvrij worden. Zo wordt ook de openbare weg betrokken in de strijd tegen de sigaret. De tegenstanders van roken denken zo het roken verder te kunnen terugdringen. Want, is hun overtuiging, ‘zien roken, doet roken’.
Helaas is de realiteit niet zo eenvoudig. De redenering gaat er te veel van uit dat roken een keuze of leefstijl is. Misschien was die eerste opgestoken sigaret nog wel een keuze, maar wie dagelijks rookt heeft al snel te maken met een hardnekkige verslaving. Wie dus echt iets tégen roken wil doen, kan beter een andere manier kiezen, door rokers te helpen met stoppen. Het inperken van hun bewegingsvrijheid met allerlei gebieds- en straatverboden is een onevenredig zwaar middel.
Daarnaast is het de vraag hoe je straten, pleinen of stadswijken juridisch gezien kunt vrijwaren van rokers. Zolang de Tabakswet niet wordt gewijzigd, zijn gemeenten vooral aangewezen op juridische omwegen, zoals scherpere milieuregels. Groningen denkt zo te kunnen optreden tegen het ‘hinderlijk verspreiden van rookgassen’. Maar milieuregels zijn er vooral voor het wegverkeer en het bedrijfsleven. Op deze manier een rookverbod handhaven is toch vooral een oneigenlijke manier om het roken aan te pakken.
De mening van de krant, verwoord door leden van de hoofdredactie en senior redacteuren. Lees hier meer commentaren.